Okra Farming: ભીંડાના પાકમાં દેખાતા રોગ જીવાત તેમજ તેની સારવાર

ખરીફ સિઝનમાં થતી ભીંડાની ખેતી ગુજરાત સમેત સમગ્ર ભારતમાં કરવામાં આવે છે.તેથી ખેતી માટે સારી જમીન, યોગ્ય હવામાન અને કુદરતી પરિસ્થિઓની જરૂર પડે છે. પરંતુ વરસાદના ગાળામાં ભીંડાના પાકમાં સફેદ માખીના તેમજ અન્ય રોગોનો ઉપદ્રવ વધી જાય છે.ઉપરાંત ફૂલો તેના કારણે પડી જાય છે. આવી સ્થિતિમાં ખેડૂતોએ યોગ્ય સમયે યોગ્ય વ્યવસ્થાપન કરીને તેમના પાકનું રક્ષણ કરવું જોઈએ, જેથી સફેદ માખીના કારણે પાકને વધુ નુકસાન ન થાય. આવી સ્થિતિમાં, ચાલો જાણીએ કે કેવી રીતે નિવારક પગલાં ખેડૂતોને લેવું જોઈએ.

ભીંડાના પાકમાં દેખાતી સફેદ માખી એ માઇક્રોસ્કોપિક કદની જંતુ છે. આ જંતુઓના લાર્વા અને પુખ્ત બંને નીચેની સપાટી પરથી રસ ચૂસીને પાકને નુકસાન કરે છે. આના કારણે છોડનો વિકાસ ઓછો થાય છે અને ફૂલો અને ફળોની સાથે ઉપજ પણ ઘટે છે. તમને જણાવી દઈએ કે સફેદ માખીના જંતુઓ ભીંડાના પાકમાં યલો વેઈન મોઝેક (કમળો) રોગ પણ ફેલાવે છે.

આ દરમિયાન શું પગલા લેવાનું રહેશે

• કપાસની નજીક ભીંડાના પાકનું વાવેતર કરશો નહીં.
• જો કાંધીબૂટી જેવા નીંદણ નજીકમાં ઉગતા હોય, તો તેને જડમૂળથી ઉખેડી નાખો.
• બીજની માવજત: બીજને 5 ગ્રામ ઇમિડાક્લોપ્રિડ સાથે 7 ગ્રામ પ્રતિ કિલોગ્રામના દરે માવજત કરો. ઉપરાંત, બીજની સારવાર કરતા પહેલા, બીજને 6 થી 12 કલાક માટે પાણીમાં પલાળી રાખો.
• પલાળેલા બીજને અડધાથી એક કલાક માટે છાંયડામાં સૂકવી અને તેમાં ઈમિડાક્લોપ્રિડ ઉમેરીને બીજ સાથે સારી રીતે મિક્સ કરો.
• જો બીજની સારવાર ન કરવામાં આવે તો એક્ટારા 25 ડબલ્યુ. હા. 40 ગ્રામ જંતુનાશક લો. તેને 150-200 લિટર પાણીમાં ભેળવીને પ્રતિ એકરના હિસાબે છંટકાવ કરવો.
• જો જરૂરી હોય તો, 20 દિવસના અંતરે ફરીથી છંટકાવ કરો.

પીળી નસ મોઝેક રોગ

ભીંડામાં આ રોગને કારણે પાંદડાની નસો પીળી અને ડાઘા દેખાવા લાગે છે. તેમજ આ રોગને કારણે ફળો પણ નાના થવા લાગે છે. ભીંડાના પાકમાં ખતરનાક રોગ સફેદ માખી દ્વારા ફેલાય છે. જેના કારણે ઉત્પાદન પર પણ ભારે અસર પડી છે.

રોગ નિવારણ પગલાં

• પીળી નસ મોઝેક રોગ સામે રક્ષણ આપવા માટે, આ રોગ સામે પ્રતિરોધક હોય તેવા છોડની જાતો.
• પીળી નસ મોઝેક રોગના લક્ષણો દેખાય કે તરત જ ખેડૂતોએ રોગગ્રસ્ત છોડને ખેતરમાંથી ફેંકી દેવા જોઈએ.
• બીજની માવજત: ફૂગનાશક કાર્બેન્ડાઝીમ 3 ગ્રામ પ્રતિ કિલોગ્રામ બીજ અને કોઈપણ જંતુનાશક જેમ કે ઈમિડાક્લોપ્રિડ 5 મિલી પ્રતિ કિલોગ્રામ બીજના દરે છંટકાવ કરો.
• આ સિવાય રસ ચૂસનાર જંતુઓથી બચવા માટે પીળી સ્ટીકી ટ્રેપનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ.

સૌજન્ય:

ડૉ. નાઝિયા પઠાન (વૈજ્ઞાનિક)

નવસારી કૃષિ યૂનિવર્સિટી, નવસારી, ગુજરાત

આ પણ વાંચો:Paddy: ડાંગરના ઉત્પાદન સ્ટેમ અથવા કોબી બોરરના કારણે થઈ જાય છે ઓછું, જાણો વૈજ્ઞાનિકોની રાય