વડોદરા: ચોપડી વાંચીને આ બાળકે બનાવ્યુ સાયકલ વડે સૌર ચક્ર

ગુજરાતીઓમાં ટેલેંટની અછત નથી. એટલે જ તો દેશના મોટાથી મોટા ઉદ્યોગપતિ ગુજરાતી છે અને ભારતનો વડા પ્રધાન અને ગૃહ મંત્રી પણ. બીજા લોકો વ્યાપાર શરૂ કરવાથી પહેલા બિજનિસ મેનેજમેંટનો અભ્યાસ કરે છે પરંતુ આપણે નાનપણથી જ આ વિશે સાંભળ્યુ છે.એટલે જ જેટલા વ્યાપારથી જુડેલા આઈડીયા એક ગુજરાતી પાસે હોય છે તે બીજ લોકો પાસે નથી થાત.

ગુજરાતીઓમાં ટેલેંટની અછત નથી. એટલે જ તો દેશના મોટાથી મોટા ઉદ્યોગપતિ ગુજરાતી છે અને ભારતનો વડા પ્રધાન અને ગૃહ મંત્રી પણ. બીજા લોકો વ્યાપાર શરૂ કરવાથી પહેલા બિજનિસ મેનેજમેંટનો અભ્યાસ કરે છે પરંતુ આપણે નાનપણથી જ આ વિશે સાંભળ્યુ છે.એટલે જ જેટલા વ્યાપારથી જુડેલા આઈડીયા એક ગુજરાતી પાસે હોય છે તે બીજ લોકો પાસે નથી થાત. પરંતુ આપણે ત્યાં જેની વાત કરવા જઈ રહ્યા છે તે ગુજરાતી બાળકે વ્યપારમાં નહીં પણ વિજ્ઞાનમાં કહ્યુ કરીને બતાવીયુ છે.

બડોદાના નીલ શાહ

આપણે જે બાળાકની વાત કરી રહ્યા છે તેનો નામ નીલ શાહ છે, જે બડોદામાં રહે છે અને 12માં ધોરણ માં ભણે છે. 18 વર્ષેની નાની ઉમ્રમાં નીલે પોતાની ચોપડી વાંચવાના શોખના કારણે અને પોતાના શિક્ષકની મદદથી સૌર ચક્રની રચના કરી છે. જે ચલાવવામાં કોઈ પણ જાતનો ખર્ચ નથી આવશે.  

આ સૌર ચક્ર ઈ-સ્કૂટરની જેમ કામ કર છે. કેમ કે તેની બેટરી સાઈકલમાં સ્થાપિત સોલાર પેનલમાંમથી ઉર્જા લઈને ચાર્જ કરવામાં આવે છે. જેથી પર્યાવરણને પણ નુકસાન નથી થતુ. પોતાની આ ક્રિએટીવિટીને લઈને નીલ જણાવે છે કે કોઈપણ સામાન્ય ઇ-સ્કૂટર ચાર્જ કરવાથી વીજળીનો ઉપયોગ થાય છે. જે કાર્બન ઉત્સર્જન દ્વારા બનાવવામાં આવે છે. પરંતુ મારી આ સાયકલ સૂર્યપ્રકાશ અને પેડલ દ્વારા ચાર્જ થાય છે. તે પૈસા ખર્ચતો નથી અને કોઈપણ પ્રકારના કાર્બનનું ઉત્સર્જન કરતું નથી.

નાનપણથી વાંચે છે ચોપડીઓ

નીલ ચોથા-પાંચમા ધોરણમાં હતો ત્યારથી તેને વિજ્ઞાનમાં ઘણુ રસ હતો. જો કે, તે સમયે આ વિષય તેમના વર્ગમાં ભણાવવામાં આવતો ન હતો. આ વિશે વાત કરતા નીલ કહે છે, “મેં નાનપણમાં શાળાના પુસ્તકાલયમાં સર્જક નામનું પુસ્તક વાંચ્યું હતું. તે પુસ્તકમાં વિવિધ વૈજ્ઞાનિક  નમૂનાઓ બનાવવામાં આવ્યા હતા. ત્યારથી હું જાણું છું કે આ બધી વસ્તુઓ કેવી રીતે બને છે? પાછળથી, જ્યારે શાળામાં વિજ્ઞાન વિષય ભણાવવામાં આવ્યો ત્યારે મને સારું લાગ્યું કે આ બધી શોધ પાછળ વિજ્ઞાન છે.

