સોયાબીનના વાવેતર તથા યોગ્ય જાળવણી માટે આ પદ્ધતિ અપનાવો

સોયાબીનનો પાક મુખ્યત્વે ખરીફ સીઝનમાં કરવામાં આવે છે. સોયાબીન એ મધ્ય ભારતના મહત્વના તેલીબિયાં પાકોમાંનો એક છે. સોયા કેકના ઉત્પાદનમાંથી લગભગ 4 હજાર કરોડનું વિદેશી હૂંડિયામણ પ્રાપ્ત થાય છે, જેમાં એમ. Q. નો હિસ્સો મહત્તમ છે. ભારતમાં વર્ષમાં 50 ટકાથી વધુ સોયાબીનનું ઉત્પાદન માત્ર મધ્ય પ્રદેશમાં થાય છે. જે દેશમાં સૌથી વધુ છે.

આ પણ વાંચો : પપૈયાની આ પ્રગતિશીલ ખેતી કરો અને વધુ આવક મેળવો

સોયાબીન પાક માટે વાવણીનો શ્રેષ્ઠ સમય

સોયાબીનનો પાક સામાન્ય રીતે 4-5 ઈંચ વરસાદ પછી વાવવામાં આવે છે. સામાન્ય રીતે, આટલો વરસાદ મધ્ય ભારતમાં ત્યારે થાય છે જ્યારે સામાન્ય ચોમાસું 20 જૂન સુધી રહે છે. જો આ રીતે વાવેતર કરવામાં આવે તો જુલાઈના પ્રથમ સપ્તાહના મધ્યમાં પાક શ્રેષ્ઠ પરિણામ આપે છે. આમાં સંજોગોને કારણે થોડા દિવસ આગળ-પાછળ જવાની ખાસ અસર થતી નથી. ચોમાસામાં વિલંબને કારણે જ્યાં સિંચાઈની સુવિધા ઉપલબ્ધ છે ત્યાં ખેડૂતોએ સમયસર વાવણી કરવી જોઈએ.

સોયાબીન પાકની વાવણીની ખરી પદ્ધતિ

ખેતરમાં સોયાબીન વાવતી વખતે પંક્તિથી હરોળનું અંતર 45 સે.મી. હોવું જોઈએ ઓછી ઉંચાઈ ધરાવતી જ્ઞાતિઓ અથવા ઓછી ફેલાવતી જાતિઓ માટે 30 સે.મી. 95-60, 20-34 વગેરે પંક્તિથી હરોળના અંતરે વાવણી કરવી જોઈએ. છોડથી છોડનું અંતર 5-7 સે.મી. m રાખવું જોઈએ. વાવણીનું કામ ફ્યુરો-ગ્રુવ પદ્ધતિ અને પહોળી પટ્ટી-ગ્રુવ પદ્ધતિથી કરવાથી સોયાબીનની ઉપજમાં વધારો જોવા મળ્યો છે અને આ પદ્ધતિઓ ભેજ સંરક્ષણ અને ડ્રેનેજમાં પણ ખૂબ અસરકારક હોવાનું જણાયું છે.પ્રતિકૂળ પરિસ્થિતિઓમાં, વાવણી ડુફાન, ટિફન અથવા બીજ કવાયતથી કરી શકાય છે. વાવણી સમયે જમીનમાં યોગ્ય ભેજ જરૂરી છે. જમીનમાં બીજ 2.5 થી 3 સે.મી. m વ્યક્તિએ ઊંડો અભ્યાસ કરવો જોઈએ.

અત્રે ઉલ્લેખનીય છે કે રાજસ્થાન, મધ્ય પ્રદેશ, ગુજરાતના કેટલાક ભાગો સહિતના રાજ્યોમાં સોયાબીન ખૂબ જ અગત્યનો પાક માનવામાં આવે છે અને તેની વ્યાપક પ્રમાણમાં ખેતી કરવામાં આવે છે. દેશમાં સૌથી વધારે પ્રમાણમાં સોયાબીનની ખેતી મધ્ય પ્રદેશમાં કરવામાં આવે છે.