કંકોડાની ખેતીને લગતી માહિતી

કંકોડાની ખેતી શાકભાજીના પાક માટે કરવામાં આવે છે. તે કોળા વર્ગનો પાક છે, જે ભારતના માત્ર થોડા જ રાજ્યોમાં ઉગાડવામાં આવે છે. ભારતમાં તેને કંટોલા, કાકોરા, કાકોડે, કરકોટકીના નામથી પણ ઓળખવામાં આવે છે. કેટલાક ખાસ પ્રકારના જંગલી વિસ્તારોમાં તે પોતાની મેળે પણ ઉગે છે. કંકોડાના માદા છોડમાંથી લગભગ 8 થી 10 વર્ષ સુધી ઉપજ મેળવી શકાય છે. તેના ફળો શાકભાજી બનાવીને ખાવા ઉપરાંત અથાણાં બનાવવામાં પણ વપરાય છે. ઔષધીય રીતે તેના ફળ કફ, પિત્તરોગ, કફ, વાત, મંદાગ્નિ અને હૃદય સંબંધી રોગોમાં ફાયદાકારક છે. આ સિવાય પેશાબની સમસ્યા, પાઈલ્સ વખતે લોહીનો પ્રવાહ અને તાવમાં કંકોડા વધુ ફાયદાકારક સાબિત થઈ છે.

તે સ્વાદમાં વધુ સ્વાદિષ્ટ અને પોષક તત્વોથી ભરપૂર છે, જેના કારણે તેની બજાર કિંમત ઘણી સારી છે. તે ખેડૂત ભાઈઓ માટે કમાણીનું એક સારું માધ્યમ પણ છે, જેના કારણે કંકોડાની ખેતીને નફાકારક ખેતી પણ કહેવામાં આવે છે. જો તમે પણ કંકોડાની ખેતી કરવા માંગો છો, તો આ લેખમાં તમને કંકોડાની ખેતી કેવી રીતે કરવી અને કંકોડાના શું ફાયદા છે વગેરે વિશે માહિતી આપવામાં આવી રહી છે.

કંટોલાની ખેતીમાં કોઈ ખાસ પ્રકારની જમીનની જરૂર પડતી નથી. પરંતુ કાર્બનિક પદાર્થોથી સમૃદ્ધ રેતાળ જમીનમાં છોડ સારી રીતે ઉગે છે. પાણી ભરાયેલી જમીનમાં કંટોલાની ખેતી બિલકુલ કરશો નહીં. તેની ખેતીમાં જમીનની P.H. મૂલ્ય 6 થી 7 ની વચ્ચે હોવું જોઈએ.

ગરમ અને હળવા વાતાવરણમાં કંકોડાની ખેતી સરળતાથી કરી શકાય છે. તેની ખેતીમાં સરેરાશ 1500-2500 મિ.લી. વરસાદની જરૂર છે. 20 થી 30 ડિગ્રી તાપમાન તેના છોડ માટે યોગ્ય છે.

કંકોડા ક્ષેત્રની તૈયારી

સૌ પ્રથમ, ખેતરમાં ખેડાણ કરવાથી, ખેતરમાં હાજર જૂના પાકના અવશેષો સંપૂર્ણપણે નાશ પામે છે. નાશ પામેલા અવશેષો ખેતરમાંથી દૂર કરવામાં આવે છે અને સાફ કરવામાં આવે છે. આ પછી ખેતરમાં પાણી છોડી દો. જ્યારે પાણી સુકાઈ જાય ત્યારે બે થી ત્રણ ત્રાંસી ખેડાણ કરીને ખેતરની જમીનને ઢીલી કરવી. આ પછી, પગ મૂકીને મેદાનને સમતળ કરવામાં આવે છે. સપાટ ખેતરમાં, રોપાઓ વાવવા માટે ખાડાઓ તૈયાર કરવામાં આવે છે.

કંકોડાના ખેતરમાંથી વધુ ઉત્પાદન મેળવવા માટે કુદરતી ખાતરની સાથે રાસાયણિક ખાતર યોગ્ય માત્રામાં આપવું જરૂરી છે. આ માટે, ખેતરમાં પ્રથમ ખેડાણ કર્યા પછી, હેક્ટર દીઠ 200 થી 250 ક્વિન્ટલ સડેલું છાણ ખાતર ખેતરમાં નાખવું અને જમીનમાં સારી રીતે ભેળવી દેવી. આ પછી, છેલ્લી ખેડાણ વખતે હેક્ટર દીઠ 375 KG SSP, 65 KG યુરિયા અને 67 KG MOPનો છંટકાવ કરવો પડે છે.

