Success Story: ક્યારે 12 હજાર માટે ફરજ બજાવનાર ખેડૂતે આજે ઉભા કર્યો કરોડોનું ટર્નઓવર

આજકાલ કેટલાક ખેડૂતોએ પારંપરાગત ખેતી છોડીને ટેક્નિકલ ખેતી તરફ આગળ વધી રહ્યા છે અને તેથી તેઓ સારી એવી આવક પણ મેળવી રહ્યા છે. આ ખેતીમાં ફ્કત જુદા-જુદા પાકોની જ ખેતી નથ થતી, પરંતુ પશુઓનું ઉછેર પણ આવેલ છે, જેમાં માછલી પાલન આજકાલ સૌથી વધુ ચર્ચામાં છે. માછલી પાલન કરનાર આવું જ એક ખેડૂત આજે પ્રગતિશીલ ખેડૂત બનીને દેખાડ્યો છે. અમે વાત કરી રહ્યા છે ઉત્તર પ્રદેશના દેવરિયા જિલ્લાના પ્રગતિશીલ ખેડૂત સંકર્ષણ શાહી વિશેમાં.

ક્યારે કરતાં હતા 12 હજારની નોકરી આજે છે કરોડોની આવક

ઉત્તર પ્રદેશના દેવરિયાના વતની સંકર્ષણ શાહી ક્યારે એક ખાનગી કંપનીમાં 12 હજાર રૂપિયા માટે ફર્જ બજાવતા હતા. પરંતુ આજે તેઓ દર વર્ષે 2 કરોડ રૂપિયાનું મોટી કમાણી કરે છે.  કૃષિ જાગરણ હિન્દી સાથે વાત કરતા સંકર્ષણ શાહીએ જણાવ્યું હતું કે તેઓ પૂર્વાચલ પોટરી નામે માત્ર પાંચ એકરમાં માછલી ઉછેરની શરૂઆત કરી હતી. પરંતુ આજે તેઓ 42 એકરમાં માછલીની ખેતી કરીને કરોડની આવક મેળવી રહ્યા છે.

માછલી ઉછેર માટે કેટલીક સાવચેતી રાખવી જરૂરી છે

પ્રગતિશીલ ખેડૂત સંકર્શને વધુમાં જણાવ્યું હતું કે મત્સ્ય ઉછેરમાંથી સારો નફો મેળવવા માટે થોડી સાવચેતી રાખવી અને પોતાની તરફ ધ્યાન આપવું જરૂરી છે. ઉદાહરણ તરીકે, પક્ષીઓ અને સાપ માછલીઓને મહત્તમ નુકસાન પહોંચાડે છે. બંને તળાવમાંથી માછલીઓ કાઢીને ખાય છે. જો કાળજી લેવામાં નહીં આવે તો આખું તળાવ સાફ થઈ જશે. આ માટે તળાવ પર દોરડા બાંધવાની સાથે કિનારે જાળી પણ મુકવી જોઈએ. બીજું, માછલીના દાણાનું ખાસ ધ્યાન રાખવું જોઈએ. યોગ્ય અનાજથી તેમની ગુણવત્તા સારી રહે છે અને તેમનું વજન યોગ્ય રીતે વધે છે.

માછલી ઉછેર માટે મોટી સંભાવના

સંકર્ષને કહ્યું કે યુપીમાં માછલીના ઉત્પાદન અને વપરાશમાં ઘણો તફાવત છે. ઓછા ઉત્પાદનને કારણે અન્ય રાજ્યોમાંથી માછલીની આયાત કરવામાં આવે છે. સૌથી વધુ નિર્ભરતા બંગાળ અને આંધ્ર પ્રદેશ પર છે. આવી સ્થિતિમાં અહીં માછલી ઉછેરની ઘણી સંભાવનાઓ છે. તે પોતે પણ બજારની માંગને પહોંચી વળવામાં અસમર્થ છે. એટલા માટે અમે અન્ય ખેડૂતોને સામેલ કરીને આ કાર્યને મોટા સ્તરે લઈ જવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છીએ.

લગ્નની સિઝનમાં માછલીની માંગ વધુ હોય છે

બરહાજના રહેવાસી સંકરશન શાહીએ જણાવ્યું હતું કે રોહુ, નૈન, કટલા, પંગાસિયસ, ગ્રાસ કોર્પ, સિલ્વર કોર્પ અને કોમન કોર્પ સહિતની માછલીઓની વિવિધ પ્રજાતિઓ પરંપરાગત પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ કરીને ઉછેરવામાં આવે છે. દેવરિયા જિલ્લા અને આસપાસના જિલ્લાઓમાં માછલીની સારી માંગ છે. લગ્નની સિઝનમાં માછલીઓની સંખ્યા બમણી થઈ જાય છે. નજીકના જિલ્લાઓમાંથી પણ માછલી ખરીદનારાઓ આવે છે. આ વ્યવસાયમાં શક્યતાઓ જોઈને મોટી સંખ્યામાં યુવાનો માછલીની ખેતી શરૂ કરી રહ્યા છે.

શિયાળામાં પણ ધંધો ચાલુ રહે છે

બિહારના મુઝફ્ફરપુરથી MBA કરી ચૂકેલા સંકર્શને કહ્યું કે ઘણા માછલી ખેડૂતો શિયાળામાં માછલીઓ કાઢી નાખે છે. તળાવ ખાલી કરો. પણ, આપણે એવા નથી. અમે વૈજ્ઞાનિક પદ્ધતિઓ દ્વારા તળાવમાં પાણીના તાપમાનને નિયંત્રિત કરીએ છીએ. શિયાળામાં નર્સરી તૈયાર કરવાનું રાખો. આ રીતે તેમનો ધંધો હંમેશા ચાલુ રહે છે.

માછલી ઉછેર માટે FPO ની રચના

સંકર્ષન કહે છે કે 5 સપ્ટેમ્બર, 2023 ના રોજ, માછલી ઉછેર સંબંધિત ફાર્મર પ્રોડ્યુસર કંપની (FPO) ની રચના કરવામાં આવી છે. લગભગ 385 ખેડૂતો તેની સાથે જોડાયેલા છે, જેમાંથી 80 ટકા મત્સ્ય ઉછેર કરે છે. તેમણે જણાવ્યું કે પૂર્વાંચલ પોટરી એક વર્ષમાં 40 લાખ રૂપિયાનો નફો કરી રહી છે. FPOનું વાર્ષિક ટર્નઓવર 2 કરોડ રૂપિયાની આસપાસ છે. સંકર્ષન કહે છે કે તેણે તળાવના કિનારે જ પપૈયાના છોડ વાવ્યા છે. આમાંથી વાર્ષિક આવક 3 થી 4 લાખ રૂપિયાથી વધુ છે.