White Musli : સફેદ મુસળીની ખેતી, ક્યારે અને કેવી રીતે કરવી

સફેદ મુસળીની ખેતી ઔષધીય છોડ તરીકે કરવામાં આવે છે. આ છોડની સરેરાશ ઊંચાઈ 2 થી 2.5 ફૂટ છે. સફેદ મુસળીની ખેતી જુલાઈથી ડિસેમ્બર મહિનામાં કરવામાં આવે છે. તેની ખેતી ભારતના રાજ્યો આસામ, મહારાષ્ટ્ર, આંધ્રપ્રદેશ અને કર્ણાટકમાં થાય છે. જો તમે સફેદ મુસળીની ખેતીમાંથી સારી આવક મેળવવા માંગતા હો, તો તમારી પાસે સફેદ મુસળીની ખેતી સંબંધિત તમામ માહિતી જેમ કે બીજનો જથ્થો, આબોહવા, માટી અને સફેદ મુસળીની ખેતી કેવી રીતે કરવી તે અંગેની તમામ માહિતી હોવી જોઈએ. આ લેખમાં, લેમન ગ્રાસની ખેતી ક્યારે અને કેવી રીતે કરવી/લેમન ગ્રાસની ખેતી કેવી રીતે કરવી તે સિવાય સફેદ મુસળીના ફાયદા પણ જાણો.

સફેદ મુસળીની ખેતી - સફેદ મુસળી કી ખેતી

સફેદ મુસળીની ખેતીને પ્રોત્સાહિત કરવા માટે સરકારો અનુદાન પણ આપે છે. ગ્રાન્ટ માટે તમારે પનય જિલ્લાની જિલ્લા બાગાયત કચેરીમાંથી માહિતી મેળવવી પડશે. સફેદ મુસળીના પાકમાંથી ખેડૂતો પ્રતિ એકર રૂપિયા 5 લાખ સુધીની કમાણી કરી શકે છે.

સફેદ મુસળીની ખેતી માટેનું વાતાવરણ

સફેદ મુસળીની ખેતી માટે ગરમ અને ભેજવાળું વાતાવરણ જરૂરી છે. તેની ખેતી માટે 60 થી 115 સે.મી.નો વરસાદ યોગ્ય માનવામાં આવે છે.

સફેદ મુસળીની ખેતી માટે જરૂરી માટી

સફેદ મુસળીની ખેતી માટે ઓર્ગેનિક લોમી માટી, રેતાળ લોમી, લાલ લોમી અને લાલ માટી યોગ્ય ગણવામાં આવે છે. તેની ખેતી માટે PH મૂલ્ય 7.5-8 યોગ્ય માનવામાં આવે છે.

સફેદ મુસળીની ખેતી માટે જમીન તૈયાર કરવી

સફેદ મુસળીના પાક માટે સૌપ્રથમ માટી ફેરવી હળ વડે ખેડ કરવામાં આવે છે અને ખેતરને થોડા દિવસો માટે ખુલ્લો છોડી દેવો જેથી તેમાં રહેલા જૂના અવશેષો, નીંદણ અને જંતુઓનો નાશ થાય. આ પછી, એક એકર દીઠ 20-25 ક્વિન્ટલ વર્મી અથવા 5 ટ્રોલી સડેલું ગાય છાણ ખાતર નાખો, ખેતરમાં ખેડાણ કરો અને તેને ખવડાવો. ખેતરની ઉપરની સપાટી સૂકી થઈ જાય પછી, ત્રાંસી રીતે 2-3 ઊંડી ખેડાણ કરો. છેલ્લે, રોટાવેટર ચલાવીને, જમીનને ક્ષીણ કરી નાખો અને વાવણી માટે ખેતરને સમતળ કરો.

સફેદ મુસળીના પાકમાંથી સારી ઉપજ મેળવવા માટે ખેતરમાં 3 થી 3.5 ફૂટ પહોળી અને ઓછામાં ઓછી 6 ઈંચથી 1.5 ફૂટ ઉંચી પથારી બનાવો. પાણીના નિકાલ માટે ગટરની યોગ્ય વ્યવસ્થા કરો. ખૂબ પહોળા પથારી ન બનાવો.

સફેદ મુસળી જાતો

સફેદ મુસળીની લગભગ 175 જાતો છે જેમાં ચાર પ્રજાતિઓને મુખ્ય ગણવામાં આવે છે - ક્લોરોફિટમ બોરીબિલિઅનમ, ક્લોરોફિટમ લૅક્સમ, ક્લોરોફિટમ અરુન્ડિનેસિયમ, ક્લોરોફિટમ ટ્યુબરોસમ. ભારતમાં ક્લોરોફાઈટમ ટ્યુબરોસમ અને ક્લોરોફાઈટમ વોરીવિલીયનમની વિવિધ પ્રજાતિઓ ઉગાડવામાં આવી રહી છે, જેમાં- MCB-405, MCB-412, MCT-405, MDB13 વગેરેનો સમાવેશ થાય છે.

