ઘઉંના પાકમાં પત્તી રોલી રોગના નિયંત્રણ માટેના લક્ષણો અને પગલાં, કૃષિ વૈજ્ઞાનિકની મહત્વપૂર્ણ સલાહ

દેશના મોટાભાગના ખેડૂતો તેમના ખેતરોમાં ઘઉંની ખેતી કરે છે. ઘઉંના પાકમાંથી સારું ઉત્પાદન મેળવવા માટે ખેડૂતને અનેક પ્રકારના કામ કરવા પડે છે, જેમાં પાટડી રોલી રોગનો ઉપદ્રવ સૌથી વધુ જોવા મળે છે. ઘઉંના પાકમાં ખેડૂતોની સમસ્યાને સમજીને રાજસ્થાનના કૃષિ વિભાગે ઘઉંના પાકમાં પટ્ટી રોલી રોગને લગતી મહત્વપૂર્ણ માહિતી શેર કરી છે. તમને જણાવી દઈએ કે જો ખેડૂતો ઘઉંના પાકમાં પટ્ટી રોલી રોગની સમયસર સારવાર ન કરે તો આ રોગ ઉપજમાં મોટા પ્રમાણમાં ઘટાડાનું મુખ્ય કારણ બની શકે છે. આવી સ્થિતિમાં, ચાલો આ રોગ વિશે વિગતવાર જાણીએ-

ઘઉંના પાકમાં રોલી રોગના લક્ષણો

• જ્યારે આ રોગ ઘઉંના પાકમાં થાય છે ત્યારે પાકના પાંદડાનો રંગ ઝાંખો પડી જાય છે.
• ફોલ્લા જેવા નાના પીળા ટપકા પણ પાંદડા પર દેખાવા લાગે છે.
• આ રોગને લીધે, પાકના આખા પાંદડા પાવડરી ફોલ્લીઓથી ઢંકાઈ જાય છે.
• ઘઉંના પાકના પટ્ટાનો રોગ પ્રથમ 10-15 છોડમાં વર્તુળના આકારમાં ફેલાય છે અને પછી ધીમે ધીમે સમગ્ર પાકમાં ફેલાવાનું શરૂ કરે છે.

પેટી રોલી રોગ વ્યવસ્થાપન પગલાં

ઘઉંના પાકને પેટી રોલી રોગથી બચાવવા માટે ખેડૂતે ઘણી બાબતોનું ધ્યાન રાખવું જોઈએ. રાજસ્થાન એગ્રીકલ્ચર ડિપાર્ટમેન્ટ દ્વારા બહાર પાડવામાં આવેલી માહિતી અનુસાર, ખેડૂતોએ તેમના ખેતરોમાં પાણી ભરાઈ જવાના કિસ્સામાં તેમના ખેતરોમાં નાઇટ્રોજન કરતાં વધુ ખાતરોનો ઉપયોગ કરવાનું ટાળવું જોઈએ. તેના બદલે ખેડૂતોએ ખાતાકીય/વિભાગીય ભલામણો મુજબ તેમના ખેતરોમાં ખાતર અને જંતુનાશકોના જથ્થાનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ.આ ઉપરાંત ખેડૂતે ઘઉંના પાકનું નિયમિત નિરીક્ષણ કરવું જોઈએ. જો ખેડૂતને પાક અંગે કોઈ શંકા હોય તો તેણે તાત્કાલિક તેના નજીકના કૃષિ વિભાગ/કૃષિ વિજ્ઞાન કેન્દ્ર/કૃષિ યુનિવર્સિટીનો સંપર્ક કરવો.

જો પાકને બાંડી રોલી રોગની અસર થતી હોય તો ખેડૂતે ભલામણ કરેલ ફૂગનાશકનો છંટકાવ કરવો જોઈએ. જેમ કે પ્રોપીકોનાઝોલ 25 ઇ.સી. અથવા ટેબુકોનાઝોલ 25.9 ઇ.સી. ની 1 મિલી. એક લિટર પાણીના દરે દ્રાવણ બનાવો અને પ્રતિ એકર 200 લિટર દ્રાવણનો છંટકાવ કરો. ત્યારબાદ ખેડૂતે 15 દિવસના અંતરે બીજો છંટકાવ કરવો. આમ કરવાથી પાક પર પેટી રોલી રોગની અસર ઓછી થાય છે.