હવે જમ્મુ-કાશ્મીર ઉપરાંત અન્ય રાજ્યોની વેરાન જમીન પર કેસરની ખેતી શક્ય, ખેડૂતોને મળશે સારો નફો!

કેસરની ખેતી હવે માત્ર જમ્મુ અને કાશ્મીર પુરતી મર્યાદિત નથી, પરંતુ અન્ય રાજ્યોમાં પણ કરવામાં આવી રહી છે. કેસર ઠંડા વાતાવરણમાં ઉગાડવામાં આવતો પાક છે. તેથી જ જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં ખેતી ખૂબ જ વધારે છે.

કેસર ઠંડા વાતાવરણમાં ઉગાડવામાં આવતો પાક છે. તેથી જ જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં ખેતી ખૂબ જ વધારે છે. પરંતુ ઉત્તર પ્રદેશના બુંદેલખંડમાં ખેડૂતોએ બંજર જમીન પર કેસરની ખેતી કરીને બતાવ્યું. જે ખેડૂતોની નવીનતા લાવવાની જીદ અને મહેનતને કારણે શક્ય બન્યું હતું. સૌ કોઈ જાણે છે કે કેસર કેટલું મોંઘું છે અને તે કેટલું ઉપયોગી છે, આવી સ્થિતિમાં કેસરની ખેતી નફાકારક બને તે હિતાવહ છે. જો તમે પણ કેસરની ખેતી કરવા માંગો છો, તો તમે આ રીતે કરી શકો છો, જાણો રીત.

આ પણ વાંચો: આયુર્વેદિક ઉપચારમાં ઓરેગાનોનું અદકેરું છે મહત્વ , તેને ખાવાથી મળશે ચોંકાવનારા ફાયદા

કેસરની ખેતી

મોટાભાગના વિસ્તારમાં કેસરની ખેતી થાય છે. તેનો છોડ ઉભરતા પહેલા વરસાદ અને બરફ બંનેને સહન કરે છે, પરંતુ જ્યારે અંકુર ફૂટ્યા પછી આવું થાય છે, ત્યારે આખો પાક નાશ પામે છે. કેસર, મધ્ય અને પશ્ચિમ એશિયાનો મૂળ છોડ, બલ્બમાંથી ઉગાડવામાં આવે છે.

કેસરની ખેતી માટેની તાલીમ

ભારતમાં કેટલીક સંસ્થાઓ કેસરની ખેતી માટે તાલીમ પણ આપે છે. તેમાં ગુજરાતના ગાંધીનગરમાં સ્થિત મહાત્મા ગાંધી સંસ્થા અને પાલમપુરમાં સ્થિત CSIR-હિમાલયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ બાયોરિસોર્સ ટેકનોલોજીનો સમાવેશ થાય છે. તમે અહીંથી ટ્રેનિંગ સાથે કેસરના બીજ પણ લઈ શકો છો.

કેસરની ખેતી માટે આબોહવા અને જમીન

રેતાળ, સુંવાળી, રેતાળ અથવા ચીકણી જમીન કેસરની ખેતી માટે યોગ્ય છે. આ સિવાય કેસર અનેક પ્રકારની જમીનમાં ઉગાડી શકાય છે. પરંતુ ધ્યાનમાં રાખો કે જ્યાં પણ તે ઉગાડવામાં આવે છે, ત્યાં યોગ્ય ડ્રેનેજ સિસ્ટમ હોવી જોઈએ. કારણ કે પાણી જમા થવાથી કેસરના ક્રોમ બગડી જાય છે.

કેસરની ખેતી માટે મેદાનની તૈયારી

કેસરના બીજ વાવવા કે રોપતા પહેલા ખેતરમાં સારી રીતે ખેડાણ કરવું જોઈએ. આ ઉપરાંત છેલ્લી ખેડાણ પહેલા ખેતરમાં 20 ટન ગોબર ખાતર સાથે 90 કિલો નાઈટ્રોજન, 60 કિલો ફોસ્ફરસ અને પોટાશ પ્રતિ હેક્ટર નાખવામાં આવે છે. આ સાથે જમીનની ફળદ્રુપ ક્ષમતામાં વધારો થશે, જેના કારણે કેસરની ખેતી પણ સારી થશે.

કેસરની ખેતી માટે શ્રેષ્ઠ સમય

કેસરની ખેતી ઉંચા પહાડી વિસ્તારોમાં જુલાઈથી ઓગસ્ટ દરમિયાન કરવામાં આવે છે, પરંતુ જુલાઈનો મધ્ય સમય તેની ખેતી માટે સારો માનવામાં આવે છે. જ્યારે મેદાની વિસ્તારોમાં કેસરની ખેતી માટે ફેબ્રુઆરીથી માર્ચનો સમય યોગ્ય માનવામાં આવે છે.

કેસરની ખેતી માટે બીજની વાવણી

કેસર ક્રોમ રોપવા માટે સૌપ્રથમ 6 થી 7 સેમીનો ખાડો બનાવો અને બે ક્રોમ વચ્ચેનું અંતર લગભગ 10 સેમી રાખો. આમ કરવાથી ક્રોમ સારી રીતે ફેલાય છે અને પરાગ પણ સારી માત્રામાં બહાર આવે છે.

કેસર ઉગાડવાથી કમાણી

એકવાર કેસરની લણણી થઈ જાય, તે સારી રીતે પેક કરી શકાય છે અને નજીકના કોઈપણ બજારમાં સારી કિંમતે વેચી શકાય છે. વાસ્તવિક કેસરની માંગ દરેક જગ્યાએ છે. જે ખૂબ મોંઘા વેચાય છે. આવી સ્થિતિમાં, તમે તમારા ખેતરમાંથી કેસર ઉગાડી શકો છો અને તેને સારા ભાવે વેચી શકો છો. ઓનલાઈન પણ વેચાણ કરી શકે છે. આ રીતે તમે કેસરની ખેતી કરીને ઘણો નફો કમાઈ શકો છો.