ગાજર કાચા ખાવા માટે ઉત્પન્ન થાય છે. ગાજર એ ખૂબ જ લોકપ્રિય શાકભાજીનો પાક છે. તેના મૂળના ભાગનો ઉપયોગ માણસો દ્વારા ખોરાક માટે થાય છે, અને મૂળના ઉપરના ભાગનો ઉપયોગ પ્રાણીઓને ખવડાવવા માટે થાય છે. તેના કાચા પાનનો ઉપયોગ શાક બનાવવામાં પણ થાય છે. ગાજરમાં અનેક પ્રકારના ગુણો જોવા મળે છે, જેના કારણે તેનો ઉપયોગ અથાણું, મુરબ્બો, જ્યુસ, સલાડ, શાક અને ગાજરની ખીર બનાવવા માટે થાય છે.
તે ભૂખ વધારવા અને કિડની માટે પણ વધુ ફાયદાકારક છે. તેમાં વિટામીન A સૌથી વધુ માત્રામાં હોય છે, તેની સાથે તેમાં વિટામિન B, D, C, E, G પણ પર્યાપ્ત માત્રામાં જોવા મળે છે. ગાજરમાં બીટા કેરોટીન નામનું તત્વ હોય છે, જે કેન્સર નિયંત્રણમાં વધુ ફાયદાકારક છે. પહેલા ગાજર માત્ર લાલ રંગના હતા, પરંતુ હાલમાં ગાજરની ઘણી અદ્યતન જાતો છે. જેમાં પીળા અને આછા કાળા રંગના ગાજર પણ જોવા મળે છે. ગાજરનું ઉત્પાદન ભારતના લગભગ તમામ ભાગોમાં થાય છે.
ગાજરની સુધારેલી જાતો
હાલમાં બજારમાં ગાજરની અનેક અદ્યતન જાતો ઉપલબ્ધ છે. જેને ઉગાડવાથી ખેડૂત ભાઈઓ વધુ ઉપજ પણ મેળવે છે. ગાજરની અદ્યતન જાતો નીચે મુજબ છે
પુસા કેસર
ગાજરની આ જાત બીજ રોપ્યાના 90 થી 110 દિવસ પછી ઉપજ આપવાનું શરૂ કરે છે. તેમાંથી નીકળતા ગાજરનું કદ નાનું અને રંગ ઘેરો લીલો હોય છે. આ જાત પ્રતિ હેક્ટર 300 થી 350 ક્વિન્ટલ ઉત્પાદન આપે છે.
પુસા (મેઘાલી)
આ ગાજરની વર્ણસંકર જાત છે, જેના ફળોમાં કેરોટીનનું પ્રમાણ વધુ હોય છે. તેમાંથી નીકળતો ગાજરનો પલ્પ કેસરી રંગનો હોય છે. આ જાતને તૈયાર કરવામાં બીજ રોપ્યા પછી 100 થી 110 દિવસનો સમય લાગે છે. આ જાત પ્રતિ હેક્ટર 300 ક્વિન્ટલ ઉત્પાદન આપે છે.
પુસા યમદાગીની
આ જાતમાં ઉત્પાદિત ગાજરનો રંગ નારંગી જેવો હોય છે. આ કેન્દ્ર કેટરીનના આઈ.એ. આર. તે I.I દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવી છે. આ જાત બીજ રોપ્યાના 90 થી 100 દિવસ પછી ઉપજ આપવાનું શરૂ કરે છે. જેનું પ્રતિ હેક્ટર ઉત્પાદન 200 ક્વિન્ટલ સુધી છે.
પુસા અસિતા
ગાજરની આ જાત વધુ ઉપજ આપવા માટે મેદાની વિસ્તારોમાં ઉગાડવામાં આવે છે. જેમાં જે ગાજર નીકળે છે તેનો રંગ કાળો હોય છે. આ જાત તૈયાર થવામાં 90 થી 100 દિવસ લાગે છે, જે પ્રતિ હેક્ટર 200 ક્વિન્ટલ ઉત્પાદન આપે છે.
નેન્ટેસ
આ જાતને તૈયાર થવામાં 110 દિવસ લાગે છે. તેમાંથી જે ગાજર નીકળે છે તે આકારમાં નળાકાર અને નારંગી રંગનું હોય છે. આમાં અન્ય જાતોની સરખામણીમાં ઓછું ઉત્પાદન મળે છે. તે પ્રતિ હેક્ટર 100 થી 125 ક્વિન્ટલ ઉત્પાદન આપે છે.
ગાજરના પાકના રોગો અને નિવારણ
| ક્ર.નં. | રોગ | રોગના પ્રકાર | સારવાર |
| 1. |
ભીનું પીગળવું |
પાયથિયમ એફેનિડરમેટમ |
ગૌમૂત્રથી સારવાર કર્યા પછી બીજ વાવો. |
| 2. |
સ્ક્લેરોટીનિયા પીગળવું |
શુષ્ક ડાઘ તરીકે |
બીજ વાવતા પહેલા ખેતરમાં થિરામ 30 અથવા કાર્બ્રેન્ડાઝિમ 50 |
| 3. |
ગાજર ઝીણું |
એક જંતુ તરીકે |
ઇનિડાક્લોપ્રિડ 17.8 એસ.એલ. યોગ્ય માત્રામાં પાણી ભેળવીને |
| 4. |
રસ્ટ ફ્લાય |
એક જંતુ તરીકે |
છોડ પર ક્લોરપાયરીફોસ 20 ઇ.સી ની યોગ્ય માત્રામાં છંટકાવ કરો |
આ પણ વાંચો: ગાજરની ખેતી કેવી રીતે કરવી
Share your comments