ટકાઉ ઉત્પાદન માટે સારી ખેતી પદ્ધતિ અપનાવો અને ખેતીવાડીની ફળદ્રુપતાને જાળવો

કૃષિના બદલાતા વાતાવરણમાં વધતા તાપમાન, પર્યાવરણીય પ્રદૂષણ, જમીનની અધોગતિ અને રોગોના પ્રકોપને ઘટાડવા માટે સુધારેલ અને સ્વચ્છ પદ્ધતિઓ અપનાવવી જરૂરી છે. કૃષિ ઉત્પાદનના દરેક પાસાઓ જેમ કે ખેતરની તૈયારી, ક્ષેત્રની પસંદગી, નીંદણ નિયંત્રણ, છોડ સંરક્ષણ, લણણી પછીનું વ્યવસ્થાપન, લણણી વગેરેમાં ખેતીની પદ્ધતિઓ મહત્વપૂર્ણ છે.

સ્વચ્છ ખેતી પદ્ધતિઓ

કૃષિ એ ઉત્પાદનના સિદ્ધાંતો અને ઉત્પાદન પછીની પ્રક્રિયાઓનો સંગ્રહ છે જેનો ઉપયોગ આપણે સામાજિક, પર્યાવરણીય અને આર્થિક, ટકાઉપણુંને ધ્યાનમાં રાખીને સુરક્ષિત અને સ્વચ્છ કૃષિ ઉત્પાદનો મેળવવા માટે કરી શકીએ છીએ.

સ્વચ્છ ખેતી પ્રણાલીના મુખ્ય ઉદ્દેશ્યો

• ટકાઉ કૃષિ ઉત્પાદન અને ઉત્પાદકતા વધારવા માટે.
  
  
• કુદરતી સંસાધનોનો વધુ સારો, ટકાઉ ઉપયોગ કરો.
  
  
• ખાદ્ય શૃંખલા સાથે ઉત્પાદનની ગુણવત્તા અને સલામતીનો લાભ લેવો.
  
  
• ખાદ્ય પુરવઠા શૃંખલામાં પરિવર્તન કરીને નવી માર્કેટિંગ સુવિધાઓનો લાભ લેવો.
  
  
• ખેડૂતો અને નિકાસકારો માટે નવી માર્કેટિંગ સુવિધાઓ વિકસાવવી.
  
  
• સામાજિક/આર્થિક માંગણીઓ પૂરી કરવા.
• પસંદ કરેલી કૃષિ પ્રવૃત્તિઓ માટે સ્વચ્છ ખેતી પદ્ધતિઓ
  
  
• જમીન આરોગ્ય વ્યવસ્થાપન કૃષિ વ્યવહાર
  
  
• જમીનના ભૌતિક અને રાસાયણિક ગુણધર્મો, જૈવિક અને જૈવિક પ્રવૃત્તિઓ કૃષિ ઉત્પાદનને ટકાવી રાખવા માટે મહત્વપૂર્ણ છે. આ બધા મળીને જમીનની ફળદ્રુપતા અને ઉત્પાદકતા નક્કી કરે છે.
  
  
• જમીનની જૈવિક પ્રવૃતિઓમાં વધારો કરીને છોડને ઉપલબ્ધ પાણી અને ખાતરોના વપરાશમાં સુધારો કરવો.
  
  
• માટીના ધોવાણ અને પોષક તત્વો અને કૃષિ રસાયણોના લીચિંગને કારણે થતા નુકસાનને ઘટાડવું.
  
  
• જમીનની ભેજમાં વધારો.
  
  
• પૃથ્વી શુદ્ધિકરણ પ્રવૃત્તિઓ સામે રક્ષણ.
  
  
• માટીની રચના સુધારવા માટે કાર્બનિક પદાર્થોની માત્રામાં વધારો.
  
  
• પાકનું પરિભ્રમણ, ગોચર વ્યવસ્થાપન, સંકલિત ખાતર વ્યવસ્થાપન, યાંત્રિક અથવા સંરક્ષિત.
  
  
• ખેડાણની પ્રવૃતિઓ અપનાવીને જમીનમાં જૈવિક પદાર્થો જાળવી રાખો, તેમાં સુધારો કરો.
  
  
• પવન/પાણી દ્વારા જમીનનું ધોવાણ ઓછું કરો.
  
  
• જૈવિક અને અકાર્બનિક ખાતરો, અન્ય કૃષિ રસાયણોનો યોગ્ય જથ્થામાં, યોગ્ય સમયે અને યોગ્ય પદ્ધતિમાં ઉપયોગ કરવો, જેથી જમીનના સ્વાસ્થ્ય, પર્યાવરણ અને માનવ સ્વાસ્થ્યને કોઈપણ રીતે નુકસાન ન થાય.

જળ વ્યવસ્થાપન કૃષિ વ્યવહાર

ગુણાત્મક અને જથ્થાત્મક દ્રષ્ટિએ જળ સંસાધનોના સંચાલન માટે કૃષિ ક્ષેત્રની મહત્વની જવાબદારી છે. લીચિંગ અને ખારાશને કારણે થતા નુકસાનને ઘટાડવા માટે કાર્યક્ષમ સિંચાઈ ટેકનોલોજી અને વ્યવસ્થાપન જરૂરી છે.

• સપાટી અને જમીનના પાણીનું યોગ્ય સંચાલન કરો.
  
  
• ભેજ સંરક્ષણ પગલાં લો.
  
  
• જમીનની પાણી ધારણ કરવાની ક્ષમતા વધારવી.
  
  
• યોગ્ય સિંચાઈ પદ્ધતિઓની પાક મુજબ પસંદગી અને નિર્ણાયક તબક્કામાં સમયબદ્ધ રીતે સિંચાઈ.
  
  
• વધુ પડતા ડ્રેનેજ અથવા સંચયને રોકવા માટે પાણીના સ્તરનું યોગ્ય સંચાલન.
  
  
• માટીમાં રહેલા સેન્દ્રિય પદાર્થનાં રજકણનું કાયમી સ્તર જાળવી રાખીને પાણીની કાર્યક્ષમતા વધારવી.
  
  
• ખેત તલાઈ, વોટર હૂડ, ડિગ્ગી, સ્પ્રિંકલર, મિની સ્પ્રિંકલર, માઈક્રો સ્પ્રિંકલર રેઈન ગન અને ડ્રોપ-ડ્રોપ ઈરીગેશન સિસ્ટમ્સ જેવા પાણી બચાવવાનાં પગલાં અપનાવવા.
  
  
• પશુઓ માટે પૂરતું, સલામત અને સ્વચ્છ પાણી પૂરું પાડવું.