ખેતીનો ખર્ચ ખેડૂતો માટે હંમેશા એક સમસ્યા છે. જેના કારણે ઘણા ખેડૂતોએ ખેતી છોડી અન્ય કામો શરૂ કર્યા છે. જો કે, એવા ખેડૂતોની પણ કોઈ કમી નથી કે જેઓ ખેતીમાં નવા પ્રયોગો કરે છે. તેઓ ખેતીના નવીન મોડલ અપનાવી રહ્યા છે અને તેમાં મહદઅંશે સફળતા પણ મેળવી રહ્યા છે. આકાશ ચૌરસિયા આવા જ એક ખેડૂત છે. તેણે ખેતરોમાં બહુમાળી મકાન બનાવવાનો વિચાર અજમાવ્યો છે. તે મલ્ટિલેયર ફાર્મિંગ કરે છે. આ દ્વારા તેઓ ઓછી જગ્યામાં વધુ પાક ઉગાડે છે. આ પ્રકારની ખેતી કરીને તે વાર્ષિક 30 લાખ રૂપિયા સુધીની કમાણી કરે છે. તે અન્ય ખેડૂતોને મલ્ટિલેયર ફાર્મિંગની યુક્તિઓ શીખવવામાં પણ વ્યસ્ત છે. આ પ્રકારની ખેતીમાં પાણીની પણ બચત થાય છે. આકાશ ચૌરસિયાને બહુસ્તરીય ખેતી માટે ઘણા પુરસ્કારો એનાયત કરવામાં આવ્યા છે. એક જ જમીન પર અનેક પાક ઉગાડવાનો વિચાર તેમને બહુમાળી ઈમારત પરથી આવ્યો.
આકાશ ચૌરસિયા 32 વર્ષનો છે. તેમનો જન્મ મધ્યપ્રદેશના બુંદેલખંડના નાના શહેર સાગરમાં થયો હતો. આકાશનું સ્વપ્ન ડૉક્ટર બનીને લોકોની સેવા કરવાનું હતું. તે બાળપણથી જ વિચારતો હતો કે લોકો આટલા બીમાર કેમ પડે છે. ત્યારે તેમને સમજાયું કે આમાંના મોટા ભાગના રોગોનું કારણ ખાવાની ખોટી આદતો છે. તેણે નક્કી કર્યું કે તે આ સમસ્યાનો અંત લાવશે. આ વિચાર સાથે 2010માં તેમણે જમીનના નાના ટુકડાથી જૈવિક ખેતી શરૂ કરી. તેમનો પરિવાર પહેલેથી જ સોપારીની ખેતી કરતો હતો.
આ પણ વાંચો: ગુજરાતમાં મગફળી અને બાજરીનું વાવેતર કરતા ખેડૂતે એ શું રાખવું માવજતનું ધ્યાન
એક જ જમીન પર બહુવિધ પાક
ત્યારબાદ 2014માં આકાશને એક જ જમીન પર અનેક પાક ઉગાડવાનો વિચાર આવ્યો. ખેડૂત પરિવારમાંથી હોવાના કારણે તેઓ ખેડૂતો દ્વારા સામનો કરવામાં આવતા પડકારોથી પણ સારી રીતે વાકેફ હતા. તેમણે પાકના બે સ્તરો સાથે બહુસ્તરીય ખેતી શરૂ કરી. તેમાં બે લેયર બનાવવામાં આવ્યા હતા. એક જમીનની અંદર અને બીજી સપાટી પર. પહેલા આકાશે ટામેટાં અને કારેલા ઉગાડીને શરૂઆત કરી. આ પછી તેણે અન્ય સંયોજનો સાથે પણ પ્રયોગ કર્યો. ટૂંક સમયમાં જ આકાશને તેના પ્રથમ પડકારનો સામનો કરવો પડ્યો. આ ઘાસ અને નીંદણની સમસ્યા હતી.
આના ઉકેલ માટે આકાશે સપાટી પર પાંદડાવાળા પાકનું વાવેતર કરવાનું શરૂ કર્યું. જેમાં પાલક, ધાણા, મેથી વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. વાસ્તવમાં, પાંદડાવાળા પાકો ઝડપથી વધે છે. આ ઘાસ અને નીંદણ માટે ખૂબ જ ઓછી જગ્યા છોડે છે. આ કરીને, તેમણે નીંદણની સમસ્યાને 80 ટકા નિયંત્રિત કરી.આગળનો પડકાર જગ્યાનો અભાવ હતો. તેનો ઉકેલ શહેરની એક બહુમાળી બિલ્ડીંગમાંથી આકાશ પાસે આવ્યો. તેમને સમજાયું કે કેવી રીતે બહુમાળી ઇમારતો ઓછી જગ્યામાં વધુ લોકોને સમાવી શકે છે. ત્યારબાદ તેણે 6.5 ફૂટની ઊંચાઈએ વાંસ વડે સ્ટ્રક્ચર બનાવ્યું. તેની ઉપર જાળી નાખવામાં આવી હતી. સ્ટ્રક્ચરમાં થોડો પ્રકાશ અને થોડો પડછાયો મેળવવાનો હેતુ હતો. બે પાક ઉગાડ્યા પછી, આકાશે ત્રીજા સ્તર માટે લતા પસંદ કર્યા. પછી ચોથા સ્તરમાં મોસમી ફળોના વૃક્ષો વાવો. જેમાં કેરી, પપૈયા કે ચીકુનો સમાવેશ થતો હતો.
અત્યાર સુધીમાં હજારો ખેડૂતોને તાલીમ આપવામાં આવી છે
આ પ્રકારનું મોડેલ ખુલ્લા મેદાન કરતાં 80 ટકા ઓછું પાણી વાપરે છે. વધુમાં, પાકના અનેક સ્તરો પાણીને સુકાઈ જતા અટકાવે છે. એક જ જગ્યાએ ચાર પ્રકારના પાક ઉગાડવાથી ખેડૂતની આવક વધે છે. તે પોતે વાર્ષિક 30 લાખ રૂપિયા સુધીની કમાણી કરે છે. આકાશે લગભગ 80,000 ખેડૂતોને પ્રેક્ટિકલ ટ્રેનિંગ આપી છે. આ સિવાય તેમણે 12 લાખ અન્ય ખેડૂતોને મલ્ટિલેયર ફાર્મિંગ વિશે જણાવ્યું છે. આકાશને તેની મલ્ટી લેયર ફાર્મિંગ માટે ઘણા એવોર્ડ આપવામાં આવ્યા છે.
Share your comments