હજારી લીંબુ એક જાત છે જે ખેડૂતોને બમ્પર ઉત્પાદન આપે છે

પરંપરાગત ખેતીમાં ખેડૂતોનો ઇનપુટ ખર્ચ વધી રહ્યો હોવાથી તેઓ ઔષધીય અને રોકડિયા પાકોની ખેતી તરફ રસ દાખવી રહ્યા છે. ઘણા ખેડૂતો બજારની માંગ પ્રમાણે ખેતી કરે છે અને મોટો નફો કમાય છે. આજે લીંબુની આ ખેતીથી દર વર્ષે હજારો ખેડૂતો લાખોની કમાણી કરી રહ્યા છે. ચાથી લઈને અથાણાં સુધી દરેક જગ્યાએ લીંબુની ભારે માંગ છે. જો હજારી લીંબુના માર્કેટ રેટની વાત કરીએ તો બજારમાં આ લીંબુનું વેચાણ 100 રૂપિયા પ્રતિ કિલો સુધી છે, જે સામાન્ય લીંબુ કરતા બમણું છે.

સામાન્ય લીંબુની ખેતીમાંથી ખેડૂતો પહેલેથી જ સારો નફો કમાઈ રહ્યા છે પરંતુ હજારી લીંબુ એક એવી પ્રજાતિ છે જે ખેડૂતોને માત્ર બમ્પર ઉત્પાદન જ નથી આપતું પણ અન્ય લીંબુ કરતાં વધુ ખાટા પણ છે. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોથી જે રીતે હજારી લીંબુની માંગ વધી છે, તે ખેડૂતો માટે આ ખેતી કરીને સારો નફો મેળવવાની ખૂબ જ સારી તક છે. જણાવી દઈએ કે હજારી લીંબુનો બાગ 30 વર્ષ સુધી ચાલે છે, જે ખેડૂતો એકવાર આ ખેતી શરૂ કરશે તેઓ આગામી 30 વર્ષ સુધી કમાતા રહેશે. સમય અને મજૂરીની બચત થશે, તેમજ પાકને ફરીથી અને ફરીથી વાવવાની ઝંઝટમાંથી મુક્તિ મળશે. સામાન્ય રીતે ખેડૂતો લીંબુની અન્ય પ્રજાતિઓ જેમ કે પેપર લેમન, નેટીવ લેમન વગેરેની પણ ખેતી કરે છે. પરંતુ સૌથી વધુ નફો હજારી લીંબુની ખેતીમાં થાય છે, તેનું મુખ્ય કારણ તેના ઊંચા દર અને બજારમાં ઊંચી માંગ છે.

હજારી લીંબુની ખેતીમાં, ખેડૂતો દર ત્રણ મહિને પાક લઈ શકે છે. આ રીતે વર્ષમાં લગભગ 3 થી 4 વખત પાકનું ઉત્પાદન થશે. જો એક એકરમાં હજારી લીંબુની ખેતી કરવામાં આવે તો દર વર્ષે લગભગ 70 થી 100 ક્વિન્ટલ લીંબુનો પાક લેવામાં આવશે. આ રીતે જો ખેડૂત 80 રૂપિયા પ્રતિ કિલોના ભાવે પણ લીંબુ વેચે તો 8 લાખ રૂપિયાની આવક થશે. જો ખર્ચ, મજૂરી વગેરે દૂર કરવામાં આવે તો ખેડૂત દર વર્ષે લગભગ 5 લાખથી 7 લાખ રૂપિયા કમાય છે.

આ ખેતી માટે યોગ્ય આબોહવા વિશે વાત કરીએ તો, લીંબુની સારી ઉપજ માટે ગરમ અને ભેજવાળું વાતાવરણ જરૂરી છે. સમજાવો કે હજારી લીંબુ માટે સરેરાશ 20 થી 30 ડિગ્રી સેન્ટીગ્રેડ તાપમાન યોગ્ય છે. વરસાદની વાત કરીએ તો, 75 થી 100 સેમી વરસાદ ધરાવતા વિસ્તારોમાં લીંબુનો પાક સારો છે. લીંબુની બાગાયત લાંબા શિયાળા અને ઠંડા હવામાનમાં સારી ઉપજ આપતી નથી. તેથી જ આબોહવા, હવામાન અને જમીનને ધ્યાનમાં રાખીને તેની ખેતી કરવી જોઈએ.