કંકોડા બીજ રોપણી પદ્ધતિ

કંકોડાના બીજ રોપા તરીકે ખેતરમાં વાવવામાં આવે છે. આ માટે નર્સરીમાં બીજ તૈયાર કરો. નર્સરીમાં તૈયાર કરાયેલા છોડનું વાવેતર ખાડાઓમાં કરવામાં આવે છે. આ માટે ખેતરમાં ખાડાઓ તૈયાર કરવામાં આવે છે, આ ખાડાઓ 2 મીટરના અંતરે હરોળમાં બનાવવામાં આવે છે. હરોળ વચ્ચે 4 મીટરનું અંતર રાખો અને દરેક હરોળમાં 9 થી 10 ખાડાઓ બનાવવામાં આવે છે. જેમાં માદા છોડ 7 થી 8 ખાડામાં અને બાકીના ખાડાઓમાં નર છોડ વાવવામાં આવે છે. છોડ રોપ્યા પછી, તેને ચારેબાજુ માટીથી સારી રીતે ઢાંકી દો. કંકોડાના બીજ જૂન અને જુલાઈ મહિનામાં વાવો.

કંકોડાના પાકમાં પિયત અને નીંદણ નિયંત્રણ

કંકોડાના છોડને વધુ સિંચાઈની જરૂર પડતી નથી. તેનું પ્રથમ સિંચાઈ રોપ્યા પછી તરત જ કરવામાં આવે છે. વરસાદની ઋતુમાં જરૂર હોય ત્યારે જ પાણી આપો અને ખેતરમાં પાણી વધારે હોય ત્યારે કાઢી નાખો. પાણી ભરાવાથી ખેતરના પાકને વધુ નુકસાન થાય છે.

કંકોડાના પાકમાં નીંદણ નિયંત્રણની બહુ જરૂર નથી. તેના પાકને માત્ર બે થી ત્રણ નીંદણની જરૂર પડે છે.

કંકોડાની લણણી

કંકોડાનો પાક વ્યાપારી હેતુ અને ગુણવત્તા અનુસાર લેવામાં આવે છે. શાકભાજી તરીકે કંકોડાની પ્રથમ લણણી બે થી ત્રણ મહિના પછી કરી શકાય છે. આ સમય દરમિયાન તમને તાજી તંદુરસ્ત અને નાના કદની કંકોડાનો પાક મળે છે. આ ઉપરાંત એક વર્ષ પછી પણ પાકની કાપણી કરી શકાય છે, આ સમય દરમિયાન પાકની ગુણવત્તા ઘણી સારી જોવા મળે છે. બજારમાં સારી ગુણવત્તાના કંકોડાની માંગ ઘણી વધારે છે. ગુણવત્તાના આધારે કંકોડાની બજાર કિંમત રૂ.150 કે તેથી વધુ હોઈ શકે છે. આ મુજબ કંકોડાના એક પાકમાંથી ખેડૂત ભાઈઓ સારી કમાણી કરે છે.

કંકોડાના ફાયદા

• માથાનો દુખાવો, કાનનો દુખાવો, પેટમાં ચેપ, વાળ ખરવા, ઉધરસ વગેરે જેવી સમસ્યાઓમાં પણ તે ફાયદાકારક છે.
• કંકોડાના સેવનથી કમળો અને પાઈલ્સ રોગમાં પણ ફાયદો થાય છે.
• તે ડાયાબિટીસ અને બ્લડ શુગરને પણ કંટ્રોલ કરે છે.
• વરસાદની ઋતુમાં દાદના કારણે થતી ખંજવાળમાં પણ કંકોડા ફાયદાકારક છે.
• જ્યારે તમને તાવ આવે ત્યારે પણ તમે કંકોડાનું સેવન કરી શકો છો.
• કંકોડાનું સેવન બ્લડપ્રેશર અને કેન્સરના રોગોમાં પણ ફાયદાકારક સાબિત થાય છે.
• કંકોડાનું સેવન સોજો, લકવો, બેભાન અને આંખની સમસ્યામાં પણ ફાયદાકારક છે.

આ પણ વાંચો: જુવારની ખેતીને લગતી માહિતી