જવાહર સફેદ મુસળી 405 અને રાજવિજય સફેદ મુસળી 414 – આ જાત રાજમાતા વિજયરાજે સ્કંધિયા કૃષિ યુનિવર્સિટી, મંદસૌર, મધ્યપ્રદેશ દ્વારા વિકસાવવામાં આવી છે.

MDB-13 અને MDB-14- આ જાત મા દંતેશ્વરી હર્બલ રિસર્ચ સેન્ટર ચિકલપુટી દ્વારા વિકસાવવામાં આવી છે.

સફેદ મુસળી ક્યારે લાગુ પડે છે?

છોડના સારા વિકાસ માટે સફેદ મુસળીની વાવણી માટે જુલાઈ મહિનો શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે. કારણ કે જુલાઈ મહિનામાં વરસાદની મોસમ હોય છે. આ સિઝનમાં સફેદ મુસળી સારી રીતે ઉગે છે.

સફેદ મુસળીની ખેતી માટે બિયારણનો જથ્થો

સફેદ મુસળીની ખેતી માટે એકર દીઠ 4 થી 5 ક્વિન્ટલ બીજની જરૂર પડે છે.

સેફેડ મુસળીના બીજની સારવાર કેવી રીતે કરવી

સફેદ મુસળીના પાકને જીવાતો અને રોગોથી બચાવવા માટે, બીજની સારવાર માટે ફૂગનાશકનો ઉપયોગ કરો અને જમીન જન્ય રોગોથી બચવા માટે હ્યુમિસિલ 5 સે.મી. જાડાઈનો ઉપયોગ કરો. અથવા ડીથેન M-45 નું 5 ગ્રામ પ્રતિ લિટર પાણીમાં દ્રાવણ બનાવીને સારવાર કરો.

સફેદ મુસળીની વાવણી પદ્ધતિ

સફેદ મુસળીના પાક માટે ખેતરમાં બનાવેલ પથારી પર 6 ઇંચના અંતરે કંદનું વાવેતર કરવું. કંદનું વાવેતર કર્યા બાદ જરૂરિયાત મુજબ પિયત આપવું. સફેદ મુસળીના કંદ રોપ્યાના લગભગ 7-8 દિવસ પછી ખેતરમાં અંકુરણ દેખાવા લાગે છે.

સફેદ મુસી માટે ખાતરનો જથ્થો

સફેદ મુસળીની ખેતીમાં રાસાયણિક ખાતરોની જરૂર નથી કારણ કે આ પાકની ગુણવત્તાને અસર કરે છે. તેના પાક માટે ગાયના છાણ અને વર્મી ખાતરનો ઉપયોગ કરો.

સુરક્ષિત મુસળીમાં નીંદણ નિયંત્રણ

સુરક્ષિત મુસળીના પાકને નીંદણના નિયંત્રણ માટે યોગ્ય કાળજીની જરૂર છે. વાવણી પછી લગભગ 15 થી 20 દિવસે નિંદામણ કરવું જોઈએ જેથી નીંદણનું નિયંત્રણ કરી શકાય. સફેદ મુસળીના પાકમાંથી સમયાંતરે નિંદણ દૂર કરવું જોઈએ.

સફેદ મુસળીના પાકને પિયત આપવું

સફેદ મુસળીના પાકની ફેરરોપણી પછી 15-20 દિવસના અંતરે ટપક સિંચાઈ કરવી જોઈએ. ખેતરમાં ભેજ જાળવવા માટે જરૂરિયાત મુજબ પિયત આપવું જોઈએ.

સફેદ મુસળીના પાકના રોગો

સફેદ મુસળીના છોડમાં ફૂગ અને ફૂગ જેવા જંતુના રોગો જોવા મળે છે. આને રોકવા માટે, નીંદણ નિયંત્રણ પર વધુ ધ્યાન આપવું જોઈએ. જો રોગ વધુ માત્રામાં દેખાય તો યોગ્ય માત્રામાં બાયોપેકોનિલ અથવા બાયોધન દવાનો છંટકાવ કરવો અથવા ગાયના છાણના ખાતરમાં ત્રણ કિલો ટ્રાઇકોડર્મા ભેળવી ખેતરમાં છંટકાવ કરવો.