પાણીની અછત છે, તો ચોખાની વાવણી કરો આ પદ્ધતિથી

લાખો લોકો રોજીરોટી ટકાવી રાખવા માટે ચોખા પર નિર્ભર છે અને તેથી જ ચોખાને જીવન કહેવામાં આવે છે. વર્તમાન સમયમાં  પાણીની પરિસ્થિતિ આપણને તેની ખેતી કરવાથી ડરાવી રહી છે. ચોખા અનાજ વચ્ચેનો અર્ધ જળચર પાક છે.એક અનુમાન મુજબ 1 કિલો ચોખાના ઉત્પાદન માટે લગભગ 4000-5000 લિટર પાણીનો વપરાશ થાય છે. પાણી બચાવવા માટે ચોખાની ઉપજને અલગ-અલગ રીતે વિકસાવવાની જરૂર છે.  તેથી એરોબિક પદ્ધતિથી ચોખા ઉગાડવાની એક નવી રીત છે, જેમાં પાણીની જરૂરિયાત ઓછી રહે છે. તે ઉભા પાક તરીકે જમીનમાં ઉગાડવામાં આવે છે.

ચોખાના વાવેતરની એક એવી પદ્ધતિ છે, જેને એરોબિક પદ્ધતિ કહેવામાં આવે છે. જેમાં ન તો ખેતરમાં પાણી ભરાવાનું છે અને ન તો રોપણી કરવાની  છે.આ પદ્ધતિ દ્વારા વાવણી માટે બીજ એક લાઈનમાં વાવવામાં આવે છે. આ પદ્ધતિમાં ચોખાનો પાક સીધો વાવણી (શુષ્ક અથવા પાણીથી પલાળેલા બીજ) દ્વારા બિન-ખાબોચિય વાળું ખેતર અને પૂર વિનાની ક્ષેત્રની સ્થિતિમાં સ્થાપિત કરવામાં આવે છે.

પાણીનો ખર્ચ નહિવત

આ પ્રકારની ખેતીને એરોબિક કહેવામાં આવે છે, કારણ કે તેની માટી વધતી સીઝનમાં ઓક્સિજન ધરાવે છે. ખેડૂતોની બીજ ધાનની એરોબિક પદ્ધતિ પણ ખૂબ પ્રચલિત થઈ રહી છે, કારણ કે આ પદ્ધતિની વાવણીમાં ખેતર તૈયાર કરવું જરૂરી નથી અને તે જ સમયે તેને વાવેતર કરવાની પણ જરૂર નથી. તે અન્ય પદ્ધતિઓ કરતા 40થી 50 ટકા ઓછું પાણી વાપરે છે.કારણ કે બીજી પદ્ધતિમાં પહેલા નર્સરીમાં વધુ પાણી નાખવું પડે છે અને તે પછી રોપણી વખતે પાણી આપવું પડે છે, તેથી આ પદ્ધતિમાં પાણીનો ખર્ચ ઓછો થાય છે.

એરોબિક ચોખા ઉગાડવા માટે યોગ્ય વિસ્તારો

• અપલેન્ડ ક્ષેત્ર અને મધ્ય - અપલેન્ડ ક્ષેત્ર , જ્યાં જમીનનો ભાગ સપાટ છે.
• ઊંડી માટી, જે વરસાદના અભાવ વચ્ચે પાકને પાણી પહોંચાડી શકે છે
• અવાહક વિસ્તારોમાં ઉંચા ઢોળાવ અથવા છત હોય છે

એરોબિક ચોખા માટે પ્રતિ હેક્ટર દીઠ 50 કિલોગ્રામ દરે બીજની  ભલામણ કરવામાં આવે છે.  પંક્તિઓ વચ્ચે 20 સે.મી. ની અંદર  અને 3 થી 5 સે.મી. ની ઉંડાઈ સાથે પંક્તિઓ વચ્ચે 15 સે.મી. માં બીજ વાવવામાં આવે છે.

એરોબિક પદ્ધતિથી ખેડ કરવા માટે, ખેડુતોએ કેટલીક બાબતોને ધ્યાનમાં રાખવુ પડશે જેમકે આ પદ્ધતિ દ્વારા વાવણી માટે દુષ્કાળ સહનશીલ જાતોની પસંદગી કરવી જોઈએ. આ પધ્ધતિથી વાવણી કરતા પહેલા ઉનાળામાં લણણી પછી ઘઉંના વાવણી કરવી જોઈએ, જેથી વરસાદનું પાણી ખેતરમાં યોગ્ય રીતે મળી શકે.

આ સિસ્ટમના મૂળ સિદ્ધાંતો -

• એરોબિક પદ્ધતિથી ચોખાની ખેતી માટેના કેટલાક સિદ્ધાંતો છે જેને અનુસરવાની જરૂર છે જેમ કે-
• આ પ્રકારના વાવેતર માટે સારવાર કરેલ બીજની સીધી વાવણી પદ્ધતિનો ઉપયોગ થાય છે.
• તેને વરસાદની સિંચાઈવાળી અથવા સંપૂર્ણ પિયત અથવા પૂરક પિયત કરી શકાય છે.
• પાણીને ફક્ત પૂરતા સ્તરે જાળવવાની જરૂર છે.
• સફળ વાવેતર માટે અસરકારક અને સમયસર નીંદણ નિયંત્રણ જરૂરી છે.
• હરોળમાં 20 થી 25 સે.મી.નું અંતર અવલોકન કરવું જોઈએ.

એરોબિક ચોખાના વાવેતરના ફાયદા

જ્યારે એરોબિક સિસ્ટમ દ્વારા ચોખાની ખેતી કરવામાં આવે છે ત્યારે જરૂરી પાણીની માત્રા તુલનાત્મક રીતે ઓછી હોય છે.એરોબિક ચોખાની ખેતી પદ્ધતિના કેટલાક અન્ય ફાયદા નીચે આપેલા છે.

• ખેતીનો ખર્ચ ઓછો અને મહેનત પણ ઓછી.
• પર્યાવરણને અનુકૂળ ખેતી.
• બીજની વાવણી સીધી કરવામાં આવે છે.
• વરસાદી પાણીનો કાર્યક્ષમ ઉપયોગ અને જમીનની તંદુરસ્તી સુધારવી
• આ પ્રકારની ખેતી જમીનનું આરોગ્ય સુધારે છે.
• 40-50 ટકા સુધી પાણીની બચત.
• ઉપલબ્ધ પાણી કરતા વધારે વિસ્તારમાં સિંચાઇ કરી શકાય છે.
• મજૂરની આવશ્યકતા ઓછી હોય છે.