મસૂરની ખેતી તમામ પ્રકારની જમીનમાં કરી શકાય છે, પરંતુ રેતાળ લોમ જમીન આ પાક માટે સારી માનવામાં આવે છે. પાકની વાવણી કરતા પહેલા ખેતરમાં 2-3 વાર હેરો અથવા દેશી હળ વડે ખેડાણ કર્યા પછી, સ્લેટ્સ લગાવો.
મસૂરની જાતો
પુસા શિવાલિક (L 4076) – સમયગાળો 130 થી 140 દિવસ મસૂરની આ જાત મોટા કદની હોય છે, જે 130-140 દિવસમાં પાકે છે. આ જાત એક હેક્ટર વિસ્તારમાંથી 25 ક્વિન્ટલ સુધીની ઉપજ આપે છે.
પંત મસૂર 5 - સમયગાળો 160 થી 170 દિવસ મસૂરની આ વિવિધતા કાટ, મરડો અને ખુમારી, સમયસર વાવણી અને મોટા દાણાની દાળ માટે પ્રતિરોધક છે. આ જાત 160-170 દિવસમાં પાક્યા પછી તૈયાર થઈ જાય છે. આ જાત પ્રતિ હેક્ટર 18-20 ક્વિન્ટલ સુધીની ઉપજ આપે છે.
VL મસૂર 125 - સમયગાળો 160 થી 165 દિવસ. આ જાતના દાણા કાળા હોય છે, છોડની ઉંચાઈ 30 થી 32 સે.મી., પાકનો પાકવાનો સમયગાળો 160 થી 165 દિવસનો હોય છે અને મરડો અને મૂળના સડના રોગો સામે પ્રતિરોધક હોય છે અને ઉત્પાદન ક્ષમતા 18 થી 20 ક્વિન્ટલ પ્રતિ હેક્ટર હોય છે.
ગરિમા - 130 થી 135 દિવસનો સમયગાળો. તે પિયત અને બિન-પિયત બંને વિસ્તારોમાં ઉગાડી શકાય છે. તેના પાંદડા પહોળા અને લીલા હોય છે. તેના દાણા સપનાની જાત કરતા મોટા હોય છે. આ જાત 135 દિવસમાં લણણી માટે તૈયાર થાય છે. તેની સરેરાશ ઉપજ 6 ક્વિન્ટલ પ્રતિ એકર છે.
VL મસૂર 1 - સમયગાળો 165 થી 170 દિવસ આ જાત 165 થી 170 દિવસમાં તૈયાર થાય છે. તે રોગ પ્રતિરોધક જાત છે, તે પ્રતિ હેક્ટર લગભગ 10 થી 12 ક્વિન્ટલ ઉત્પાદન આપી શકે છે.
VL મસૂર 103 - અવધિ 170 થી 175 દિવસ. આ જાતની છાલ ભૂરા રંગની અને દાણા નાના હોય છે. આ પાક લગભગ 170 થી 175 દિવસમાં તૈયાર થઈ જાય છે. આનાથી પ્રતિ હેક્ટર લગભગ 12 થી 14 ક્વિન્ટલ ઉત્પાદન મળી શકે છે.
અરુણ (PL 77 – 12) – અવધિ 110 થી 120 દિવસ. આ જાતના અનાજ મધ્યમ કદના હોય છે. આ જાત 110 થી 120 દિવસમાં પાક્યા પછી તૈયાર થઈ જાય છે. આનાથી પ્રતિ હેક્ટર 22 થી 25 ક્વિન્ટલની ઉપજ મળે છે.
પંત મસૂર 4 - સમયગાળો 160 થી 170 દિવસ આ જાત ડુંગરાળ વિસ્તારો માટે યોગ્ય છે. આ જાત 160 થી 170 દિવસમાં તૈયાર થઈ જાય છે. આ જાતનું અનાજ નાનું હોય છે. આનાથી હેક્ટર દીઠ આશરે 15 થી 20 ક્વિન્ટલની ઉપજ મળે છે.
પંત મસૂર 639 - સમયગાળો 135 થી 140 દિવસ તે લગભગ 135 થી 140 દિવસમાં પાક્યા પછી તૈયાર થાય છે. તે પ્રતિ હેક્ટર 18 થી 20 ક્વિન્ટલ ઉપજ આપે છે.
બીજનું પ્રમાણ
નાની દાણાવાળી જાતો માટે 20 થી 25 કિગ્રા પ્રતિ એકર, મોટા દાણાવાળી જાતો માટે 22 થી 30 કિગ્રા પ્રતિ એકર મસૂરનો 1 એકર પાક તૈયાર કરવા માટે વાપરો.
બીજ સારવાર
બીજજન્ય ફૂગના રોગોને અટકાવવા માટે કાર્બેન્ડાઝીમની સારવાર 2.5 ગ્રામ પ્રતિ કિલો બીજના દરે કરવી જોઈએ. આ સારવારના 4-5 કલાક પછી, રાઈઝોબિયમ કલ્ચરથી સારવાર કરો.
વાવણી પદ્ધતિ
મસૂરના પાકની વાવણી કરતી વખતે હારથી હરોળનું અંતર 20 સેમી અને છોડથી છોડનું અંતર 10 સે.મી.
Share your comments