ખેતીલાયક જમીન થઈ રહી છે ઓછી,વસ્તી વધીને થઈ ગઈ બમણી

ભારતમાં થયેલો વસ્તી વિસ્ફોટ વર્ષોથી પ્રગતિ સામે પડકાર બનતો આવ્યો છે. વસ્તીની દ્રષ્ટિએ વિશ્વમાં બીજા નંબર પર રહેલું ભારત ઘણી બધી સમસ્યાઓથી પીડાય છે. હજુ પણ જનસંખ્યા સતત વધી રહી છે. લોકોનું સરેરાશ આયુષ્ય પણ વધે છે.

ભારતમાં થયેલો વસ્તી વિસ્ફોટ વર્ષોથી પ્રગતિ સામે પડકાર બનતો આવ્યો છે. વસ્તીની દ્રષ્ટિએ વિશ્વમાં બીજા નંબર પર રહેલું ભારત ઘણી બધી સમસ્યાઓથી પીડાય છે. હજુ પણ જનસંખ્યા સતત વધી રહી છે. લોકોનું સરેરાશ આયુષ્ય પણ વધે છે. આ સાથે લોકોને ખાવા પીવાની જરૂરિયાત પણ વધી રહી છે. બીજી તરફ ખેતીલાયક જમીન ઓછી થઈ રહી છે. કૃષિની જમીન પર ફેક્ટરીઓ અને રહેણાંક વિસ્તારો બનાવવામાં આવી રહ્યા છે. આવા સમયે દરેકનું પેટ ભરવું એ એક મોટો પડકાર છે. આવી સ્થિતિમાં દેશના ખેડુતો અને કૃષિ વિજ્ઞાનિકો ખેતી કેવી રીતે કરી શકાય? તે માટે નવી નવી પદ્ધતિ વિકસાવી રહ્યા છે. જેના પરિણામે ઉપજ વધુ સારી થાય તેવી અપેક્ષા છે.

વર્તમાન સમયે ઝારખંડનો દાખલો લઈએ. 2021માં ઝારખંડની અંદાજિત વસ્તી 4  કરોડ છે. જ્યારે 2001માં વસ્તી બે કરોડ, 69 લાખ, 45 હજાર, 829 હતી.વસ્તીમાં 20 વર્ષમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે. બીજી તરફ ખેતીલાયક જમીનમાં ઘટાડો થયો છે. જો કે, આ સમયગાળા દરમિયાન ઉત્પાદનમાં વધારો થયો છે. સરકાર નવી ટેકનોલોજી અપનાવીને ખેતીવાડી કરવા ખેડુતોને પ્રોત્સાહિત કરી રહી છે. જેથી વધતી વસ્તીને ખોરાક મળી શકે.

ખેડૂતોને કરવા પડશે શિક્ષિત

કૃષિ વિભાગના અધિકારી અશોકકુમાર સિંહાનું કહેવું છે કે, જે રીતે વસ્તી વધી રહી છે. શહેરીકરણ થઈ રહ્યું છે, તેને જોતા દરેક વ્યક્તિને પોષણયુક્ત ખોરાક કેવી રીતે મળી શકે તે મોટો પડકાર છે. આ બાબતે વિભાગ અને સરકાર સતત પ્રયાસો કરી રહી છે.વધુને વધુ ઉજ્જડ જમીનને ખેતીલાયક બનાવવામાં આવી રહી છે, તો બીજી તરફ શહેરીકરણને કારણે શહેર આસપાસના ગામોમાં ખેતીલાયક જમીનનો ઉપયોગ ઓછો થયો છે. ઝારખંડના લગભગ 28 લાખ હેક્ટરમાં ખેતીલાયક જમીન છે, પરંતુ સિંચાઇના અભાવને કારણે આખી જમીનનો ઉપયોગ થતો નથી. તેમણે જણાવ્યું હતું કે ઝારખંડમાં ગયા વર્ષે અનાજનું રેકોર્ડ બ્રેક 72 લાખ મેટ્રિક ટન ઉત્પાદન થયું હતું. પિયત વિસ્તાર વધારવા મનરેગાની યોજનાઓ પર કામગીરી કરવામાં આવી રહી છે. આને કારણે જળ વિસ્તાર વધ્યો છે.મનરેગા દ્વારા ફ્રુટ ટ્રી કેરીનું વાવેતર કરવામાં આવી રહ્યું છે, જેના કારણે લોકોને આગામી સમયમાં ફળ પણ મળશે.આ રીતે, દરેકના પેટ ભરવાની તૈયારીઓ કરવામાં આવી રહી છે.

https://gujarati.krishijagran.com/agripedia/wind-of-change-in-the-agricultural-sector-the-trend-of-fixing-the-prices-of-products-at-the-time-of-sowing/

ક્ષેત્ર દીઠ વધારવી પડશે ઉત્પાદકતા

ભારતીય કૃષિ સંશોધન પૂર્વી ક્ષેત્રના પલંડુના નિયામક ડો.એ.કે.સિંઘ કહે છે કે વધતી વસ્તીને ભરવા માટે ઉત્પાદનમાં વધારો કરવો પડશે.આ માટે સુધારેલા ગુણવત્તાવાળા બીજનો ઉપયોગ કરવો પડશે. કારણ કે, ઉત્પાદન ફક્ત સુધારેલા ગુણવત્તાવાળા બીજ પર આધારિત છે.આ સાથે ખેતી માટે નવી ટેકનોલોજી અપનાવવી પડશે. ખાતરનો ઉપયોગ યોગ્ય માત્રામાં કરવો પડશે. ખેતી સમયસર કરવી પડશે. ખેડુતોને સારી રીતે પ્રશિક્ષણ આપવું પડશે. તો જ ધ્યેય સિદ્ધ થશે. તેમજ ખેડુતોએ સજીવ ખેતી પણ કરવી પડશે. જેથી તેઓ લાંબા સમય સુધી ખેતી કરી શકે. પાણી બચાવવા માટે, ટપક સિંચાઈ પદ્ધતિના ઉપયોગ પર ભાર મૂકવો પડશે. ખેતી ખર્ચ ઓછો કરવા માટે પણ તૈયારીઓ કરવી પડશે તેવો મત તેમણે વ્યક્ત કર્યો હતો.

ખેતીની આધુનિક પદ્ધતિઓ અપનાવવી પડશે

રાંચીના જાગૃત ખેડૂત બૈજનાથ મહતોએ આ સમસ્યા અંગે જણાવ્યું હતું કે, વધતી વસ્તીને ખવડાવવા ખેતીની નવી પદ્ધતિઓ અપનાવવી પડશે. અમારે ઉત્પાદન વધારવું પડશે. આપણે પ્રયત્ન કરવો પડશે કે જે બગાડ થાય છે તે ન થાય. સિંચાઇ માટે ઓછામાં ઓછા પાણીના ઉપયોગની કાળજી લેવી પડશે. આ સાથે જ રાંચી જિલ્લાના અન્ય ખેડૂત અભિરામ ઓરાઓએ કહ્યું હતું કે, સુધારેલા ગુણવત્તાવાળા બીજ અને વધુ સારી તકનીક સાથે ખેતી કરવી એ એક માત્ર ઉપાય છે, જેથી આપણે વધતી વસ્તીને ભોજન આપી શકીએ.