એન્ટિમાઇક્રોબાયલ પ્રતિકારના ઉદયમાં જંગલી પ્રાણીઓની ભૂમિકા

એન્ટિમાઇક્રોબાયલ રેઝિસ્ટન્સ એએમઆર એ વિશ્વભરમાં માનવ અને પ્રાણીઓના સ્વાસ્થ્ય માટે એક મોટો ખતરો છે, જે ચેપની વધતી જતી સંખ્યાની સારવાર કરવાની ક્ષમતામાં ઘટાડો તરફ દોરી જાય છે. પ્રાણીઓના રોગોની સારવારમાં એન્ટિબાયોટિક્સ મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે, જો કે તેમના વધુ પડતા ઉપયોગથી એન્ટિબાયોટિક-પ્રતિરોધક સુક્ષ્મસજીવો (ARM) નો ઉદભવ થયો છે, જે જાહેર અને પશુ આરોગ્ય બંનેને જોખમમાં મૂકતા સૌથી મોટા વૈશ્વિક પડકારોમાંનો એક છે.

પર્યાવરણ દ્વારા AMR ના ફેલાવાને વધુ સારી રીતે સમજવા માટે અસંખ્ય સંશોધન પ્રયાસો હાથ ધરવામાં આવ્યા છે. પર્યાવરણીય માર્ગો દ્વારા એન્ટિમાઇક્રોબાયલ પ્રતિકારનો ફેલાવો 'સુપરબગ્સ' ના ઉદભવ તરફ દોરી ગયો છે. છેલ્લા કેટલાક દાયકાઓમાં, પર્યાવરણમાં એન્ટિમાઇક્રોબાયલ પ્રતિકારનો ફેલાવો વન્યજીવન સહિત વિવિધ સ્તરે જોવા મળ્યો છે. ઘણી વન્યજીવ પ્રજાતિઓ માનવ વસ્તી, ઘરેલું પ્રાણીઓ અને કુદરતી ઇકોસિસ્ટમ વચ્ચેના ઇન્ટરફેસ પર એન્ટિમાઇક્રોબાયલ-પ્રતિરોધક બેક્ટેરિયલ AMRB ફેલાવવાનું કાર્ય કરે છે. આમ, પર્યાવરણીય માર્ગો દ્વારા એન્ટિમાઇક્રોબાયલ પ્રતિકારનો ફેલાવો ઘટાડવા માટેની વ્યૂહરચનાઓની અસરકારકતાનું મૂલ્યાંકન કરવા માટે વન્યજીવન ઉપયોગી થઈ શકે છે.

ઘણા દેશોઓ મુક્યા છે એન્ટિબાયોટિક્સ પર પ્રતિબંધ

AMR ના વ્યાપને ઘટાડવા માટે, ઘણા દેશોએ પશુધનમાં બિન-તબીબી ઉપયોગ માટે તબીબી રીતે મહત્વપૂર્ણ એન્ટિબાયોટિક્સ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે અને ઉપચારાત્મક હેતુઓ માટે પશુચિકિત્સા-નિર્ધારિત એન્ટિબાયોટિક્સનો ઉપયોગ કરવાની ભલામણ કરી છે. જેના માટે ઘણા પ્રયત્નો અમલમાં મુકવામાં આવ્યા છે જેમ કે પસંદગી, માત્રા અને સારવારની અવધિ માટે એન્ટીબાયોટીક વ્યવસ્થાપન માટે મલ્ટી-ડ્રગ-પ્રતિરોધક બેક્ટેરિયાના ફેલાવાને ઘટાડવા માટે જે હજુ પણ ખોરાક ઉત્પાદક પ્રાણીઓમાં પ્રચલિત છે. આ પ્રયાસો પર્યાવરણમાં, ઘરેલું પ્રાણીઓ અને વન્યજીવનમાં AMR ના ફેલાવાને અટકાવી શકે છે.

