પ્રખ્યાત મશરૂમની ખેતી કરે છે રાજસ્થાનનો આ ખેડૂત, અહી કર્યો ટેકનિકનો ખુલાસો

2 લાખ રૂપિયા સુધી વેચાય છે મશરૂમ

તેઓ બટન મશરૂમ(Button Mushroom), શિતાકે મશરૂમ (Shiitake Mushrooms) અને મિલ્કી મશરૂમ (Milky Mushroom) સહિત અન્ય મશરૂમની ખેતી કરે છે. તેમના મશરૂમ 100 રૂપિયા પ્રતિ કિલોથી લઈને 2 લાખ રૂપિયા પ્રતિ કિલો સુધી વેચાય છે.

મશરૂમની જાતોએ પહોંચાડ્યા પુરસ્કાર સુધી

તેમણે કૃષિ રત્ન એવોર્ડ (Krishi Ratna Award) અને કૃષિ સમ્રાટ એવોર્ડ (Krishi Samrat Award) જેવા પુરસ્કારો પણ મેળવ્યા છે અને તેમને 'મશરૂમ કિંગ'નું બિરુદ આપવામાં આવ્યું છે.

દસ ગણી વધુ કમાણી

શર્મા સમજાવે છે કે મશરૂમની ખેતીની મદદથી ખેડૂતો વાસ્તવમાં તેમની વર્તમાન આવક કરતાં દસ ગણી વધુ કમાણી કરી શકે છે. મશરૂમની ખેતી માટે ન તો મોટા રોકાણની જરૂર છે કે ન તો મોટા પ્લોટની જરૂર છે. જે છત નીચે મશરૂમની ખેતી કરવામાં આવે છે તેનો ઉપયોગ આખા વર્ષ દરમિયાન મશરૂમની ખેતી માટે પાણીના સ્ત્રોત તરીકે થઈ શકે છે. એવા કેટલાક મશરૂમ્સ છે જે ભારતમાં એર કન્ડીશનીંગ વગર ઉગાડી શકાય છે જેમ કે દૂધિયું મશરૂમ અને બટન મશરૂમ.

બીજી તરફ કેટલાક મશરૂમને એર કન્ડીશનીંગની જરૂર પડે છે. શર્મા ખેડૂતોને મશરૂમની તે જાતોથી શરૂઆત કરવાનું સૂચન કરે છે જે તેમની રોકાણ શ્રેણીને અનુરૂપ હોય, જેમાં માત્ર શેડ અને યોગ્ય વેન્ટિલેશનની જરૂર હોય છે.શર્મા ખેડૂતોને વિવિધ રાજ્ય પ્રશિક્ષણ સુવિધાઓમાં મશરૂમની ખેતીમાં તાલીમ લેવા માટે પ્રોત્સાહિત કરે છે. તેઓ પોતે ઘણા મહત્વાકાંક્ષી મશરૂમ ખેડૂતોને તાલીમ આપે છે.

શું મશરૂમથી થાય છે રોગોની સારવાર

 વર્ષ 2010 માં, શર્મા ગેનોડર્મા મશરૂમ (રેશી મશરૂમ) ની ખેતી કરનાર ભારતના પ્રથમ ખેડૂત બન્યા અને તેમને ભારતીય કૃષિ સંશોધન પરિષદ (ICAR), નવી દિલ્હી દ્વારા આ સિદ્ધિ માટે પુરસ્કાર આપવામાં આવ્યો. ગેનોડર્મા મશરૂમ વિશે વાત કરતાં શર્મા જણાવે છે કે આ મશરૂમની જાતની જેટલી પ્રશંસા કરવામાં આવે તેટલી ઓછી છે.

 કેન્સર માટે રામબાણ દવા છે

સંશોધન દ્વારા જાણવા મળ્યુ છે કે આ વિશેષ મશરૂમમાં એન્ટી-ઓક્સિડન્ટ ગુણધર્મો અને બીટા-ગ્લુકન્સ નામની જટિલ શર્કરા હોય છે. કેટલીક પ્રયોગશાળાના અભ્યાસો અનુસાર, આ સંયોજનો કેન્સરના કોષોના ફેલાવા અને વૃદ્ધિને રોકવામાં મદદ કરી શકે છે. શર્મા કહે છે કે નફો કમાવો એ ક્યારેય ખેડૂતનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય હોતો નથી. અન્નદાતાનું જીવન વિશ્વને આરોગ્ય અને સમૃદ્ધિ આપવા માટે બનાવવામાં આવ્યું છે. તેઓ કૃષિ જાગરણને જણાવે છે કે એવા ઘણા રોગો છે, જે એલોપેથિક દવાઓથી પણ મટી શકતા નથી.

