કેન્દ્રીય કૃષિ અને ખેડૂત કલ્યાણ મંત્રી નરેન્દ્ર સિંહ તોમર અને રાજ્ય મંત્રી (સ્વતંત્ર હવાલો) વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી, પૃથ્વી વિજ્ઞાન, MoS PMO; PP/DoPT; અણુ ઉર્જા અને અવકાશ ડૉ. જિતેન્દ્ર સિંહે આજે કૃષિ ભવન ખાતે આયોજિત એક કાર્યક્રમમાં RISAT-1A ઉપગ્રહની ડેટા પ્રોડક્ટ્સ અને સેવાઓ રાષ્ટ્રને સમર્પિત કરી. આ દરમિયાન, કૃષિ અને અવકાશ વિભાગ વચ્ચે RISAT અને VEDAS નો ઉપયોગ કરીને કૃષિ નિર્ણય સપોર્ટ સિસ્ટમના વિકાસ પર એક એમઓયુ પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા.
કાર્યક્રમના ભાગ રૂપે ISRO દ્વારા એક તકનીકી વર્કશોપનું પણ આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું, જેમાં વપરાશકર્તા સમુદાયના લાભ માટે RISAT-1A ડેટાનો ઉપયોગ કરીને કેસ અભ્યાસ અને સંભવિત એપ્લિકેશનોનું નિદર્શન કરવામાં આવ્યું હતું. આ પ્રસંગે મુખ્ય અતિથિ કેન્દ્રીય મંત્રી તોમરે કહ્યું કે આજે કૃષિ ક્ષેત્રે એક નવો આયામ ઉમેરાઈ રહ્યો છે. અવકાશ વિજ્ઞાન દ્વારા કૃષિ ક્ષેત્રમાં ક્રાંતિની શરૂઆત થઈ રહી છે.
કૃષિ વિભાગ અને અવકાશ વિભાગ વચ્ચેના કરારથી કૃષિ ક્ષેત્રની તાકાતમાં વધુ વધારો થશે. જો આ જ્ઞાન ખેડૂતો સુધી પહોંચશે તો તેમનું ઉત્પાદન અને ઉત્પાદકતા વધશે. ઉત્પાદનની ગુણવત્તા વધશે અને નિકાસની તકો વધશે. તોમરે જણાવ્યું હતું કે આપણા દેશમાં અને સમગ્ર વિશ્વમાં કૃષિ ક્ષેત્રનું ખૂબ મહત્વ છે. આજીવિકાની સાથે સાથે આ ક્ષેત્ર દેશની અર્થવ્યવસ્થાને ગતિ આપવા અને મોટી વસ્તીને રોજગારી આપવાનું કામ કરી રહ્યું છે. અગાઉ આ ક્ષેત્ર જ્ઞાનના અભાવ અને ખાનગી રોકાણને કારણે પીડાતું હતું. આ ક્ષેત્રે જેટલો ફેરફાર, જ્ઞાન અને રોકાણની જરૂર હતી તેટલું થયું નથી. આ જ કારણ છે કે કૃષિ ક્ષેત્રે જોઈએ તેટલી પ્રગતિ થઈ નથી. વર્ષ 2014માં જ્યારે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ કાર્યભાર સંભાળ્યો ત્યારે દેશને વિશ્વમાં આગળ લઈ જવાની ઈચ્છા હતી અને તેને નવા આયામો સાથે જોડવાનું કામ કરવામાં આવ્યું હતું. આને કારણે, અવકાશ વિભાગ સહિત તમામ વિભાગોએ તેમની કાર્ય પદ્ધતિ, નિશ્ચિત લક્ષ્યો અને આયોજન અસરકારક લક્ષ્યાંકો બદલ્યા. તેની અસર આજે દેશમાં જોવા મળી રહી છે. કૃષિ વિભાગ પણ એગ્રી સ્ટેક પર કામ કરી રહ્યું છે. ખેડુતની આવક વધારવા માટે, આગાહી કરીને તેને નુકસાનથી બચાવવા માટે કામ કરવામાં આવી રહ્યું છે. તોમરે કહ્યું કે, ટેક્નોલોજી સાથે જોડાયા પછી પાકનો અંદાજ, રાજ્યોને ફાળવણી, વિસ્તારને શુષ્ક જાહેર કરવાનો સર્વે, આપત્તિનું મૂલ્યાંકન, આ તમામ કાર્યો સરળ બની જશે. આ ટેક્નોલોજી કૃષિ ક્ષેત્ર તેમજ દેશ માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. એગ્રી સ્ટેક પૂર્ણ થયા બાદ કૃષિ ક્ષેત્રે ક્રાંતિકારી પરિવર્તન આવશે. કાર્યક્રમમાં મંત્રી ડો.