મૂળાની ખેતી કેવી રીતે કરવી: મૂળાની આ અદ્યતન જાતો ઘણો નફો આપશે

મૂળાનો પાક ઓછા સમયમાં સૌથી વધુ નફાકારક પાક છે. જો કે તે ઠંડા વાતાવરણનો પાક ગણાય છે, પરંતુ તેની ખેતી મુખ્યત્વે રવિ સિઝનમાં થાય છે. મૂળાનો ઉપયોગ શાકભાજી બનાવવા ઉપરાંત કાચા સલાડ તરીકે તેમજ અથાણાં બનાવવામાં થાય છે. તેના સેવનથી કબજિયાત અને ગેસ વગેરેની સમસ્યા થતી નથી. પથરીના રોગમાં પણ તેનો ઉપયોગ સારો માનવામાં આવે છે. ભારતમાં તેની ખેતી મુખ્યત્વે પશ્ચિમ બંગાળ, બિહાર, પંજાબ, આસામ, હરિયાણા, ગુજરાત, હિમાચલ પ્રદેશ અને ઉત્તર પ્રદેશમાં થાય છે. આ સિવાય ઘણા રાજ્યોમાં પણ તેની ખેતી થાય છે. જો તેની યોગ્ય ખેતી કરવામાં આવે તો સારી ઉપજ સાથે જંગી નફો પણ મેળવી શકાય છે. જણાવી દઈએ કે મોટી હોટલ અને ઢાબામાં સલાડના ઉપયોગને કારણે બજારમાં મૂળાની માંગ છે.

મૂળાની ખેતી માટે આબોહવા અને જમીન

મૂળાની ખેતી માટે ઠંડુ વાતાવરણ સારું છે. આ માટે 10 થી 15 સેલ્સિયસ તાપમાન જરૂરી છે. પરંતુ આજકાલ આખા વર્ષ દરમિયાન તેની ખેતી કરવામાં આવે છે. માર્ગ દ્વારા, ઉચ્ચ તાપમાન તેના પાક માટે સારું નથી. આનાથી મૂળ સખત અને કડવા બને છે. હવે તેની ખેતી માટે જમીન કે જમીનની વાત કરીએ તો ઓર્ગેનિક લોમ કે રેતાળ લોમ જમીન તેની ખેતી માટે સારી ગણાય છે. મૂળાની વાવણી માટે જમીન pH મૂલ્ય આશરે 6.5 હોવું જોઈએ.

વાવણીનો યોગ્ય સમય

મૂળાની ખેતી મેદાની અને ડુંગરાળ બંને વિસ્તારોમાં થાય છે. મેદાનોમાં તેની વાવણીનો સમય સપ્ટેમ્બરથી જાન્યુઆરી માનવામાં આવે છે. અને પહાડી વિસ્તારોમાં ઓગસ્ટ મહિના સુધી તેનું વાવેતર થાય છે.

જાતો અનુસાર વાવો

મૂળાની કેટલીક જાતો અલગ અલગ સમયે વાવવામાં આવે છે. જેમાં પુસા હિમાનીનું વાવેતર ડિસેમ્બરથી ફેબ્રુઆરી અને પુસા ચેટકીની વાવણી માર્ચથી મધ્ય ઓગસ્ટ સુધી કરી શકાય છે.

મૂળાની ખેતી માટે ખેતરની તૈયારી

મૂળાની વાવણી કરતા પહેલા ખેતરને સારી રીતે તૈયાર કરવું જોઈએ. આમાં ખેતરમાં પાંચથી છ વાર ખેડાણ કરવું જોઈએ. સમજાવો કે મૂળાના પાક માટે ઊંડી ખેડાણ જરૂરી છે કારણ કે તેના મૂળ જમીનમાં ઊંડે સુધી જાય છે.ઊંડી ખેડાણ માટે, ટ્રેક્ટર અથવા માટી ફેરવતા હળ વડે ખેડાણ કરવું જોઈએ. આ પછી, ખેડુત સાથે બે વાર ખેડાણ કરવું જોઈએ અને તે પછી ખેતરને સમતલ કરીને સમતળ કરવું જોઈએ.

