અશ્વગંધાની ખેતી કરી મેળવો મબલખ આવક અને બનો આર્થિક રીતે સમૃદ્ધ

અશ્વગંધા એક ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છોડ છે, તેનો ઉપયોગ આયુર્વેદિક ઔષધ પદ્ધતિમાં સૌથી વધુ થાય છે. અશ્વગંધાનું મહત્વ તમામ ગ્રંથોમાં દર્શાવવામાં આવ્યું છે. તેનું નામ અશ્વગંધા છે, આ છોડના તાજા પાંદડા અને તેના મૂળમાં ઘોડાના પેશાબની ગંધને કારણે પડ્યું હતું. વિદાનિયા પરિવારની માત્ર દસ પ્રજાતિઓ વિશ્વમાં અને બે ભારતમાં જોવા મળે છે.

આયુર્વેદિક ચિકિત્સા પદ્ધતિમાં અશ્વગંધાની માંગ તેના ખૂબ જ ફાયદાકારક ગુણધર્મોને કારણે વધી રહી છે. અશ્વગંધા એ ઓછા ખર્ચે વધુ ઉપજ આપતો ઔષધીય પાક છે. અશ્વગંધાનું વાવેતર કરીને ખેડૂતોને તેની કિંમતમાં બેથી ત્રણ ગણો નફો મળી શકે છે.અશ્વગંધા પાક પર કુદરતી આફતનું જોખમ અન્ય પાકોની સરખામણીમાં ઓછું હોય છે. જુલાઈથી સપ્ટેમ્બર તેના વાવણી માટે યોગ્ય સમય માનવામાં આવે છે. કૃષિ વૈજ્ઞાનિકોનું કહેવું છે કે વર્તમાન સમયે પરંપરાગત ખેતીમાં પાકને થઈ રહેલા નુકસાનને ધ્યાનમાં રાખીને અશ્વગંધાનું વાવેતર ખેડૂતો માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ સાબિત થઈ શકે છે.અશ્વગંધા એક ઔષધ છે. તે મજબૂત, શક્તિ આપનાર, યાદશક્તિ વધારનાર, તાણ વિરોધી, કેન્સર વિરોધી માનવામાં આવે છે. તેના મૂળ, પાન, ફળ અને બીજ દવા તરીકે વપરાય છે.

બીજ જથ્થો

નર્સરી માટે પાંચ કિગ્રા પ્રતિ હેક્ટર અને છંટકાવ માટે હેક્ટર દીઠ 10 થી સત્તર કિલો બિયારણ જરૂરી છે. જુલાઈથી સપ્ટેમ્બર સુધીનો સમય વાવણી માટે યોગ્ય માનવામાં આવે છે.

યોગ્ય આબોહવા

રેતાળ, ચીકણી માટી અથવા હળવી લાલ માટી કે જેમાં સારી ડ્રેનેજ હોય ​​અને જેનું પીએચ મૂલ્ય લગભગ 7.5 થી 8 હોય તે યોગ્ય માનવામાં આવે છે.

રોપણી પદ્ધતિ

રોપણી વખતે એ વાતનું ધ્યાન રાખવું જોઈએ કે બે છોડ વચ્ચે લગભગ 8 થી 10 સેમી અને દરેક લાઇન વચ્ચે 20 થી 25 સેમીનું અંતર હોવું જોઈએ. બીજને એક સે.મી.થી વધુ ઊંડા ન નાખો.

ખાતરનો ઉપયોગ

વાવણીના લગભગ એક મહિના પહેલા, લગભગ એક હેક્ટર જમીનમાં ગાયના છાણની પાંચ ટ્રોલીઓ નાખો. વાવણી સમયે 15 કિલો નાઈટ્રોજન અને 15 કિલો ફોસ્ફરસનો છંટકાવ કરવો.

વિવિધતા અને સિંચાઈ

બ્લ્યુએસઆર, ડબ્લ્યુએસ-20 (જવાહર), અને પૂરા અશ્વગંધા ની શ્રેષ્ઠ જાતો માનવામાં આવે છે. જો નિયમિતપણે વરસાદ પડે તો સિંચાઈની જરૂર નથી. જ્યારે જરૂરી હોય ત્યારે સિંચાઈ કરવી જોઈએ.

કાપણી અને નિંદણ

વાવેલા પાકની લગભગ 25 થી 30 દિવસ પછી કાપણી કરવી જોઈએ. તેના કારણે પ્રતિ ચોરસ મીટર લગભગ 60 છોડ એટલે કે હેક્ટર દીઠ લગભગ 6 લાખ છોડની જાળવણી કરવામાં આવે છે.

પાક રક્ષણ

અશ્વગંધા એક એવો પાક છે કે જેમાં રોગો અને જીવાતોની ખાસ અસર થતી નથી. પરંતુ કયારેક પાકને સંપૂર્ણ ખુમારી અને મહુની જીવાતની અસર થવાની સંભાવના રહે છે. આવી સ્થિતિમાં મોનોક્રોટોફોસનો ડાયન એમ-45 ત્રણ ગ્રામ પ્રતિ લિટર પાણીના હિસાબે છંટકાવ કરવો અને પાક વાવ્યાના 30 દિવસમાં છંટકાવ કરવો.જો જરૂરી હોય તો 15 દિવસમાં ફરીથી છંટકાવ કરવો.

ઉત્પાદન

વાવણી પછી લગભગ 150 થી 175 દિવસમાં પાક તૈયાર થાય છે.જ્યારે પાકના પાંદડા સુકાઈ જાય છે ત્યારે ખબર પડે છે. પાકેલા છોડને જડમૂળથી ઉપાડો અને તેના મૂળને બે સેમી ઉપરથી કાપી નાખો, પછી તેને સારી રીતે સૂકવી દો. ફળ તોડીને બીજ કાઢી નાખો.

પાંદડાઓનો ઉપયોગ

તેના પાનનો ઉપયોગ પેટના કીડાઓને મારવા માટે થાય છે અને ગરમ પાંદડાનો ઉપયોગ આંખોના દુખાવાની સારવાર માટે થાય છે. તેના લીલા પાંદડાની પેસ્ટનો ઉપયોગ ઘૂંટણના સોજાની સારવાર માટે થાય છે. અશ્વગંધા ના સેવન થી દર્દી ને આરામ મળે છે. તેને ભારતીય જિનસેંગ નામ આપવામાં આવ્યું છે જેનો ઉપયોગ શક્તિ તરીકે થાય છે.

અશ્વગંધાનું નિયમિત સેવન કરવાથી રોગો સામે લડવા માટે મનુષ્યની રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધે છે. તેની સતત વધતી માંગને જોતા તેના ઉત્પાદનની અપાર શક્યતાઓ દેખાઈ રહી છે.

આ પણ વાંચો : એપ્રિલ પાક: એપ્રિલમાં વાવેતર કરેલા સૌથી વધુ નફાકારક પાક, મળશે બમ્પર ઉપજ

આ પણ વાંચો : લીલા મરચાની આધુનિક ખેતીને લગતી સરળ પદ્ધતિ જાણો