પાણીનું બગાડ નહીં થાય તેના માટે વૈજ્ઞાનિકોએ વિકસાવી ગોળી, ખેતરની પણ કરી દેશે સિંચાઈ

શું તમે ક્યારે પાણીની ગોળી જોઈ છે. તમને આ વાત સાંભળીને નવાઈ લાગશે પરંતુ આ વાત તદ્દન સાચી છે. ખેતી કરવા માટે હવે બજારમાં પાણીની ગોળી જોવા મળશે. વાત જાણો એમ છે કે ગ્લોબલ વોર્મિંગના કારણે ક્લાઈમેટ ચેન્જના યુગમાં ખેતી ખૂબ જ અનિશ્ચિત બની ગઈ છે. કેમ કે તેના કારણે વિશ્વમાં પાણીની અછત જોવા મળી રહી છે. જેનું ભારતમાં તાજેતરનું ઉદહારણ બેંગલુરુ છે. જ્યાં પાણીની અછતના કારણે થોડા દિવસો પહેલા લૉકડાઉન જેવી સ્થિતિ થઈ ગઈ હતી.

પાણીનો બગાડના થાય તેથી થયું ગોળની શોધ

તમને જણાવી દઈએ કે વરસાદના અભાવે અનેક પાક નિષ્ફળ જવાથી અને દુષ્કાળના કારણે ખેડૂતોની સ્થિતિ મુશ્કેલ બની છે. હાઈડ્રોજેલ એ જ પાણીની ગોળી છે જે તેમને મુશ્કેલ પરિસ્થિતિઓમાંથી બચાવવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે. જળસંકટ ઉપરાંત પાણીનો મોટો હિસ્સો સિંચાઈમાં વેડફાય છે. વૈજ્ઞાનિકો આ દિશામાં સતત કામ કરી રહ્યા છે જેથી પાણીનો બગાડ અટકાવી શકાય અને દુષ્કાળના સમયમાં ખેડૂતોને મદદ કરી શકાય.

હાઈડ્રોજેલ્સ ગોળી છોડ માટે કરશે પાણીના સંગ્રહ

હાઇડ્રોજેલ્સ છોડના રુટ ઝોનની આસપાસ પાણીના સંગ્રહ તરીકે કામ કરે છે. પાણીની હાજરીમાં, તે તેના મૂળ વોલ્યુમ કરતાં લગભગ 200 થી 800 ગણા સુધી વિસ્તરે છે. સિંચાઈ અને વરસાદી પાણીના સંગ્રહ માટે પૂરતો અવકાશ છે. તે પછીથી લાંબા ગાળાની પાકની જરૂરિયાતો માટે એકત્રિત કરી શકાય છે. પછી તે ધીમે ધીમે મુક્ત કરી શકાય છે. વર્ષ 2018-2019 માં, ત્રિપુરાની સેન્ટ્રલ યુનિવર્સિટી પર્યાવરણ, વન અને આબોહવા પરિવર્તન પરના રાષ્ટ્રીય હિમાલય મિશન હેઠળ એક પ્રોજેક્ટ શરૂ કરવામાં આવ્યો હતો.

આ પણ વાંચો: ટોલ પ્લાજા પર FASTAG થી નથી વસુલવામાં આવશે ટોલ, નીતિન ગડકરીએ કરી મોટી જાહેરાત

આ પ્રોજેક્ટ અંતર્ગત સિંચાઈમાં પાણીનો બગાડ અટકાવવા, દુષ્કાળની અસર ઘટાડવા, ખાતરોની કાર્યક્ષમતા વધારવાના હેતુસર સંશોધનને મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. યુનિવર્સિટીના કેમિકલ અને પોલિમર એન્જિનિયરિંગ વિભાગના ડો.સચિન ભાલાધરેના નેતૃત્વમાં વૈજ્ઞાનિકોએ હાઇડ્રોજેલ બનાવવામાં સફળતા મેળવી હતી. તેમના સંશોધનમાં, તેમણે શોધી કાઢ્યું હતું કે હાઇડ્રોજેલ દ્વારા નિર્ધારિત માત્રામાં પાણીના વિતરણને કારણે, જમીનમાં પાણીના સ્થિરતાનું સ્તર 50 થી 70 ટકા સુધી વધે છે.

સંશોધનમાં શું આવ્યું સામે

હાઇડ્રોજેલ પણ એક પ્રકારનું પોલિમર છે અને તે સાંકળ જેવું છે. મધ્યમાં ખાલી જગ્યા છે અને તે બરાબર નેટ જેવી લાગે છે. મધ્યમાં ખાલી જગ્યા છે અને તે જ રીતે આમાં પણ ખાલી જગ્યા છે. અહીં પાણી એકત્ર થાય છે અને ધીમે ધીમે પાણી છોડે છે. આમાં બાષ્પીભવન થશે નહીં. આ સંશોધન મુજબ, પાણીના સતત પુરવઠાથી ખેતરોમાં માત્ર ઉપજ જ નહીં પરંતુ ફૂલો અને ફળોની ગુણવત્તામાં પણ વધારો થાય છે. સાથે જ, ખેતીને દુષ્કાળથી સુરક્ષિત કરવામાં આવશે અને પાક હવામાન પરિવર્તનની અસરોનો સામનો કરી શકશે.

સૂર્યપ્રકાશમાં પામે છે નાશ

વૈજ્ઞાનિકોના મતે સેલ્યુલોઝમાંથી બનેલા હાઈડ્રોજેલ્સ સૂર્યપ્રકાશમાં નાશ પામે છે. આનાથી પર્યાવરણીય પ્રદૂષણ થતું નથી. તે સરળતાથી પાણીને શોષી શકે છે અને પાણી લીક પણ કરી શકે છે. ઉપરાંત, આ હાઇડ્રોજેલ 35 થી 40 સેન્ટિગ્રેડ તાપમાનમાં અસરકારક છે. તેની પાણી ભરવાની અથવા ફૂલવાની ક્ષમતા તેના શુષ્ક વજન કરતાં 400 ગણી વધારે છે. માત્ર એક થી ચાર કિલો હાઈડ્રોજેલથી એક હેક્ટર જમીનની સિંચાઈ શક્ય છે. આ જેલની ગોળીઓ જમીનમાં આઠ મહિનાથી એક વર્ષ સુધી અસરકારક રહી શકે છે. તેનાથી સિંચાઈના 60 ટકા પાણીની બચત થાય છે.