મૂળાની ખેતીમાં ખાતર અને ખાતરનો ઉપયોગ

મૂળાની સારી ઉપજ મેળવવા માટે, ખેતર તૈયાર કરતી વખતે 200 થી 250 ક્વિન્ટલ સડેલું છાણ ખાતર આપવું જોઈએ. આ સાથે હેક્ટર દીઠ 80 કિલો નાઈટ્રોજન, 50 કિલો ફોસ્ફરસ અને 50 કિલો પોટાશનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ. નાઈટ્રોજનનો અડધો જથ્થો વાવણી પહેલા અને ફોસ્ફરસ અને પોટાશનો પુરો જથ્થો અને નાઈટ્રોજનનો અડધો જથ્થો ઉભા પાકમાં બે વખત આપવો જોઈએ. જેમાં નાઈટ્રોજનનો 1/4 જથ્થો છોડના પ્રારંભિક વિકાસ સમયે અને 1/4 જથ્થો નાઈટ્રોજન મૂળની વૃદ્ધિ સમયે આપવો જોઈએ.

મૂળાની વાવણી માટે સુધારેલ જાતો

મૂળાની વાવણી માટે સુધારેલી જાતોનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ. સુધારેલી જાતોના બિયારણમાંથી સારું અને આરોગ્યપ્રદ ઉત્પાદન મેળવી શકાય છે. મૂળાની કેટલીક સુધારેલી જાતો ખૂબ લોકપ્રિય છે, જેમાં જાપાની સફેદ, પુસા દેશી, પુસા ચેટકી, અરકા નિશાંત, જૌનપુરી, બોમ્બે રેડ, પુસા રેશ્મી, પંજાબ અગેતી, પંજાબ વ્હાઇટ, આઈ.એચ. R1-1 અને કલ્યાણપુર સફેદ સારા ગણાય છે. બીજી તરફ, રેપિડ રેડ, વ્હાઇટ ટીપ્સ, સ્કાર્લેટ ગ્લોબ અને પુસા હિમાની જાતો સમશીતોષ્ણ પ્રદેશો માટે સારી હોવાનું કહેવાય છે.

મૂળાના બીજ વાવવાની રીત

મૂળાના બીજ પણ પટ્ટાઓ અને સપાટ પથારીમાં વાવવામાં આવે છે. વાવણી સમયે, પંક્તિથી પંક્તિ અથવા પંક્તિથી પંક્તિ અથવા પંક્તિથી પંક્તિ વચ્ચેનું અંતર 45 થી 50 સેમી અને ઊંચાઈ 20 થી 25 સેમી હોવી જોઈએ. જેમાં છોડથી છોડનું અંતર 5 થી 8 સે.મી. મૂળાના બીજને 3 થી 4 સે.મી.ની ઊંડાઈએ વાવવા જોઈએ.

બીજ પ્રક્રિયા પછી વાવણી

વાવણી પહેલા મૂળાના બીજની સારવાર કરવી ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે જેથી તેને રોગોથી બચાવી શકાય. તેનું 10 થી 12 કિગ્રા પ્રતિ હેક્ટર બીજ વાવણી માટે પૂરતું છે. મૂળાના બીજની માવજત એક કિલો બીજ દીઠ 2.5 ગ્રામ થિરામના દરે કરવી જોઈએ. અથવા બીજની માવજત માટે 5 લિટર ગૌમૂત્ર પ્રતિ કિલો બીજનો ઉપયોગ કરી શકાય છે.

મૂળાની ખેતીમાં સિંચાઈની વ્યવસ્થા

મૂળાના પાકમાં પ્રથમ પિયત ત્રણથી ચાર પાનની અવસ્થાએ આપવું જોઈએ. મૂળાની સિંચાઈની વ્યવસ્થા જમીન પ્રમાણે કરવી જોઈએ. તે વધુ કે ઓછું હોઈ શકે છે. સામાન્ય રીતે શિયાળામાં 10 થી 15 દિવસે સિંચાઈ કરી શકાય છે. જ્યારે ઉનાળામાં દર અઠવાડિયે સિંચાઈની જરૂર પડે છે.

આ પણ વાંચો:જામફળની ખેતી કરતા ખેડૂતોએ સાવધાન રહેવું જોઈએ ! જલ્દી કરો આ ઉપાય