ઓર્ગેનિક ખેતી: ગામડાની મહિલાઓ શરૂ કરી ઓર્ગેનિક ખેતી, નામ થઈ ગયો લખપતિ ગામ

ઝારખંડના ખેડૂતો હવે ખેતીની પરંપરાગત પદ્ધતિઓ છોડીને આધુનિક ખેતી તરફ વળી રહ્યા છે. આ સાથે તેઓ વધુ સારું ઉત્પાદન પણ મેળવી રહ્યા છે. એટલું જ નહીં, ખેડૂતોને હવે રાસાયણિક ખેતીની જગ્યા ધીમે ધીમે ઓર્ગેનિક ખેતી તરફ આગળ વધી રહ્યા છે. મહિલા ખેડૂતો પણ આ કામમાં પાછળ નથી.

ઝારખંડના ખેડૂતો હવે ખેતીની પરંપરાગત પદ્ધતિઓ છોડીને આધુનિક ખેતી તરફ વળી રહ્યા છે. આ સાથે તેઓ વધુ સારું ઉત્પાદન પણ મેળવી રહ્યા છે. એટલું જ નહીં, ખેડૂતોને હવે રાસાયણિક ખેતીની જગ્યા ધીમે ધીમે ઓર્ગેનિક ખેતી તરફ આગળ વધી રહ્યા છે. મહિલા ખેડૂતો પણ આ કામમાં પાછળ નથી. ઝારખંડમાં, ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં કામ કરતી સંસ્થાએ ગ્રામીણ મહિલાઓને તાલીમ આપીને આજીવિકા કૃષિ મિત્ર બનાવી છે. ગામમાં હોવાને કારણે ખેડૂતોને ખેતી અને સરકારી યોજનાઓને લગતા નાના -નાના પ્રશ્નોની માહિતી મળી રહી છે, આ ઉપરાંત ખેડૂત મિત્રો પણ આ કાર્યમાં મહત્વનો ભાગ ભજવી રહ્યા છે.

આની અસર એ થઇ છે કે ઝારખંડના લતેહાર જિલ્લાના દૂરના ગામોની મહિલા ખેડૂતો પણ જાગૃત બની છે અને ઓર્ગેનિક ખેતી અપનાવી રહી છે. જિલ્લાના ઉદેપુરા ગામમાં મહિલા ખેડૂતોએ મોટા પાયે તુવેરનું વાવેતર કર્યું છે. ઉદેપુરા ગામની આજીવિકા ખેડૂત મિત્ર યશોદા દેવી જણાવે છે કે પહેલા ખેડૂતો બજારમાંથી બિયારણ લાવતા અને ખેતરમાં ખેડાણ કર્યા પછી સીધા ખેતરમાં નાખતા. આ કારણે ઉત્પાદન સારું નહોતું.

પરંતુ હવે તાલીમ મેળવ્યા પછી, ખેડૂતો બજારમાંથી બિયારણ ખરીદ્યા પછી તેમને સીધા ખેતરમાં વાવતા નથી, પરંતુ પહેલા તેમની સાથે બીજની સારવાર કરે છે. આ અંકુરણમાં પણ સુધારો કરે છે. આ વખતે ઉદયપુરના મહિલા ખેડૂતોએ આ ટેકનીક અપનાવીને તુવેરનું વાવેતર કર્યું છે. અત્યારે તેના ખેતરમાં અરહર દાળના છોડ ખીલી રહ્યા છે. યશોદા દેવી જણાવે છે કે ઓર્ગેનિક ખેતી કરવાનો ફાયદો એ છે કે બીજ લેવા સિવાય, અન્ય ખાતર ખરીદવા માટે દુકાનમાં જવું પડતું નથી. ઓર્ગેનિક ખેતી ગામમાં અને ઘરે ઉપલબ્ધ સામગ્રીમાંથી જ કરવામાં આવે છે. તેનાથી પૈસાની પણ બચત થાય છે.

યશોદા દેવીએ કહ્યું કે તુવરની ખેતીમાં તમામ બાબતોનું ધ્યાન રાખવામાં આવ્યું છે. બિયારણની સારવાર થઈ. આ સાથે, છોડને યોગ્ય અંતર પર પણ રોપવામાં આવ્યા છે જેથી તમામ છોડને પૂરતા પ્રમાણમાં સૂર્યપ્રકાશ મળી શકે. હવે આપણે પહેલા કરતા વધુ સારી રીતે ખેતીની કાળજી લઈએ છીએ, જીવાત વ્યવસ્થાપન પર પણ ધ્યાન આપી રહ્યા છીએ, તેની સીધી અસર તુવેરની ખેતી પર પડે છે. કઠોળ ઉપરાંત ખેડૂતો અન્ય શાકભાજીની ખેતી પણ કરી રહ્યા છે જેથી તેમની પોષણની જરૂરિયાતો પૂરી થઈ શકે.