જિતેન્દ્ર સિંહે જણાવ્યું હતું કે, વડાપ્રધાન મોદીના નેતૃત્વમાં છેલ્લા આઠ વર્ષમાં મુખ્ય સિદ્ધિ વિજ્ઞાનનો બે સ્તરે ઉપયોગ કરવાની હતી. સૌપ્રથમ તેનો ઉપયોગ Ease of Livingમાં થવો જોઈએ અને બીજું તેને લેબોરેટરીમાંથી બહાર કાઢીને વિભાગો અને મંત્રાલયોમાં વહેંચવું જોઈએ. તેના પર પ્રયત્નો કરવામાં આવ્યા અને આજે તેનો ઉપયોગ માર્ગ નિર્માણ, રેલ્વે, શિક્ષણ, આરોગ્ય અને કૃષિમાં પણ થઈ રહ્યો છે. આ સંકલન અને સહયોગને શક્ય બનાવવા માટે વડાપ્રધાને ઘણા એવા નિર્ણયો લીધા જે 60-70 વર્ષમાં પણ ન થઈ શક્યા. વર્ષ 2020 માં, અવકાશ વિભાગના નિયમોમાં સુધારો કરવામાં આવ્યો હતો. ડૉ.સિંઘે કહ્યું કે આજે એમઓયુ પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવી રહ્યા છે, આગામી વખતે એમઓયુની જરૂર રહેશે નહીં. તમે તમારો સેટેલાઇટ બનાવો અને અમે તેને લોન્ચ કરીશું. આ કામ શરૂ થઈ ગયું છે. જ્યાં સુધી કૃષિ ક્ષેત્રનો સંબંધ છે, વૈજ્ઞાનિક તકનીકોનો ઉપયોગ મુખ્યત્વે ચાર-પાંચ સ્તરે થઈ શકે છે. આમાં ડ્રોન મુખ્ય છે. આવા ઘણા પાક છે, જ્યાં સિંચાઈ શક્ય નથી, ત્યાં પણ ડ્રોનથી સિંચાઈ શક્ય છે. બીજું ઉપજ વધારવું, ત્રીજું સ્વ-જીવન વધારવું, એટલે કે ઉત્પાદનને નુકસાન વિના દેશના વિવિધ ભાગોમાં પહોંચાડવું અને ચોથું છે આપત્તિ નિયંત્રણ. તેમણે કહ્યું કે વડાપ્રધાન હોલ ઓફ ગવર્નમેન્ટની વાત કરે છે, આજે તેનું સારું ઉદાહરણ રજૂ કરવામાં આવી રહ્યું છે. આ ટેકનિક દ્વારા જલ શક્તિ મંત્રાલય, ગૃહ મંત્રાલય જોડવામાં આવ્યું છે અને હવે કૃષિ મંત્રાલય પણ તેમાં જોડાઈ રહ્યું છે. જ્યારે રિસેટની આગામી પેઢી આવશે, ત્યારે તેમાં વધુ આવર્તન અને ચોકસાઈ પણ હશે. આ સહકાર વધુ વધારવો જોઈએ. આ પ્રસંગે મનોજ આહુજા કૃષિ સચિવ, એસ. સોમનાથ સેક્રેટરી ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ સ્પેસ, ડીજી-આઈસીએઆર ડો. હિમાંશુ પાઠક, એડિશનલ સેક્રેટરી પ્રમોદ મહેરાડા, ઈસરોના સાયન્ટિફિક સેક્રેટરી શાંતનુ, ડાયરેક્ટર નિલેશ દેસાઈ, પ્રકાશ ચૌહાણ વગેરે ઉપસ્થિત રહ્યા હતા. RISAT-1A, દેશનો પ્રથમ રડાર ઇમેજિંગ ઉપગ્રહ, 14 ફેબ્રુઆરી 2022 ના રોજ લોન્ચ કરવામાં આવ્યો હતો. RISAT-1A એ તમામ હવામાનનો ઉપગ્રહ છે અને તે વનસ્પતિમાં ઊંડે સુધી પ્રવેશ કરી શકે છે. તે પ્રકાશની સ્થિતિને ધ્યાનમાં લીધા વિના ઉચ્ચ રીઝોલ્યુશન જીઓસ્પેશિયલ છબીઓ કેપ્ચર કરી શકે છે. RISAT-1A ડેટા કૃષિ, જૈવ-સંસાધન, પર્યાવરણ, જળ સંસાધનો અને આપત્તિ વ્યવસ્થાપન માટે નિર્ણય સહાયક પ્રણાલી વિકસાવવામાં અત્યંત ઉપયોગી થશે. આ ડિજિટલ માહિતી ઉત્પાદનો ખેડૂતો, ખાસ કરીને નાના અને સીમાંત ખેડૂતો માટે અત્યંત ફાયદાકારક રહેશે, કારણ કે તેઓ તેમના પાકને અસર કરતી સમસ્યાઓને ઝડપથી ઓળખવામાં અને આવી સમસ્યાઓને સમયસર સુધારવામાં મદદ કરશે, જે આખરે ઉચ્ચ પાકની ઉપજ તરફ દોરી જશે. ઉપજ અને આવકમાં વધારો થશે. . તે કૃષિ મૂલ્ય શૃંખલામાં તમામ હિસ્સેદારો માટે ડિજિટલ માહિતી ઉત્પાદનો અને સેવાઓ વિકસાવવામાં પણ મદદ કરશે. આ પહેલ ઉભરતી ટેક્નોલોજીના ઉપયોગ દ્વારા કૃષિને વધારવામાં અને નવીનતા ઇકોસિસ્ટમને પ્રોત્સાહન આપીને કૃષિ ક્ષેત્રમાં ડેટા અને ડિજિટલ તકોની શક્તિને અનલોક કરવામાં મદદ કરશે. તે ભારતીય કૃષિના સમાવેશી, આત્મનિર્ભર અને ટકાઉ વિકાસ માટે ડિજિટલ આધાર પૂરો પાડશે.
Share your comments