હજારી લીંબુની ખેતી તમામ પ્રકારની જમીનમાં થાય છે. પરંતુ હજારી લીંબુનું ઉત્પાદન લોમી જમીનમાં કરવામાં આવે તો વધુ થાય છે. છોડને રોપતા પહેલા, જમીનની તપાસ કરાવો. સમજાવો કે જમીનનું pH મૂલ્ય 5.5 થી 6.5 ની વચ્ચે હોવું જોઈએ. જો pH મૂલ્ય ઓછું હોય તો જમીનમાં આલ્કલાઇન પાવડર જેવા કે ખાવાનો સોડા વગેરે ભેળવીને ખેતી કરી શકાય છે. જો pH વધારે હોય તો નજીકના ખેડૂત સલાહકારની સલાહ લીધા બાદ જમીનમાં જરૂરી માત્રામાં એસિડિક પાવડરનો છંટકાવ કરવો.

હજારી લીંબુની ખેતીમાં પણ સામાન્ય લીંબુની જેમ જ જુલાઈથી ઓગસ્ટના સમયગાળામાં વાવણી કરવામાં આવે છે. કૃપા કરીને જણાવો કે ઘણા કિસ્સાઓમાં તે ફેબ્રુઆરી અને માર્ચમાં પણ વાવી શકાય છે. તે આબોહવા અને હવામાન પર નિર્ભર રહેશે, આ માટે ચોક્કસપણે નજીકના કૃષિ સલાહકારનો સંપર્ક કરો.

હજારી લીંબુની ખેતી માટે ખેતરની તૈયારીની પ્રક્રિયાને અનુસરો.

• સૌ પ્રથમ ખેતરને યોગ્ય રીતે ખેડવું.
• નર્સરીના છોડને વાવણી કે વાવણી માટે તૈયાર રાખો. છોડની પ્રામાણિકતાનું ખાસ ધ્યાન રાખો.
• 60×60×60 સે.મી.નો ખાડો ખોદો.
• ખાડો અડધો કે પૂરો ભરીને જૈવિક ખાતરનો ઉપયોગ કરો.
• ધ્યાનમાં રાખો કે એક છોડથી બીજા છોડ વચ્ચેનું અંતર ઓછામાં ઓછું 5 મીટર હોવું જોઈએ.

હજારી લીંબુની ખેતીમાં ઓર્ગેનિક અથવા ઓર્ગેનિક ખાતરનો ઉપયોગ કરવો શ્રેષ્ઠ છે. આ લીંબુના છોડમાં, તમે મોટી માત્રામાં ગાયના છાણ અથવા વર્મી કમ્પોસ્ટનો ઉપયોગ કરી શકો છો. દર ત્રણ વર્ષે ઓછામાં ઓછું બે વાર વર્મી કમ્પોસ્ટ આપવું જરૂરી છે. વિસ્તારની આબોહવા અને જમીનના આધારે, અન્ય કયા ખાતરોની જરૂર પડશે, નજીકના કૃષિ સલાહકાર પાસેથી માહિતી મેળવો.

હજારી લીંબુની ખેતીમાં છોડની સિંચાઈ હળવી હોવી જોઈએ અને આ પ્રકારની ખેતીમાં ટપક સિંચાઈ પદ્ધતિથી સિંચાઈનું વિશેષ મહત્વ છે. ખેતરમાં પાણી ભરાવાની સ્થિતિ ઉભી થવા દેવી નહીં. ઉનાળામાં 10 દિવસના અંતરે પિયત આપો, જ્યારે શિયાળામાં પિયતનો અંતરાલ 20 દિવસ રાખો. જો કે, જો જરૂરી હોય તો, વરસાદની મોસમમાં પણ સિંચાઈ કરી શકાય છે. જ્યારે પણ તમે સિંચાઈ કરો ત્યારે માત્ર ટપક સિંચાઈ પદ્ધતિથી કરો.

પ્રશ્ન: હજારી લીંબુ ખેતી કેવા પ્રકારનો વ્યવસાય છે?

જવાબ: બજારમાં હજારી જાતના લીંબુની માંગ અને વધતી જતી માંગને જોતા એમ કહી શકાય કે હજારી લીંબુની ખેતી એ એક સારો વ્યવસાય છે. જેના કારણે ખેડૂતોને ઘણો નફો મળી રહ્યો છે.

આ પણ વાંચો: કલોંજીની ખેતીમાંથી કેટલો નફો મેળવી શકાય છે