"ખેતીના વ્યવસાયમાં ફાયદો થાય છે, પણ ખેતી કરવા માટે કાયદો પણ હોય છે". ખેતીને વ્યવસાય સાથે જોડીને જ ખેડૂતોના પ્રશ્નોનું નિરાકરણ લાવી શકાય છે.

આ પણ વાંચો:બાગાયતના વ્યવસાયે ખેડૂતને બનાવ્યો લાખોપતિ, રચી દીધી સફળતાની ગાથા

મશરૂમનું ઉત્પાદન અને ફાયદા

ભારતમાં મશરૂમનું ઉત્પાદન મુખ્યત્વે ઉત્તર પ્રદેશ, કેરળ અને ત્રિપુરામાં થાય છે. મશરૂમ માત્ર સ્વાદમાં જ સ્વાદિષ્ટ નથી હોતા, પરંતુ તેમાં પ્રોટીન, ફાઈબર, પોટેશિયમ, કોપર, ઝિંક, સેલેનિયમ, મેગ્નેશિયમ અને કેન્સર સામે લડતા પોષક તત્વોનો સમાવેશ થાય છે.

મશરૂમની ખેતીમાં 5 સૌથી મહત્વપૂર્ણ પરિબળો

જ્ઞાન: છેતરપિંડી કરનારાઓથી બચવા માટે, ખેડૂતોને યોગ્ય વ્યાવસાયિક તાલીમ સાથે મશરૂમની ખેતી વિશે પ્રાથમિક જાણકારી હોવી જરૂરી છે.

સ્પોન: ખેડૂતોએ કાં તો પોતાની સ્પૉન બનાવવી જોઈએ અથવા સરકારી સંશોધન સંસ્થા પાસેથી મેળવી લેવી જોઈએ.

સમયસર લણણી: તેની ગુણવત્તા સુનિશ્ચિત કરવા માટે મશરૂમની સમયસર લણણી એ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ પગલું છે.

માર્કેટિંગ: સ્ટોકને સડતો અટકાવવા માટે મશરૂમની સમયસર માર્કેટિંગ કરવુ ખુબ જ જરૂરી છે.

નવીનતા: મશરૂમનું સ્વ-માર્કેટિંગ કેવી રીતે કરવું જોઈએ તે સમજાવવા માટે શર્મા પોતાનું ઉદાહરણ આપે છે. તે વાત કરે છે કે રાજસ્થાનમાં તેનો વ્યવસાય કેવી રીતે તેનો ઉપયોગ આરોગ્ય પૂરક બનાવવા માટે કરે છે જેનુ સેવન તમામ ઉંમરના લોકો કરી શકે છે.

મશરૂમ વ્યવસાય કેવી રીતે શરૂ કરવો

હાલમાં સરકાર ભારતીય કૃષિ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહી છે અને તેઓ ખેડૂતોને સારી અને અસરકારક ઉત્પાદકતા માટે તાલીમ આપે છે. જો તમે મશરૂમ ફાર્મિંગ બિઝનેસમાં રસ ધરાવો છો, તો સરકાર દ્વારા મશરૂમની ખેતીની તાલીમમાં જોડાવાની શ્રેષ્ઠ તક છે. તમે મશરૂમની ખેતીની તાલીમ ઑનલાઇન પણ લઈ શકો છો, જે શીખવાની સૌથી સરળ રીત છે. આ સિવાય જો તમે મશરૂમની ખેતીની તાલીમ લેવા માંગતા હોવ તો તમે તમારા નજીકના સરકારી કેન્દ્રો પર જઈને તેની તાલીમ લઈ શકો છો.

રાજસ્થાનના મશરૂમ કિંગનો સંદેશ

શર્મા ભારતના યુવા વિદ્યાર્થીઓને માત્ર પગારવાળી નોકરી માટે જ અભ્યાસ કરવા માટે નહીં, પરંતુ પોતાનું નવું સાહસ શરૂ કરવા વિનંતી કરે છે. તેમનું કહેવું છે કે ભારતમાં મશરૂમની ખેતીનું ભવિષ્ય ખૂબ જ ઉજ્જવળ છે અને વધુને વધુ ખેડૂતોએ તેમાં ભાગ્ય બનાવવાનો  પ્રયાસ કરવો જોઈએ.

આ પણ વાંચો:આ યુવા ખેડૂત કરે છે આશ્ચર્યજનક ખેતી, નથી માનતા હાર તેથી નસીબ પણ આપે છે સાથ!