મશરૂમની ખેતીનું પ્રમાણ સતત વધી રહ્યું છે. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં મશરૂમમાં ખેડૂતોના વધતા રસ પાછળ તેમાંથી થતી આવક કારણભૂત છે. આજે મોટી સંખ્યામાં ખેડુતો વિવિધ પ્રકારની મશરૂમ્સની ખેતી કરી રહ્યા છે. ખેડુતોને ઓછા ખર્ચે મશરૂમની ખેતીથી સારી આવક મળે છે. આની સાથે શ્રેષ્ઠ વસ્તુ એ છે કે મશરૂમની ખેતી માટે જમીનની જરૂર નથી. જમીન વિહોણા ખેડુતો પણ ઉત્પાદન કરીને કમાણી કરી શકે છે. બિહારમાં મોટી સંખ્યામાં મહિલાઓ મશરૂમની ખેતી કરીને આત્મનિર્ભર બની છે.
ગ્રામ્ય વિસ્તારોની બજારમાં પણ આજે મશરૂમ જોવા મળી રહ્યા છે. પરંતુ તે પહેલાં આવું નહોતું. પોષક તત્ત્વોનું પ્રમાણ વધુ હોવાના કારણે આરોગ્ય પ્રત્યે સભાન લોકો નિયમિતપણે તેનું સેવન કરે છે. આરોગ્ય જાગૃતિ અને તેમના વિશેષ સ્વાદને કારણે મશરૂમ્સની માંગ વધી રહી છે. મશરૂમ એ ડાયાબિટીઝ, બ્લડ પ્રેશર, હાર્ટ ડિસીઝવાળા લોકો માટે સારો ખોરાક છે. કારણ કે મશરૂમ સંપૂર્ણપણે શાકાહારી છે, તેમાં કેલરી ઓછી હોય છે, તેમજ પ્રોટીન, આયર્ન, ખનીજ અને વિટામિન્સથી ભરપુર હોય છે. મશરૂમ પર સંશોધન કર્યા પછી, મશરૂમમાં એન્ટિ-વાયરલ અને કેન્સર વિરોધી ગુણધર્મો મળી આવ્યા છે. આ દરમિયાન હવે ખેડુતો મશરૂમ બાય-પ્રોડકટ બનાવીને ઊંચી રકમ મેળવી રહ્યા છે.
ઉત્પાદનમાં થાય છે સતત વૃદ્ધિ
પહેલા માત્ર શહેરોમાં જોવા મળતા મશરૂમ હવે ગામડાની નાની નાની બજારોમાં પહોંચી ગયા છે. માંગમાં વધારો સાથે ઉત્પાદનમાં વધારો જોવા મળી રહ્યો છે. સારી આવકને કારણે, ખેડુતોએ પણ તેની બહોળા પ્રમાણમાં ખેતી કરવાનું શરૂ કર્યું છે. પરંતુ હજી પણ, દેશના ઘણા ભાગમાં બધા સમય મશરૂમની ઉપલબ્ધતા નથી. આ સમસ્યાને દૂર કરવા માટે હવે મશરૂમની પ્રોસેસ્ડ પ્રોડક્ટ્સ પણ બજારમાં ઉપલબ્ધ છે. આની પાછળનો ઉદ્દેશ દરેક વિસ્તારમાં તેની ઉપલબ્ધતા સુનિશ્ચિત કરવાનો છે. પેકેટ અથવા સુકાવીને તમારા સુધી પહોંચાડવામાં આવતા મશરૂમ ખરેખર પ્રોસેસ્ડ હોય છે.
પ્રોસેસિંગ દ્વારા ખોરાકને ઘણા સ્વરૂપોમાં ઉપયોગ માટે યોગ્ય બનાવવામાં આવે છે. તે જ સમયે આ પદ્ધતિ દ્વારા ઉત્પાદન લાંબા સમય સુધી ખાવા લાયક રહે છે. મશરૂમના પ્રોસેસ્ડ પ્રોડક્ટ્સ તે સ્થળોએ પરિવહન કરવામાં આવે છે જ્યાં તે ઉપલબ્ધ નથી. જ્યાં પણ તે યોગ્ય પ્રમાણમાં ઉપલબ્ધ છે ત્યાં સહેલાઇથી લોકોને મળી રહે તે માટે પ્રોસેસ્ડ પ્રોડકટ પણ બનાવવામાં આવે છે.
મશરૂમનું અથાણું અને પાપડ
તમામ પોષક તત્વોથી ભરપૂર મશરૂમ્સ લાંબા સમય ખાવા લાયક રહેતા નથી. આ કારણોસર તેને પ્રોસેસ્ડ કરવાની જરૂર છે. મશરૂમમાં 85 થી 90 ટકા પાણી હોય છે, જેના કારણે તે ઝડપથી બગડે છે. આના કારણે મશરૂમ ઉગાડનારાઓને ઘણી વખત નુકસાન ભોગવવું પડે છે. મશરૂમ્સ પર પ્રોસેસ્ડ કરીને બનાવેલા કેટલાક ઉત્પાદનોમાં મશરૂમ પાવડર, મશરૂમ કૂકીઝ, મશરૂમ પાપડ, મશરૂમ અથાણું, મશરૂમ કેક અને મશરૂમ ચિપ્સનો સમાવેશ કરવામાં આવે છે.
ઉલ્લેખનીય છે કે, મશરૂમ એ ડાયાબિટીઝ, બ્લડ પ્રેશર, હાર્ટ ડિસીઝવાળા લોકો માટે સારો ખોરાક છે. કારણ કે મશરૂમ સંપૂર્ણપણે શાકાહારી છે, તેમાં કેલરી ઓછી હોય છે, તેમજ પ્રોટીન, આયર્ન, ખનીજ અને વિટામિન્સથી ભરપુર હોય છે. મશરૂમ પર સંશોધન કર્યા પછી, મશરૂમમાં એન્ટિ-વાયરલ અને કેન્સર વિરોધી ગુણધર્મો મળી આવ્યા છે. ભારતમાં, મશરૂમને બટન, શિમ્પ્લા, આ વિવિધતાથી ઉગાડવામાં આવે છે. રોપણીની પ્રક્રિયા: ડાંગરનો ભૂંસો, ઘઉંનો ભૂંસો, જુવારનો ઘાસચારો, નાળિયેરનાં સૂકા પાન, શેરડીનાં સુકા પાન, બાજરીનાં સૂકા પાન વગેરેનો ઉપયોગ મશરૂમના વાવેતરમાં થાય છે.
Share your comments