જાણો કઈ રીતે કરશો એલોવેરાની ખેતી અને તેનું વ્યવસ્થાપન

એલોવેરા ઔષધીય ગુણો ધરાવતો છોડ છે. હર્બલ અને કોસ્મેટિક્સ ઉદ્યોગમાં તેની માંગ સતત વધી રહી છે.

એલોવેરા એ લીલીએસી કુટુંબનો છોડ છે. તે મૂળભૂત રીતે અમેરિકા, વેસ્ટ ઈન્ડિઝ અને એશિયા ખંડના કેટલાક દેશોમાં જોવા મળે છે. તેનું થડ ટૂંકું છે, પાંદડા લીલા છે. એલોવેરાના પાંદડામાંથી પીળા રંગનું પ્રવાહી નીકળે છે, જેમાં ઘણા ઔષધીય ગુણો હોય છે. એલોવેરા ભારતના શુષ્ક વિસ્તારોમાં જોવા મળે છે. તેની ખેતી મધ્યપ્રદેશ, રાજસ્થાન, ગુજરાત, મહારાષ્ટ્ર અને હરિયાણા રાજ્યોમાં થાય છે.

એલોવેરાની ખેતી કરવાની પદ્ધતિ

માટી

કુંવારપાઠાની ખેતી માટે રેતાળ અને કાળી જમીન સૌથી વધુ ફળદ્રુપ ગણાય છે. લઘુત્તમ વરસાદ અને ગરમ ભેજવાળું હવામાન ધરાવતા સૂકા વિસ્તારો તેની ખેતી માટે ખૂબ સારા છે. એલોવેરા છોડ અતિશય ઠંડી કે ગરમી સહન કરી શકતો નથી. પાણી ભરાયેલા વિસ્તારોમાં પણ તેની ખેતી ન કરવી જોઈએ. તેની જમીનનું pH મૂલ્ય 8.5 આસપાસ હોવાનું સારું માનવામાં આવે છે.

મોસમ

કુંવારપાઠાના છોડને જુલાઈ અને ઓગસ્ટ મહિનાની વચ્ચે વાવવામાં આવે છે. શિયાળાની ઋતુ આ માટે અનુકૂળ નથી. તેનું વાવેતર ફેબ્રુઆરી અને માર્ચ મહિનાની વચ્ચે કરવામાં આવે છે.

ખર્ચ અને નફો

કુંવારપાઠાની ખેતી શરૂ કરવા માટે પ્રતિ હેક્ટર 70,000 રૂપિયાનો ખર્ચ થઈ શકે છે અને ખેડૂત ભાઈઓ તેના પાંદડાને 25 થી 30 હજાર રૂપિયા પ્રતિ ટનના ભાવે બજારમાં વેચીને ઘણી કમાણી કરી શકે છે.

આ પણ વાંચો:કેન્દ્રીય મંત્રી જિતેન્દ્ર સિંહે iFANS-2023નું કર્યું ઉદ્ઘાટન, 500 પ્રતિભાગીઓ લઈ રહ્યા છે કાર્યક્રમમાં ભાગ

વાવેતર

કુંવારપાઠાના છોડને રોપતા પહેલા ખેતરમાં એક ટેકરા બનાવી લો. છોડની રેખાઓ વચ્ચે એક મીટરનું અંતર છે. કુંવારપાઠું રોપતી વખતે, તેની ગટર અને ડોલી વચ્ચે 35 સે.મી.નું અંતર હોય છે. એલોવેરાના વાવેતરની ઘનતા 50,000 પ્રતિ હેક્ટર હોવી જોઈએ અને અંતર 45 થી 50 સે.મી. જો ખેતરમાં જૂના છોડના મૂળ સાથે કેટલાક નાના છોડ બહાર આવવા લાગે તો તેને મૂળ સાથે કાઢીને ખેતરમાં રોપણી માટે વાપરી શકાય છે.

જંતુ સંરક્ષણ

છોડને નુકસાન ન થાય તે માટે જંતુ નિયંત્રણ પણ ખૂબ જ જરૂરી પગલું છે. એલોવેરાના પાંદડામાં મીલી બગ થવાનું મોટું જોખમ છે, તે પાંદડા પર ડાઘ પણ બનાવે છે. આને અવગણવા માટે, પેરાથીઓન અથવા મેલેથિઓનનું જલીય દ્રાવણ છોડના મૂળ પર છાંટવું જોઈએ.

ઉપયોગ

એલોવેરાનો ઉપયોગ ચામડીના રોગો, કમળો, ઉધરસ, તાવ, પથરી અને અસ્થમા જેવા રોગોની દવા બનાવવામાં થાય છે. અત્યારે બ્યુટી-કોસ્મેટિક્સ ઈન્ડસ્ટ્રીમાં એલોવેરાનો ખૂબ જોરશોરથી ઉપયોગ થઈ રહ્યો છે.