રિંગણના મુખ્ય રોગોની ઓળખ અને સંચાલનના ઉપાયો

રિંગણ એક બહુવર્ષિય પાક છે, જેની જાતોમાં રંગ, આકાર અને આકૃતિમાં ઘણી વિવિધતા જોવા મળે છે. તેમાં અનેક પ્રકારના રોગોનો પ્રકોપ જોવા મળે છે, જેથી તેની ઉત્પાદકતા અંગે ઘણી અસર થાય છે. રિંગણના મુખ્ય રોગો નીચે પ્રમાણે રોગ નિયંત્રણ અતિ આવશ્યક છે.

સર્કોસ્પોરા પાંદડા ધબ્બાવાળા રોગ

 આ રોગ સર્કોસ્પોરા સોલેની નામની ફૂંગથી થાય છે. આ પાંદડામાં પાંદડા પર કોણિયથી લઈ અનિયમિત હરિમાહીન ધબ્બા બને છે, જે બાદમાં સ્લેટી ભૂરા રંગના થઈ જાય છે. ધબ્બા વચ્ચે બીજાણુ જનન થાય છે, ગંભીર રીતે અસરકારક પાંદડા જલ્દીથી ખરી જાય છે.

 જીવાણુ ઉખટા રોગ

 આ રોગ સ્યુડોમોનાસ સોલેનીસેરમ નામના જીવાણુથી થાય છે. આ રોગમાં છોડના પાંદડા કરમાઈ જાય છે, પીળા પડે છે અને અલ્પ વિકસિત થઈ જાય તથા ત્યારબાદની અવસ્થામાં સંપૂર્ણ છોડ કરમાઈ જાય છે.

છોડ કરમાઈ જતા પહેલા નીચેના પાંદડા ખરી પડે છે. છોડના સંવહન તંત્ર ભૂરા થઈ જાય છે. રોગની શરૂઆતી અવસ્થામાં છોડ બપોરના સમયમાં કરમાઈ જાય છે, પણ રાત્રે યોગ્ય થઈ જાય છે. જોકે બાદમાં નાશ પામે છે.

 જીવાણુ ઉખટા રોગનું સંચાલન

 સરસવ કુલના શાકભાજી જેવા ફુલાવર સાથે પાક ચક્ર અપનાવવા, રોગગ્રસિત છોડ અને છોડના ભાગને એકત્રિત કરીને નાશ કરી દેવા જોઈએ. ક્લોરોથલોનિલ 75 ડબ્લ્યુપી 2 ગ્રામ અથવા કસૂગામાયસિન 5+ કોપર ઓક્સિક્લોરાઈડ 45 ડબ્લ્યુપી 1.5 ગ્રામ પ્રતિ પાણીમાં મિશ્રિત કરી સ્પ્રે કરે.

અલ્ટરર્નેરિયા પાંદડાના ધબ્બા રોગ

આ રોગ પર કેન્દ્રમાં વલયયુક્ત ધબ્બા બનાવે છે, જે બાદમાં મોટા થઈ જાય છે. આ ધબ્બા ફળો પર દેખાય છે.

અલ્ટરર્નેરિયા પાંદડા ધબ્બા રોગ સંચાલન

રોગગ્રસ્ત છોડને ઉખાડીને સળગાવી દેવા જોઈએ. એજોક્સોસ્ટ્રોબિન 23 એસસી 1 મિલી અથવા મેટિરમ 55 ટકા પાયરોક્લોક્લોસ્ટ્રોબિન 5 ડબ્લ્યુજી 3 ગ્રામ પ્રતી લીટર પાણીમાં મિશ્રિત કરી છંટકાવ કરવા જોઈએ.

મોજેક અને નાના પાંદડાના રોગ

આ રોગ તમાકુ મોજેક વિષાણુ દ્વારા થાય છે, પાંદડા પર ચિતકબરાપન અને અલ્પવિકસિત થાય અથવા પાંદડાના વિકૃત નાના અને મોટા થતા રોગના પ્રભાવિત હોવાના લક્ષણ છે. આ રોગમાં રિંગણના છોડની ઉપરના નવા પાંદડા સંકોચાઈ નાના થઈ જાય છે તથા વળી જાય છે. આ રોગને લીધે પાંદડાનો આકાર પણ ઘણો નાનો થઈ જાય છે અને પાંદડા પણ ચિપકી જાય છે.

મોજેક અને નાના પાંદડા રોગ સંચાલન

 આ રોગ વાઈરસથી થાય છે, જેને રસચૂસક કીટ જેવા લીફ હોપર (ફુગ) અને એફીડ ફેલાવે છે. માટે એસિટામિપ્રીડ 20 ટકા SPના 80 ગ્રામ પ્રમાણ અથવા થિયામેન્થોક્સામ 25 ટકા ડબ્લ્યુજીના 100 ગ્રામ પ્રમાણ અથવા થિયોમેન્થોક્સામ 12.6 ટકા +લેમ્બ્ડા સાઈહેલોથ્રિન 9.5 ટકા ZC મિશ્રણના 100 મિલી અથવા ડાયમેથાયટ 400 મિલી પ્રમાણને 200 લીટર પાણીમાં મિશ્રિત કરી છંટકાવ કરવો. આ પ્રમાણ એક એકર ક્ષેત્ર માટે પર્યાપ્ત છે. આવશ્યકતા પ્રમાણે 15 દિવસ બાદ છંટકાવ દવાને લઈ ઉપયોગ કરો અથવા જૈવિક ઉપચાર સ્વરૂપમાં બવેરિયા બેસિયાના પાઉડરને 250 ગ્રામ પ્રમાણથી એકર દરથી