દેશના ઉત્તર-પૂર્વ રાજ્ય મેઘાલયમાં કૃષિ મુખ્ય વ્યવસાય છે. જ્યાં ખેડુતો ખૂબ મોટા પાયે મસાલા અને ઔષધિઓની ખેતી કરે છે.મોટાભાગના ખેડુતોએ તેને તેમની આવકનો મુખ્ય સ્રોત બનાવ્યો છે. આવી સ્થિતિમાં આજે અમે એક એવા ખેડૂતની વાત કહેવા જઈ રહ્યા છીએ, જેમણે કાળા મરીનું વાવેતર કર્યું હતું.
આ ખેડૂતનું નામ નાનાદરો બી. મારક છે, જે ખૂબ જ ઓછા ખર્ચે કાળા મરીની ખેતી કરીને લાખો રૂપિયાની કમાણી કરી રહ્યા છે. કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા તેમને મરીની ખેતી બદલ સન્માનિત પણ કરવામાં આવ્યા છે.
ચાલો તમને જણાવી દઈએ કે મેઘાલય એક એવું રાજ્ય છે જ્યાં ખેડુતો કૃષિ ક્ષેત્રે નવા પ્રયોગો કરતા રહે છે. આવી સ્થિતિમાં મેઘાલયના નાનાદરો બી. મરાકે જૈવિક રીતે કાળા મરીની ખેતી શરૂ કરી. આનાથી તેમણે કૃષિ ક્ષેત્રે એક નવો મુકામ હાંસલ કર્યો છે જેના માટે તેમને પદ્મશ્રીથી સન્માનિત પણ કરવામાં આવ્યા છે.
5 હેક્ટરમાં શરૂ કરી ખેતી
61 વર્ષના નાનાદર મારક વેસ્ટ ગારો હિલ્સના અગ્રણી ખેડૂતોમાંના એક ખેડૂત છે. વર્ષ 1980ના દાયકામાં તેમને સાસરિયા તરફથી 5 હેક્ટર જમીન વારસામાં મળી હતી. આમાં તેમણે કાળા મરીના લગભગ 3400 વૃક્ષો વાવ્યા.પ્રથમ વખત, તેમણે કિરામુન્દા (કાળા મરી) જાત વાવી, જે મધ્યમ કદની છે. તેમણે માત્ર 10 હજાર રૂપિયાના ખર્ચે ખેતી શરૂ કરી 10 હજાર વૃક્ષોનું વાવેતર કર્યું હતું. વર્ષો વીતતાં તેમણે ઝાડની સંખ્યામાં પણ વધારો કર્યો હતો.ખેડૂત કહે છે કે તે સમયે હાનિકારક રસાયણોનો ખેડુતો સંપૂર્ણ ઉપયોગ કરતા હતા, પરંતુ તેમણે ઓર્ગેનિક ખેતી શરૂ કરી હતી.
જૈવિક ખેતીને આપ્યું પ્રોત્સાહન
વાવેતર દરમિયાન નાનાદર બી. મારકે પણ પર્યાવરણની વિશેષ કાળજી લીધી છે. ચાલો તમને જણાવી દઈએ કે ગારો હિલ્સ એક સંપૂર્ણ ડુંગરાળ અને જંગલવાળો વિસ્તાર છે. જ્યાં કાળા મરીના વાવેતરનો વિસ્તાર વૃક્ષો કાપ્યા વિના વધારવામાં આવ્યો છે. રાજ્યના કૃષિ અને બાગાયત વિભાગની મદદથી ખેતી શરૂ કરી. આ સાથે જ તેમણે તેમના જિલ્લાના ખેડુતોને ખેતી વધારવામાં પણ મદદ કરી.આજે તેના દ્વારા ઉગાડેલા કાળા મરીની માંગ આખા વિશ્વમાં વધી રહી છે. આ રીતે નાનાદર બી. મારકે મેઘાલયમાં મરીના વાવેતરમાં એક મહાન દાખલો બેસાડ્યો છે.
કેન્દ્ર સરકારે કર્યા સન્માનિત
નાનાદર બી. મારકે વર્ષ 2019માં તેના વાવેતરમાંથી લગભગ 19 લાખ રૂપિયાની મરીનું ઉત્પાદન કર્યું છે. વિશેષ વાત એ છે કે તેની આ આવક દિવસેને દિવસે વધી રહી છે, તેથી નાનાદર બી. મરાકને 72માં પ્રજાસત્તાક દિન નિમિત્તે પદ્મશ્રી એવોર્ડથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા. ઉપરાંત કૃષિ ક્ષેત્રે તેમની મહેનત અને સમર્પણની પ્રશંસા કરવામાં આવી છે.નોંધનીય છે કે નાનાદર બી. મરાક દ્વારા સતત જૈવિક ખેતીને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવી રહ્યું છે. તે અન્ય ખેડૂતો માટે પ્રેરણારૂપ બની ગયા છે.
કેવી રીતે કરે છે ખેતી
ખેડૂતે 8-8 ફૂટના અંતરે કાળા મરીના છોડ રોપ્યા છે. તેમનું કહેવું છે કે બે છોડ વચ્ચે આટલું અંતર રાખવું જરૂરી છે, કારણ કે આ રીતે છોડનો વિકાસ સારો થાય છે. જ્યારે મરીના શીંગોને ઝાડમાંથી ખેંચી લેવામાં આવે છે, ત્યારે સૂકવણી અને તેને દૂર કરવામાં કાળજી લેવી જ જોઇએ. તેના દાણાને કાઢવા થોડા સમય માટે તેને પાણીમાં ડૂબાળવામાં આવે છે. ત્યારબાદ ત્રણે સૂકવવામાં આવે છે. આ રીતે દાણાનો રંગ સારો થાય છે.
ખાતરનો ઉપયોગ
કાળા મરીની ખેતી દરમિયાન, છોડ દીઠ 10-20 કિલો ગોબર ખાતર અને વર્મી ખાતરનો ઉપયોગ કરવો જોઇએ.
પ્લકીંગ મશીનનો ઉપયોગ
આ સિવાય મરીના છોડમાંથી શીંગો ઉતારવા માટે થ્રોસિંગ મશીનનો ઉપયોગ કરવો જોઇએ. આ રીતે પોડ પ્લક કરવાનું કામ ઝડપી થઈ શકે છે. શરૂઆતમાં પોડમાં 70 ટકા સુધીનો ભેજ હોય છે, જે સારી રીતે સૂકવવાથી ઘટાડે છે, કારણ કે જો ભેજ વધારે હોય, તો તેના દાણા બગાડવાની સંભાવના હોય છે.
Share your comments