ફુદીનાની ખેતી કેવી રીતે કરવી

ફુદીનાનો પાક ઔષધીય સ્વરૂપે કરવામાં આવે છે, તેને પુદીના અને ફુદીનાના નામથી પણ ઓળખવામાં આવે છે. તેના આખા છોડનો ઉપયોગ થાય છે. ફુદીનાનો છોડ જમીનની સપાટી પર મૂળના રૂપમાં ફેલાય છે, તેમાં એક ખાસ પ્રકારની સુગંધ જોવા મળે છે. જેના કારણે ફુદીનાનો ઉપયોગ ખાવાની વસ્તુઓમાં સુગંધ બનાવવા માટે પણ થાય છે. દવાઓ બનાવવા ઉપરાંત, મેન્થાનો ઉપયોગ પીણાં, સૌંદર્ય પ્રસાધનો, સિગારેટ અને પાન મસાલા બનાવવામાં પણ થાય છે.

ફુદીનાને પેટની બીમારીઓ માટે રામબાણ માનવામાં આવે છે, તેનું સેવન કરવાથી ઉનાળામાં હીટ સ્ટ્રોકથી પણ બચી શકાય છે. તેના છોડમાં જંતુ રોગનો પ્રકોપ ભાગ્યે જ જોવા મળે છે, તેના છોડની 3 થી 4 વખત કાપણી કરી શકાય છે. ભારતમાં ફુદીનાની ખેતી મુખ્યત્વે બિહાર, પંજાબ, હરિયાણા અને ઉત્તર પ્રદેશ જેવા રાજ્યોમાં થાય છે. ખેડૂત ભાઈઓ ફુદીનાની ખેતી કરીને ઓછા સમયમાં સારી કમાણી કરી શકે છે

ફુદીનાની વાવણી ક્યારે કરવી, યોગ્ય જમીન, આબોહવા અને તાપમાન

ફુદીનાની ખેતી કોઈપણ ફળદ્રુપ જમીનમાં સરળતાથી કરી શકાય છે, તેની ખેતી માટે જમીનમાં યોગ્ય ડ્રેનેજ હોવું જોઈએ. આ સિવાય ભારે અને માટીની જમીનમાં તેની ખેતી કરવાથી ઉપજ બગડી શકે છે. ફુદીનાની ખેતીમાં જમીનની P.H. મૂલ્ય 6 થી 7.5 ની વચ્ચે હોવું જોઈએ.

ફુદીનાની ખેતી માટે સમશીતોષ્ણ આબોહવા યોગ્ય માનવામાં આવે છે. ભારતમાં ફુદીનાની ખેતી ખરીફ અને ઝૈદ ઋતુમાં થાય છે, અને તેનો પાક શિયાળાની ઋતુમાં ઉગાડવામાં આવતો નથી, કારણ કે શિયાળામાં પડતી હિમ તેના છોડને વધુ નુકસાન પહોંચાડે છે. તેની ખેતી માટે વરસાદ અને ઉનાળો યોગ્ય માનવામાં આવે છે.

ફુદીનાના છોડ 20 થી 25 ડિગ્રી તાપમાનમાં સારી રીતે અંકુરિત થાય છે, જ્યારે છોડના વિકાસ દરમિયાન છોડને 30 ડિગ્રી તાપમાનની જરૂર પડે છે. તેના છોડ લઘુત્તમ 10 ડિગ્રી અને મહત્તમ 40 ડિગ્રી તાપમાન સહન કરી શકે છે.

ફુદીનાના છોડને રોપવાનો યોગ્ય સમય અને પદ્ધતિ

ફુદીનાના બીજનું વાવેતર રોપાના રૂપમાં કરવામાં આવે છે, આ માટે છોડને નર્સરીમાં તૈયાર કરવામાં આવે છે. જો તમે ઇચ્છો તો, તમે તેને સીધા ખેતરમાં પણ તૈયાર કરી શકો છો, આ માટે તમારે બે ફૂટના અંતરે 5 મીટર લાંબી પથારી તૈયાર કરવી પડશે, ત્યારબાદ પથારીમાં બે ફૂટનું અંતર રાખીને તેના મૂળ રોપવામાં આવશે. એક હેક્ટરના ખેતરમાં લગભગ 5 ક્વિન્ટલ 5 થી 7 સેમી લાંબા સરકરાની જરૂર પડે છે.
આ સર્પાકારને મૂળ કહેવામાં આવે છે, જે ખેતરમાં બીજના સ્વરૂપમાં ઉગાડવામાં આવે છે. ખેતરમાં વાવેતર કરતા પહેલા ગૌમૂત્ર અથવા કાર્બેન્ડાઝીમથી માવજત કરો. આ સિવાય તમે નર્સરીમાંથી તૈયાર અને સ્વસ્થ છોડ પણ ખરીદી શકો છો અને બે ફૂટનું અંતર રાખીને તેનું ટ્રાન્સપ્લાન્ટ પણ કરી શકો છો. ફુદીનાના છોડ વાવવા માટે ઠંડુ વાતાવરણ યોગ્ય માનવામાં આવતું નથી. તેની સારી ઉપજ માટે, ફેબ્રુઆરી અને માર્ચ મહિનામાં રોપાઓનું ટ્રાન્સપ્લાન્ટ કરવું શ્રેષ્ઠ છે.

ફુદીનાના છોડની લણણી, ઉપજ અને ફાયદા

ફૂદીનાના છોડ રોપ્યાના ત્રણ મહિના પછી પ્રથમ લણણી માટે તૈયાર છે, તેના છોડને જમીનની સપાટીથી 5 સેમી ઉપરથી કાપવામાં આવે છે. જે પછી છોડ ફરીથી ઉગે છે અને લણણી માટે તૈયાર થઈ જાય છે. તેના છોડને બીજી લણણી માટે તૈયાર થવામાં 2 મહિના લાગે છે. છોડની લણણી કર્યા પછી, તેને સખત તડકામાં યોગ્ય રીતે સૂકવવામાં આવે છે.

આ પછી, તેમને સંદિગ્ધ જગ્યાએ સૂકવીને તેલ કાઢવામાં આવે છે. એક હેક્ટર ખેતરમાંથી લગભગ 300 ક્વિન્ટલ ઉત્પાદન મળે છે, જેમાંથી 100 કિલો તેલ મળે છે. આ તેલની બજાર કિંમત 2000 પ્રતિ કિલો છે, જેથી ખેડૂતો મેન્થાની ખેતી કરીને વધુ નફો મેળવી શકે.

આ પણ વાંચો: વટાણાની ખેતી કેવી રીતે કરવી