એવી રીતે કરો અનનાસની વાવણી, થશે બમણી કમાણી

ભારતમાં અનાનસને ફળોનો રાજા કહેવામાં આવે છે. ઉપરાંત તે ભારતમાં વ્યવસાય તરીકેના એક મહત્વપૂર્ણ પાક છે. અનાનસ તેના સ્વાદને કારણે વિશ્વભરના શ્રેષ્ઠ ફળોમાંનું એક ફળ છે. અનાનસમાં વિટામિન સી, કેલ્શિયમ, મેગ્નેશિયમ, પોટેશિયમ અને આયર્ન જેવા ખનિજો સાથે વિટામિન એ અને બીનો સારો સ્રોત છે. અનાનસને વનસ્પતિસર અનનાસ કોમોસસ કહેવામાં આવે છે.

વાતાવરણ

અનાનસની ખેતી માટે પૂરતા વરસાદ સાથે ભેજવાળું વાતાવરણ હોવું ખૂબ જ જરૂરી છે અને આ પ્રકારનું વાતાવરણ ખાસ કરીને દરિયાકાંઠાના વિસ્તારોમાં જોવા મળે છે. તેની ખેતી માટે તાપમાન 22 થી 32 ડિગ્રી વચ્ચે હોવું જોઈએ. તેના પાંદડા 32⁰ સે અને મૂળ 29 સીમાં સારી રીતે વધે છે. અનાનસના પાક 20⁰C થી નીચે અને 36⁰C તાપમાનથી ઉપર નથી હોતા.100-150 સે.મી. વરસાદમાં અનાનસની ખેતી સારી થાય છે.

હવામાન

અનાનસનું  ફૂલ આવવાના  12-15 મહિના પહેલા વાવેતર કરવામાં આવે છે.તેની ફૂલોની મોસમ ડિસેમ્બર અને માર્ચ મહિનાની વચ્ચે હોય છે. સામાન્ય રીતે ચોમાસાની શરૂઆતમાં વાવણીનો સમય હોય છે. તેની વૃદ્ધિ વરસાદ  પર આધારીત છે. તે કર્ણાટક અને કેરળમાં એપ્રિલ-જૂનના સમયગાળામાં વાવવામાં આવે છે જ્યારે આસામમાં ઓગસ્ટ થી ઓક્ટોબર મહિનામાં અનાનસનું વાવેતર કરવામાં આવે છે.

માટી

અનાનસ કોઈપણ પ્રકારની જમીનમાં સારી રીતે વિકાસ કરી શકે છે, પરંતુ રેતાળ લોમવાળી જમીનને તેના માટે શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે.અનાનસની ખેતી માટે સૌથી અગત્યની બાબત એ છે કે ખેતરની જમીન સારી રીતે સૂકી હોવી જોઈએ. અનાનસનું વાવેતર ભારે ચીકણી માટીની જમીનમાં પણ થઈ શકે છે, જો જમીનમાં પાણીની નિકાસની સારી ક્ષમતા વાળી હોય તો. પાણી ભરાયેલી જમીન તેની ખેતી માટે આગ્રહણીય નથી. જલોઢ એક એવો જમીનના પ્રકારો છે જે અનાનસના વાવેતર માટે ખૂબ યોગ્ય છે.

અનાનસના પાકમાં સિંચાઈ

અનાનસની ખેતી સામાન્ય રીતે દરિયાકાંઠાના વિસ્તારોમાં અને એવા સ્થળોમાં થાય છે જ્યાં વરસાદ પુષ્કળ પ્રમાણમાં પડતો હોય. તેથી ખરેખર આમાં સિંચાઈની જરૂરી નથી. જો કે વેપારી ધોરણે ખેતી કરવામાં આવે તો પૂરક સિંચાઈ સારા કદના ફળો ઉત્પન્ન કરવામાં મદદ કરે છે.

જમીનની તૈયારી

અનાનસની ખેતી ખાઈમાં થાય છે. તેની ખેતી માટે જમીન સારી રીતે ખેડવી પડે છે. માટીના ગઠ્ઠા, ખડકો, પાકનો કાટમાળ અને પત્થરોને  જમીન પરથી સારી રીતે હટાવવા પડે છે. ખેડ કર્યા પછી જમીન સમતળ કરવામાં આવે છે. આ પછી ખાડો ખોદવામાં આવે છે. દરેક ખાડો 15-30 સે.મી. ઊંડો અને 90 સે.મી. પહોળો રાખવામાં આવે છે. સામાન્ય રીતે ઓગસ્ટથી ઓક્ટોબર અથવા એપ્રિલથી મે મહિનામાં તેની ખેતી માટે સમય તરીકે પસંદ કરવામાં આવે છે.

વાવેતર

અનાનસની ખેતીમાં ઉપયોગ કરવામાં આવતી વાવેતરની સામગ્રી ક્રાઉન, સ્લિપ  અને સકર હોય છે. ક્રાઉનમાં વાવેતરના  19-20 મહિના પછી ફૂલોની શરૂઆત થાય છે  વાવેતર માટે વપરાતી સામગ્રી 5-6 મહિના જૂની હોવી જોઈએ. સામાન્ય રીતે સ્લિપ અને સકરનો ઉપયોગ વ્યવસાયિક માટે થાય છે, કારણ કે ક્રાઉન ફૂલવામાં વધુ સમય લે છે.સામગ્રી સમાન કદની હોવી જોઈએ.

લણણી

અનાનસને લણણી માટે તૈયાર થવા માટે સામાન્ય રીતે બે થી અઢી વર્ષ લાગે છે. તેમાં વાવેતરના 12-15 મહિના પછી ફૂલ ખીલે છે અને 15-18 મહિના પછી જ ફળ આપવાનું શરૂ કરે છે. સામાન્ય રીતે તેમાં ફૂલો 5 મહિના પછી પાકે છે. લણણી કરેલા ફળોને તેમના કદ, રંગ અને વજન અનુસાર અલગ તારવવામાં  આવે છે અને પછી તેને સ્ટોરેજ માટે મોકલવામાં આવે છે.

અનાનસની વિવિધ જાતો

ભારતમાં સૌથી લોકપ્રિય વેપારી અનાનસની જાત જાયન્ટ કેવ છે. આ ઉપરાંત કવીન, કેવ, મોરિશિયસ, ચાર્લોટ, રોથચિલ્ડ, જલધૂપ, દેશી, લાખટ વગેરે જાત પણ જોવા મળે છે. ગુણાત્મક રૂપે કવીન ઉત્કૃષ્ઠ  ટેબલએ જાત પણ  છે જેનો ઉપયોગ મોટે ભાગે રસ, કેન્દ્રિત, સ્ક્વોશ અને પલ્પની તૈયારી માટે થાય છે.