 વન્યજીવન, પ્રાણીઓ અને મનુષ્યો વચ્ચે પ્રતિકારનું વિનિમય

વન્યજીવનમાં વધતા એન્ટિમાઇક્રોબાયલ પ્રતિકારનો ઉદભવ ઝૂનોટિક રોગોના પૂર્વસૂચન તેમજ ઉભરતા પ્રતિરોધક પેથોજેન્સ માટે ખૂબ મહત્વ ધરાવે છે. માનવીઓ, પશુધન અને પર્યાવરણ વચ્ચે એન્ટિમાઇક્રોબાયલ રેઝિસ્ટન્સ ટ્રાન્સમિશન પાથવેનું જટિલ નેટવર્ક અસ્તિત્વમાં છે. આ નેટવર્કમાં વન્યજીવનની ભૂમિકા અને તેમાં સામેલ ટ્રાન્સમિશન માર્ગો આ ​​વિનિમયમાં મદદ કરે છે. વાસ્તવમાં, ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિઓ/પ્રાણીઓના તેમના પેશીઓ અથવા તેમના મળ, પાણી અને માટી સાથે સીધો સંપર્ક સહિત અનેક ટ્રાન્સમિશન માર્ગો અસ્તિત્વમાં છે. ખોરાક અને પાણીની જગ્યાઓ પર પરોક્ષ ટ્રાન્સમિશન સૌથી સામાન્ય હોવાથી, પર્યાવરણ વન્યજીવન અને પશુધન વચ્ચે બેક્ટેરિયાના પરિવહન માટેનું માધ્યમ હોઈ શકે છે.

ઘરેલું પ્રાણીઓ અને માણસો આવે છે પ્રજાતિઓના સંપર્કમાં

ઘરેલું પ્રાણીઓ અને માણસો વસાહતોની નજીક રહેતી અથવા ખવડાવતી વન્યજીવ પ્રજાતિઓના સંપર્કમાં આવે છે. જ્યારે તેઓ જાળમાં ફસાવે છે, શિકાર કરે છે અથવા તેમને પશુચિકિત્સક તરીકે સારવાર આપે છે ત્યારે મનુષ્યો જંગલી પ્રાણીઓના સીધા સંપર્કમાં આવે છે. જો તેઓ અજાણતા વન્યજીવોના મળથી દૂષિત ખોરાકનું સેવન કરે તો માનવીઓને પણ અસર થઈ શકે છે. આ ટ્રાન્સમિશન રૂટ ઘણા ઝૂનોટિક રોગો જેમ કે તુલેરેમિયા અથવા બ્રુસેલોસિસ માટે મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે. વન્યજીવન કેટલીકવાર મૃત પ્રાણીઓ અથવા પ્રાણી ઉત્પાદનો ખાય છે જેમાં સામાન્ય રીતે એન્ટિબાયોટિક-પ્રતિરોધક બેક્ટેરિયા હોય છે. તેઓ ઘરેલું પ્રાણીઓનું દૂષિત માંસ પણ ખાય છે. આવા દૂષણ માર્ગો વન્યજીવનમાં AMR ના ફેલાવાને નિયંત્રિત કરવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે.

વન્યજીવન અને AMR વિવિધતા

એન્ટિમાઇક્રોબાયલ પ્રતિકાર એ માનવ અને પશુ ચિકિત્સામાં વૈશ્વિક સમસ્યા છે. આ સ્થિતિની વૃદ્ધિ માટેનો મુખ્ય ખતરો એ એન્ટિમાઇક્રોબાયલ દવાઓનો વ્યાપક ઉપયોગ છે, જે પ્રાણીઓ અને મનુષ્યોમાં પ્રતિરોધક બેક્ટેરિયા અને પ્રતિરોધક જનીનોના ફેલાવા તરફ દોરી જાય છે. વધુમાં, પશુચિકિત્સા, પશુપાલન અને એન્ટિમાઇક્રોબાયલ દવાઓનો કૃષિ ઉપયોગ એ એન્ટિમાઇક્રોબાયલ-પ્રતિરોધક બેક્ટેરિયાના ફેલાવાના મુખ્ય પરિબળો માનવામાં આવે છે. એન્ટિમાઇક્રોબાયલનો અયોગ્ય અને વધુ પડતો ઉપયોગ; સ્વચ્છ પાણીનો અભાવ, માનવીઓ અને પ્રાણીઓ માટે સ્વચ્છતા અને હોસ્પિટલોમાં બિનઅસરકારક ચેપ નિવારણ અને નિયંત્રણના પગલાં, દવાઓ અને રસીઓની સર્વત્ર સુલભતા; જાગૃતિ અને જ્ઞાનનો અભાવ અને કાયદામાં અનિયમિતતા એએમઆરના ફેલાવા માટે જવાબદાર કારણો છે. એન્ટિમાઇક્રોબાયલ દવાઓ માત્ર પેથોજેન્સ પર જ નહીં, પણ માણસો અને પ્રાણીઓના આંતરડાના માર્ગના કોમન્સલ બેક્ટેરિયા પર પણ પસંદગીયુક્ત દબાણ લાવે છે.