Brinjal : રીંગણના ઉત્પાદનમાં અવરોધરૂપ આ રોગોની ઓળખ કરી તેને અટકાવવાના પગલાંને જાણો

ભારતમાં બટાકા બાદ રીંગણનો સૌથી વધારે ઉપયોગ થાય છે. રીંગણ રંગ, કદ અને આકારના આધારે ભારતમાં રીંગણની વિવિધ જાતો જોવા મળે છે. ખેડૂતો માટે આ ખૂબ જ નફાકારક ખેતી છે. રીંગણના પાકમાં અનેક પ્રકારના રોગોનો પ્રકોપ જોવા મળી રહ્યો છે. જેના કારણે ઉત્પાદન પર પણ માઠી અસર જોવા મળી રહી છે. રીંગણના પાકમાં થતા રોગો ઉપરાંત તેના નિવારણ વિશે પણ વાત કરીશું.

છોડને અસર કરતા જંતુઓ

દાંડી અને ફળના બોરર: આ જીવાતો રીંગણને અંદરથી તેમજ પાંદડા ખાય છે, જેના કારણે પાકની ઉપજને નુકસાન થાય છે.

લાલ કરોળિયો: આ લાલ કરોળિયો પાંદડાની નીચે જાળી બનાવીને પાંદડાનો રસ ચૂસે છે. જેના કારણે રીંગણના પાન લાલ રંગના દેખાવા લાગે છે.

જસ્સીદ: આ પ્રકારના જંતુઓ પાંદડાની નીચેની બાજુએ ચોંટીને રસ ચૂસે છે. જેના કારણે પાંદડાનો રંગ પીળો થઈ જાય છે અને છોડ નબળો પડી જાય છે.

રુટ નેમાટોડ: આના કારણે છોડના મૂળમાં ગઠ્ઠો બને છે, જેના કારણે પાંદડાનો રંગ પીળો થઈ જાય છે અને છોડનો વિકાસ અટકી જાય છે. આ રુટ નેમાટોડના મુખ્ય લક્ષણો છે.

Epilacna Beetle: Epilacna beetle એ એક નાનો લાલ રંગનો જંતુ છે જે પાંદડાને ખવડાવે છે.

એગપ્લાન્ટ છોડના રોગો

cercospora લીફ સ્પોટ રોગ

રોગ - આ રોગને કારણે, પાંદડા પર કોણીય થી અનિયમિત બારીક ફોલ્લીઓ બને છે, જે પાછળથી ભૂખરા રંગના થાય છે. આ રોગથી અસરગ્રસ્ત પાંદડા જલ્દી ખરી જાય છે.

સર્કોસ્પોરા લીફ સ્પોટ રોગનું નિવારણ

નિવારણ – આ રોગના નિવારણ માટે ક્લોરોથાલોનિલ 75WP 400 ગ્રામના દરે અથવા કોપર ઓક્સીક્લોરાઇડ 400 ગ્રામ અથવા મેન્કોઝેબ 75WP 500 ગ્રામ પ્રતિ 200 લિટર પાણીના દરે એક એકરમાં છંટકાવ કરો.

બેક્ટેરિયલ ચાંદા

આ રોગ સ્યુડોમોનાસ સોલાનિસરમ નામના બેક્ટેરિયમથી થાય છે. પાક પર આ રોગના પ્રકોપને કારણે છોડના પાન કરમાઈ જાય છે, પીળા પડી જાય છે અને છોડ અવિકસિત થઈ જાય છે અને બાદમાં આખો છોડ સુકાઈ જાય છે. આ રોગને કારણે, પ્રથમ છોડના પાંદડા પડી જાય છે અને છોડની વેસ્ક્યુલર સિસ્ટમ ભૂરા થઈ જાય છે. આ રોગનું મુખ્ય લક્ષણ એ છે કે શરૂઆતના તબક્કામાં છોડ બપોરના સમયે સુકાઈ જાય છે અને રાત્રે સુધરી જાય છે પરંતુ તે પછીથી ખતમ થઈ જાય છે.

બેક્ટેરિયલ રોગોની રોકથામ

રોગગ્રસ્ત છોડને ખેતરમાંથી ઉખાડીને બાળી નાખો.

ઉનાળામાં ખેતરમાં ઊંડી ખેડાણ કરવી.

ખેતરમાં ડ્રેનેજની યોગ્ય વ્યવસ્થા કરો

બીજને કાર્બેન્ડાઝીમ 2.5 ગ્રામ/કિ.ગ્રા. ના દરે સારવાર કરો

પાક પરિભ્રમણ અનુસરો.

છોડ રોગ પ્રતિરોધક પ્રજાતિ

ક્લોરોથાલોનિલ 75 WP @ 2 ગ્રામ અથવા કાસુગામિસિન 5 + કોપર ઓક્સીક્લોરાઇડ 45 WP @ 1.5 ગ્રામ/લિટર પાણીનો છંટકાવ કરો.

અલ્ટરનેરિયા લીફ સ્પોટ રોગ

આ રોગને કારણે કેન્દ્રમાં રિંગ ધરાવતા ફોલ્લીઓ બને છે, જે પાછળથી આ ફોલ્લીઓ મોટા થઈ જાય છે. આ ફોલ્લીઓ ફળો પર પણ દેખાય છે.

અલ્ટરનેરિયા લીફ સ્પોટ રોગનું નિવારણ

આ રોગથી સંક્રમિત છોડને જડમૂળથી બાળી નાખવા જોઈએ. આ રોગના નિવારણ માટે એઝોક્સસ્ટ્રોબિન 23 SC 1 મિલી અથવા મેટિરમ 55% + પાયરોક્લોસ્ટ્રોબિન 5 ડબલ્યુજી 3 ગ્રામ પ્રતિ લિટર પાણીમાં ભેળવીને પાક પર છંટકાવ કરવો.

મોઝેક અને લિટલ લીફ રોગ

તે માયકોપ્લાઝ્માને કારણે થતો વિનાશક રોગ છે. આ રોગ 'લીફ હોપર' નામની જીવાતથી થાય છે. આ રોગથી પ્રભાવિત છોડ આવે છે અને વાવે છે. આ રોગના અન્ય લક્ષણો પણ છે જેમ કે પાન પર રૂડીમેન્ટરી અને રૂડીમેન્ટરી પાંદડા અથવા વિકૃત નાના અને જાડા પાંદડા વગેરે. આ રોગને કારણે નવા પાંદડા સંકોચાઈને નાના થઈ જાય છે અને વળી વળી જાય છે અને પાંદડા દાંડીને ચોંટી જવા લાગે છે. જેના કારણે રીંગણના છોડ પર ફળો બનતા નથી, જો ફળ આવે તો પણ તે ખૂબ જ સખત હોય છે. છોડ ઝાડો બની જાય છે.