શાકભાજી પાક ઉત્પાદનમાં સંકલિત જંતુ રહિત બનાવવા વ્યવસ્થાપન

સંકલિત જંતુ વ્યવસ્થાપન (IPM) એક ગતિશીલ અને વિકસતી પ્રણાલી છે, જેમાં ટકાઉ પાક ઉત્પાદન તકનીકોના ભાગ રૂપે તમામ યોગ્ય નિયંત્રણ વ્યૂહરચનાઓ અને ઉપલબ્ધ દેખરેખ અને આગાહી માહિતીનો ઉપયોગ કરીને યોગ્ય અંતરાલો પર ખેડૂતોને પહોંચાડવામાં આવતા વ્યાપક વ્યવસ્થાપન કાર્યક્રમનો સમાવેશ થાય છે.

IPM અથવા સંકલિત જંતુ વ્યવસ્થાપન એ જંતુ નિયંત્રણ માટે વ્યાપકપણે અપનાવવામાં આવતી પદ્ધતિ છે. IPM નો ધ્યેય જંતુઓની વસ્તીને થ્રેશોલ્ડથી નીચે રાખવાનો છે. આ મર્યાદાને આર્થિક નુકસાનની મર્યાદા કહેવામાં આવે છે.વધતા શહેરીકરણ અને વનનાબૂદીને કારણે મોટા ભાગના કુદરતી સંસાધનો ઝડપથી ક્ષીણ થઈ રહ્યા છે. મર્યાદિત જમીન અને ઘટતા જળ સંસાધનો સાથે, ભારતે પર્યાવરણીય સંતુલનને ખલેલ પહોંચાડ્યા વિના તેની વધતી જતી વસ્તીને ખોરાક આપવો પડશે. આ જંતુ પણ ખેતીને નુકસાન કરી શકે છે.જેમાં જંતુની અનેક જાતી પણ આવે છે. પરભક્ષી કીટક –લેડીબર્ડ બીટલની અગત્યની જાતિઓ

આ પ્લોટને પાકના નુકસાનની માત્રામાં પણ મર્યાદાઓનો સામનો કરવો પડે છે, જે પાકના પ્રકાર, પાકનું સ્થાન, સંબંધિત જીવાતો, જંતુઓની તીવ્રતા અને પાકની મોસમ દ્વારા બદલાય છે. રીંગણ, ટામેટા, કાકડી અને કંદની ઉપજની સંભાવના વધારવામાં જીવાતોનો ઉપદ્રવ અને ખલેલ મુખ્ય અવરોધ છે. વનસ્પતિ વિવિધ જંતુઓ અને રોગો દ્વારા હુમલો કરવા માટે અત્યંત સંવેદનશીલ છે, જેના પરિણામે ઉપજની સંભાવનાને ભારે નુકસાન થાય છે અને ઉત્પાદનમાં પણ અવરોધ આવે છે.

આ પણ વાંચો : તરબૂચની ખેતી કેવી રીતે કરવી: તરબૂચની અદ્યતન ખેતીની પદ્ધતિ જાણો