અલ નીનોની અસરઃ શું ચોખાની કિંમતમાં થશે કમરતોડ વધારો? અલ-નીનોના ડરથી ભાવ પહોંચી રહ્યા છે આસમાને

કાચા ચોખાના ભાવમાં વધારો જોવા મળી રહ્યો છે. આગામી સમયમાં આ તેજી વધુ મજબૂત બની શકે છે કારણ કે ચોખાના પુરવઠાને અસર થવાની ધારણા છે. બીજી તરફ, અલ નીનો અને દુષ્કાળના ભયને કારણે ઘણા દેશોમાં ચોખાનો સંગ્રહ કરવામાં આવી રહ્યો છે. આ કારણે બજારમાં કૃત્રિમ અછત સર્જાઈ રહી છે, જે ભાવ વધારવામાં મોટી ભૂમિકા ભજવી રહી છે. સમગ્ર એશિયાની વાત કરીએ તો અહીંના લગભગ તમામ દેશોમાં ભાવ આસમાને છે. આ દેશોમાં ચોખા સૌથી મહત્વપૂર્ણ ખાદ્ય પદાર્થ છે. તેથી જ ભાવમાં વધારાને કારણે ખાદ્ય ચીજોની મોંઘવારી પહેલાથી જ વધી ગઈ છે.

આ વખતે એશિયાના ઘણા દેશોમાં અલ-નીનોનો ખતરો જણાવવામાં આવી રહ્યો છે. ભારતમાં પણ ચોમાસાની મધ્યમાં અલ-નીનોની અસર જોવા મળે તેવી શક્યતા હવામાન વિભાગે વ્યક્ત કરી છે. આવી જ કેટલીક આશંકા ઇન્ડોનેશિયા, મલેશિયા અને ફિલિપાઇન્સમાં પણ વ્યક્ત કરવામાં આવી રહી છે. આ દેશોમાં ચોખાનું વધુ ઉત્પાદન થાય છે. પરંતુ જો અલ-નીનોની અસર જોવામાં આવે તો ઉત્પાદન પર ગંભીર અસર જોવા મળી શકે છે. આ ડરમાંથી બહાર આવવા માટે આ દેશોએ ચોખાનો સંગ્રહ શરૂ કરી દીધો છે. જો પોતાનું ઉત્પાદન ન હોય તો અન્ય દેશોમાંથી ચોખા ખરીદીને સ્ટોક એકત્ર કરવામાં આવે છે. જેના કારણે ભાવમાં સતત વધારો જોવા મળી રહ્યો છે.

ઘણા દેશોમાં ચોખાની માંગમાં વધારો

ફિલિપાઈન્સની આસપાસના તમામ ટાપુ દેશોમાંથી ચોખાની ભારે માંગ છે. મલેશિયાના બજારમાં પણ જોરદાર ખરીદી જોવા મળી રહી છે. વિયેતનામથી પણ મોટા પ્રમાણમાં પૂછપરછ આવી રહી છે. આ મહિનાના અંતથી વિયેતનામમાં નવી પેદાશો ઉપલબ્ધ થશે. તે પહેલા પણ ખરીદદારો વેચાણ વધારવાની માંગ કરવા લાગ્યા છે.

ઈન્ડોનેશિયા, ફિલિપાઈન્સ અને મલેશિયા જેવા દેશો ચોખાનો સ્ટોક જમા કરી રહ્યા છે. આ દેશોનું આયોજન એ છે કે અલ-નીનોના ભયને કારણે ચોખાના પુરવઠામાં કોઈપણ રીતે અવરોધ ન આવે. આ દેશો 2007-08ની જેમ ચોખાની અછતનો સામનો કરવા માંગતા નથી, તેથી તેઓએ અત્યારથી જ સંપૂર્ણ તૈયારીઓ શરૂ કરી દીધી છે. 2007-08માં આ દેશોમાં ચોખાની તીવ્ર અછત હતી અને તેના કારણે ભાવમાં મોટો ઉછાળો આવ્યો હતો. તેનાથી બચવા માટે દેશોએ અગાઉથી તૈયારીઓ શરૂ કરી દીધી છે.

ભારત સહિત અનેક દેશોમાં કિંમતોમાં વધારો થયો છે

ભારતે 2007-08માં ચોખાની નિકાસ બંધ કરી દીધી હતી. જેના કારણે વૈશ્વિક બજારમાં ચોખાના ભાવ 1000 ડોલર સુધી પહોંચી ગયા હતા. સંયુક્ત રાષ્ટ્રની સંસ્થા ફૂડ એન્ડ એગ્રીકલ્ચર ઓર્ગેનાઈઝેશન (FAO) અનુસાર, ચોખાની કિંમતમાં વધારાને કારણે તેનું ગંભીર સંકટ ઊભું થયું હતું, જેના કારણે ગરીબો સૌથી વધુ પ્રભાવિત થયા હતા. આ વખતે પણ કંઇક આવો જ ખતરો વધતો જોવા મળી રહ્યો છે. પરંતુ ભારતે તેની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો નથી.

અન્ય દેશોની જેમ ભારતમાં પણ ચોખાના ભાવમાં મોટો ઉછાળો જોવા મળી રહ્યો છે. એક વર્ષમાં કિંમતોમાં 27 ટકાનો વધારો થયો છે, જ્યારે થાઈલેન્ડમાં આ વધારો 11 ટકા અને વિયેતનામમાં 16 ટકા છે. ઉત્પાદનમાં ઘટાડો માત્ર ચોખાના જ નથી, પરંતુ મકાઈ અને સોયાબીનમાં પણ મોટો ઘટાડો થયો છે. FAO અનુસાર, અલ-નીનોની અસરને કારણે વિશ્વમાં મકાઈ અને સોયાબીનનું ઉત્પાદન પણ ઝડપથી ઘટી શકે છે.