સાતમી ધોરણમાં બનાવી કચરેથી પ્લાસ્ટિકની બોટલ 

શાળાની 'બેસ્ટ આઉટ ઓફ વેસ્ટ' સ્પર્ધામાં, જ્યાં અન્ય બાળકો ઘર કે પેન સ્ટેન્ડ બનાવીને લાવ્યા હતા. તે જ સમયે, ધોરણ 7 ના વિદ્યાર્થી નીલે કચરો પ્લાસ્ટિકની બોટલ, કાર્ડબોર્ડ અને નાની મોટરનો ઉપયોગ કરીને હેલિકોપ્ટર બનાવ્યું. તે હેલિકોપ્ટર એક ફૂટ સુધી પણ ઉડી શકે છે. આ પછી, પુસ્તકો વાંચ્યા પછી, તેમણે ટેલિસ્કોપ, એટીએમ, પ્રોસેસિંગ પ્રિન્ટર અને રોબોટ સહિત ઘણા નવીન પ્રોજેક્ટ તૈયાર કર્યા.

નીલ દસમા ધોરણના ભૌતિકશાસ્ત્રના શિક્ષક સંતોષ કૌશિકને પોતાનો માર્ગદર્શક માને છે. છેલ્લા ત્રણ વર્ષથી સંતોષ સાહેબે નીલને ઘણા પ્રોજેક્ટ બનાવવામાં મદદ કરી છે. સંતોષ કૌશિક કહે છે, “નીલ હંમેશા લાઇબ્રેરીમાંથી ભૌતિકશાસ્ત્રના પુસ્તકો લાવતો હતો અને તેના ખ્યાલો વિશે પૂછતો હતો. જોકે તે તમામ પુસ્તકો તેના અભ્યાસક્રમમાંથી બહાર હતા. આ વર્ષે મેં તેને સોલર પેનલથી ચાલતી સાયકલ બનાવવાનો ખ્યાલ આપ્યો. મને ખૂબ જ આશ્ચર્ય થયું કે તેણે માત્ર એક મહિનામાં તેને તૈયાર કરી દીધું.

આવી રીતે બન્યુ ચક્ર

ચક્ર બનાવતા પહેલા નીલે ત્રણ પાસાઓ પર કામ કરવાનું શરૂ કર્યું. પ્રથમ, સ્કૂટરનું મોડેલ, બીજું બેટરીનું કામ અને ત્રીજું - સૌર પેનલ. નીલના પિતાએ એક સ્ક્રેપ ડીલર પાસેથી માત્ર 300 રૂપિયામાં સાઈકલ ખરીદી હતી. નીલે માત્ર 12 હજાર રૂપિયા ખર્ચીને તેને સોલર સાઈકલમાં રૂપાંતરિત કર્યું હતુ.

સાઇકલ પર લગાવેલા સોલાર પેનલ્સની મદદથી તેની બેટરી ચાર્જ થાય છે અને તે સ્કૂટરની જેમ કામ કરવા લાગે છે. જ્યારે ટાયર સાથે જોડાયેલ ડાયનેમો તેને સોલર લાઇટ વગર પણ ચાર્જ કરવામાં મદદ કરે છે. એટલે કે, જો રાતના સમય દરમિયાન ચક્ર ચાર્જ કરવું હોય તો આ ડાયનેમો તેને ચાર્જ કરી શકે છે.તેણે કહ્યું, મેં આ સોલર ચક્રમાં 10 વોટની સોલાર પ્લેટ લગાવી છે, જેથી સાઈકલ 10 થી 15 કિમી આરામથી મુસાફરી કરી શકે.