Ragi Cultivation : રાગીની ખેતી કરવાની આ પદ્દતિને જાણો અને મબલખ ઉત્પાદન મેળવો

બરછટ અનાજની ખેતીમાં રાગીની ખેતી વિશેષ સ્થાન ધરાવે છે. રાગીને મદુઆ, આફ્રિકન રાગી, ફિંગર મિલેટ અને રેડ મિલેટ વગેરે નામોથી ઓળખવામાં આવે છે. આફ્રિકા અને એશિયામાં રાગીની ખેતી મુખ્ય પાક તરીકે થાય છે. તેના છોડ લગભગ એક થી દોઢ મીટરની ઊંચાઈ સુધી પહોંચે છે. તમિલનાડુ, કર્ણાટક, ઓડિશા, ઉત્તરાખંડ, મહારાષ્ટ્ર, ઝારખંડ, આંધ્રપ્રદેશ, બિહાર રાજ્યોમાં મદુઆની ખેતી થાય છે. આ લેખ દ્વારા, અમને રાગી (મદુઆ) ની ખેતી કેવી રીતે કરવી અને રાગીની કઈ કઈ સુધારેલી જાતો છે તે વિશે જણાવવામાં આવી રહ્યું છે.

રાગીની ખેતી

રાગી લગભગ 4000 વર્ષ પહેલા ભારતમાં લાવવામાં આવી હતી અને ત્યારથી ભારતમાં તેની ખેતી કરવામાં આવે છે. તે શુષ્ક મોસમમાં ઉગાડવામાં આવે છે. તે સામાન્ય પાણી ભરાવાની સાથે દુષ્કાળ સહન કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. રાગી કેવી રીતે ઉગાડવામાં આવે છે? તેની સંપૂર્ણ માહિતી નીચે આપેલ છે.

રાગીની ખેતી વિશે સંપૂર્ણ માહિતી

રાગીની ખેતી કેવી રીતે કરવામાં આવે છે, રાગીનું વાવેતર ક્યારે થાય છે, તેની સુધારેલી જાતો અને તેની યોગ્ય આબોહવા વગેરે વિશે આ લેખમાં આપેલી સંપૂર્ણ માહિતી વાંચીને ખેડૂતો સરળતાથી રાગીની સુધારેલી ખેતી કરી શકે છે.

વાતાવરણ

રાગીની ખેતી માટે શુષ્ક વાતાવરણ જરૂરી છે. તે દુષ્કાળને સહન કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. રાગીની ખેતી 50 થી 90 સે.મી. વરસાદ યોગ્ય છે. તે ઊંચાઈવાળા વિસ્તારોમાં ઉગાડવામાં આવે છે.

યોગ્ય માટી

રાગી તમામ પ્રકારની જમીનમાં ઉગે છે. પરંતુ કાર્બનિક પદાર્થોથી ભરપૂર રેતાળ લોમ જમીન સારી માનવામાં આવે છે. તેની યોગ્ય નિકાલ સાથે કાળી જમીનમાં ખેતી કરી શકાય છે. તેની ખેતી માટે, જમીનનું pH મૂલ્ય 5.5 થી 8 ની વચ્ચે હોવું જોઈએ.

ખેતરની તૈયારી

રાગીના પાક માટે સૌપ્રથમ જમીન ખેડીને ખેડાણ કરવામાં આવે છે અને ખેતરને થોડા દિવસો માટે ખુલ્લું છોડી દેવામાં આવે છે જેથી તેમાં રહેલા જૂના અવશેષો, નીંદણ અને જંતુઓનો નાશ થાય. જરૂરીયાત મુજબ ગાયના છાણનું ખાતર ઉમેરીને ખેતર ખેડવું. ખેતરની ઉપરની સપાટી સૂકી થઈ જાય પછી, ત્રાંસી રીતે 2-3 ઊંડી ખેડાણ કરો. છેલ્લે, રોટાવેટર ચલાવીને, જમીનને ક્ષીણ કરી નાખો અને વાવણી માટે ખેતરને સમતળ કરો.

રાગીની સુધારેલી જાતો

રાગીની ઘણી સુધારેલી જાતો બજારમાં ઉપલબ્ધ થશે. એવી કેટલીક જાતો છે જે ઓછા સમયમાં વધુ ઉપજ આપે છે. જેમાં JNR 852, GPU 45, Chilika, JNR 1008, PES 400, VL 149, RH 374 વગેરે અદ્યતન જાતો છે. આ સિવાય અન્ય સુધારેલી જાતો છે જેમ કે E.C. 4840, નિર્મલ, પંત રાગી-3 (વિક્રમ) વગેરે.

બીજના દર અને સારવાર

બીજની માત્રા વાવણીની પદ્ધતિ પર આધારિત છે. જો રાગીની વાવણી ડ્રીલ પદ્ધતિથી કરવામાં આવશે તો બિયારણનો જથ્થો પ્રતિ હેક્ટર 10-12 કિલો હશે. છંટકાવ પદ્ધતિથી વાવણી માટે, પ્રતિ હેક્ટર 5 કિલો બીજના દરે બીજનો જથ્થો વપરાય છે. બીજની સારવાર માટે, થિરામ, બાવિસ્ટિન અથવા કેપ્ટન દવાનો ઉપયોગ કરો.

વાવણીનો સમય

રાગીની વાવણી મેના અંતથી જૂન સુધી કરી શકાય છે. કેટલાક વિસ્તાર એવા છે જ્યાં જૂન પછી રાગીનું વાવેતર થાય છે. તે ઝૈદની સિઝનમાં પણ ઉગાડી શકાય છે.

બીજ વાવવાની પદ્ધતિ અને સમય

રાગીની વાવણી છંટકાવ અને ડ્રિલ એમ બંને પદ્ધતિથી કરી શકાય છે. છંટકાવ પદ્ધતિ દ્વારા, બીજ સીધા ખેતરમાં છાંટવામાં આવે છે. તે પછી, બીજને જમીનમાં ભેળવવા માટે, ખેડૂત સાથે બે વાર હળવા ખેડાણ કરો અને તેને કોમ્પેક્ટ કરો. મશીનો દ્વારા રાગીને હરોળમાં વાવવામાં આવે છે. વાવણી વખતે પંક્તિથી પંક્તિનું અંતર એક ફૂટ અને બીજથી બીજનું અંતર 15 સેન્ટિમીટર હોવું જોઈએ.

પાક સિંચાઈ

આ પાકને વધુ સિંચાઈની જરૂર પડતી નથી. જો યોગ્ય સમયે વરસાદ ન પડે તો વાવણીના એક મહિના પછી પાકને પિયત આપવું. પાકના ફૂલો અને દાણા દેખાય ત્યારે પૂરતો ભેજ જરૂરી છે. સામાન્ય રીતે 10 થી 15 દિવસના અંતરે પાકને પિયત આપવું.

ખાતર અને ખાતર

રાગીના પાક માટે 40 થી 45 કિ.ગ્રા. નાઈટ્રોજન અને 30-40 કિગ્રા, ફોસ્ફરસ અને 20-30 કિ.ગ્રા. પોટાશ/હેક્ટરનો દર જરૂરી છે. તમામ ખાતરોનું મિશ્રણ બનાવી વાવણી સમયે ખેતરમાં નાખો. જો તમે રાગીના પાકમાંથી સારી ઉપજ મેળવવા માંગતા હોવ તો વાવણી પહેલા ગાયના છાણનું ખાતર નાખો.