ઓછો ખર્ચે અને વધુ નફાથી ઔષધીય છોડની ખેતી તરફ ખેડૂતો આકર્ષિત થઈ રહ્યા છે. આજના સમયમાં ખેડૂતોએ મોટી માત્રામાં ઔષધીય છોડની ખેતી શરૂ કરી છે. ખેડૂતોની આવક વધારવાનો પ્રયાસ કરી રહેલી સરકાર પણ હવે તેને પ્રોત્સાહન આપી રહી છે. ઔષધીય છોડની ખેતી ખેડુતોના નફા માટેનું એક મોટું સાધન બની ગયું છે કારણ કે માંગ પ્રમાણે ઉત્પાદનના અભાવે તેમને સારા ભાવ મળી રહ્યા છે.
આવુ જ એક ઔષધીય છોડ છે અંજીર. આજે ભારતના ઘણા રાજ્યોના ખેડુતો તેની ખેતી કરી રહ્યા છે. ડીડી કિસાનના એક અહેવાલ પ્રમાણે અંજીરમાં 83 ટકા ખાંડ હોય છે. આ કારણોસર તે વિશ્વનું સૌથી મધુર ફળ માનવામાં આવે છે. ઓછા ખર્ચે અને વિશેષ સંભાળની આવશ્યકતાઓને લીધે અંજીરની ખેતી અનુકૂળ છે. તો વળી આમાંથી આવક પણ સારી થાય છે. ડીડી કિસાનના અહેવાલ મુજબ ખેડૂત ભાઈ સંપૂર્ણ ઉગાડેલ અંજીરના છોડમાંથી એક સમયે 12000 રૂપિયાની કમાણી કરી શકે છે.
ઉનાળાની ઋતુમાં થાય છે અંજીરની ખેતી
અંજીરના છોડને ઉગવા માટે ગરમીની જરૂર હોય છે. એટલે તેને ઉનાળામા ઉગાડવામાં આવે છે. તેનું કોઈપણ પ્રકારની જમીનમાં વાવેતર કરી શકાય છે. તેની ખેતી માટે જમીનનું પીએચ મૂલ્ય 6થી 7ની વચ્ચેનું હોવું જોઈએ. તેની ખેતી માટે સામાન્ય વરસાદ જરૂરી છે. અંજીરની ખેતી માટે જૂના પાકના અવશેષોને સંપૂર્ણપણે સાફ કરવું જરૂરી છે. તે પછી માટીને લુપ્ત બનાવવામાં આવે છે અને ત્યારબાદ પાટા ચલાવીને જમીનને સમતળ કરવામાં આવે છે જેથી પાણીના ભરાવાની જેવી કોઈ સમસ્યા ઉભી ન થાય.
ખેતરને બરોબર કર્યા પછી તેમાં પાંચ મીટરનું અંતર બનાવતા હરોળમાં ખાડાઓ તૈયાર કરવામાં આવે છે. ખાડાઓ બે ફૂટ પહોળા અને 1.5 ફૂટ ઉંડા ખોદવામાં આવે છે. ખાડાઓ તૈયાર થયા પછી જૈવિક અને રાસાયણિક ખાતરો તેમાં યોગ્ય માત્રામાં જમીનમાં ભળી જાય તે રીતે નાખવામાં આવે છે. આ પછી સિંચાઈ સારી રીતે થાય છે. સારી ડ્રેનેજ સિસ્ટમવાળા ખેતરમાં અંજીર ઉગાડવાની સલાહ આપવામાં આવે છે.
વધુ ઉત્પાદન માટે હળવાશવાળી દોમટ જમીનમાં તેનું વાવેતર કરવું સૌથી સારું માનવામાં આવે છે. શિયાળા અંજીરના છોડ માટે અનુકૂળ નથી. ઉનાળાની ઋતુમાં તેના છોડ સારી રીતે ઉગે છે અને તેના ફળ પણ ઉનાળાની ઋતુમાં પાકીને તૈયાર થાય છે.
બે વર્ષે છોડો ઉપજ આપવાનું શરૂ કરી દે છે
વધુ ઉત્પાદન મેળવવા માટે અંજીરની સુધારેલી જાતોની પસંદગી કરવી જોઈએ. ભારતના ઘણા રાજ્યોમાં અંજીરની ખેતી કરવામાં આવે છે. પ્રદેશ અને આબોહવા અનુસાર તેની જાતો ખેડુતો દ્વારા પસંદ કરવામાં આવે છે. દિનકર અંજીરની જાત મહારાષ્ટ્રમાં વધુ ઉગાડવામાં આવે છે. ઇન્ડિયન રોક, બ્રાઉન તુર્કી, કૃષ્ણા, એલિફન્ટ ઇયર બ્રન્સવિક, ઓસ્બોર્ન, વીપિંગ ફિગ અને વ્હાઇટ ફિગ જેવી ઘણી જાતો પણ ખેડૂત ઉગાડે છે. ભારતમાં તેની ખેતી કર્ણાટક, મહારાષ્ટ્ર, ગુજરાત, ઉત્તર પ્રદેશ, રાજસ્થાન અને મધ્ય પ્રદેશમાં થાય છે.
અંજીરના છોડ લગભગ બે વર્ષ પછી ઉપજ આપવાનું શરૂ કરે છે. ચારથી પાંચ વર્ષ જુના છોડમાંથી લગભગ 15 કિલો ફળો મેળવવામાં આવે છે, ઉપરાંત છોડ વધતાં જથ્થો વધે છે તેના ફળ મોટા અને સ્વાદિષ્ટ હોય છે. અંજીરનાં ફળ પીળા રંગનાં હોય છે, જેના ઉપર ગુલાબી જાંબુડિયા રંગની આભા બનેલી હોય છે.
Share your comments