જાણો કોણ છે કૃષિના ક્ષેત્રમાં પદ્મશ્રી મેળવનાર રાહીબાઈ સોમા પોપરે

રાહીબાઈ સોમા પોપરે, એક મહિલા ખેડૂત, જે વિશ્વભરમાં સીડમધર તરીકે ઓળખાય છે, તેમને કૃષિ વિશેના તેમના જ્ઞાન માટે પદ્મશ્રીથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યા હતા. રાહીબાઈ એક અભણ મહિલા છે, પરંતુ તેમણે પોતાની સફળતાના માર્ગમાં પોતાની નબળાઈને ક્યારેય સામે આવવા દીધી નથી.

Amansinh Jadeja 13 November, 2021 02:43 PM IST

મહારાષ્ટ્રના અહમદનગર જિલ્લાના એક નાનકડા ગામમાં જન્મેલા રાહીબાઈ પોપ્રેને તેમના કામના કારણે બિજમાતાની ઓળખ મળી. એક વર્ષ અગાઉ, હાઇબ્રિડ સીડ્સ સામેના તેમના અભિયાનની વાર્તા પર શહેર-આધારિત ફિલ્મ નિર્માતા દ્વારા રાહીબાઈ પોપ્રેની ત્રણ મિનિટની ટૂંકી ફિલ્મને 72મા કાન્સ ફિલ્મ ફેસ્ટિવલમાં નેસ્પ્રેસો ટેલેન્ટ 2019ના આંતરરાષ્ટ્રીય વિભાગમાં ત્રીજું ઇનામ મળ્યું હતું.

રાહીબાઈ ક્યારેય શાળાએ ગયા નથી

રાહીબાઈ, જે ક્યારેય શાળાનો ઉંબરો ઓળંગતી નથી, તે સ્વદેશી બીજના સંરક્ષણ અને પ્રચાર માટે કામ કરે છે. વૈજ્ઞાનિકો પણ તેમના બીજના જ્ઞાનને લોખંડ સમાન માને છે. પોતાની મહેનતથી તેમણે દેશી બિયારણોની બેંક બનાવી છે, જે ખેડૂતો માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક સાબિત થઈ રહી છે. જ્યારે તેનો પૌત્ર ઝેરી શાકભાજી ખાધા પછી બીમાર પડ્યો ત્યારે તેને દેશી બિયારણ તરફ ઝોક હતો. પદ્મશ્રી રાહીબાઈ ઓર્ગેનિક ખેતીની સાથે સ્વદેશી બિયારણોના ઉપયોગ અને સંરક્ષણને પ્રાથમિકતા આપે છે. આ સાથે તે લોકોને ઓર્ગેનિક ઉત્પાદનોનો ઉપયોગ કરવા માટે પણ પ્રોત્સાહિત કરે છે.

આ પણ વાંચો, કપાસના ભાવમાં એક અઠવાડિયામાં 4 હજારનો વધારો, ખેડૂતોના ધરઆગંણે પહુંચી રહ્યા વેપારિયો

સીડ મધર તરીકે ઓળખાતી, રાહી બાઈ ઓર્ગેનિક ખેતીને પ્રોત્સાહન આપવા માટે પણ જાણીતી છે. હાલમાં રાહીબાઈ 50 એકર જમીનમાં 17 થી વધુ પ્રકારના પાક ઉગાડી રહ્યા છે. તેણીને નારી શક્તિ સન્માન પણ મળ્યું છે. અને બીબીસીએ તેને 100 શક્તિશાળી મહિલાઓમાં પણ સામેલ કરી છે.

પદ્મશ્રી પુરસ્કાર સમારંભ દરમિયાન જેણે પણ તેની તસવીર જોઈ તે તેની સાદગીના પ્રતીતિ પામ્યા. કારણ કે આટલા મોટા સન્માન સમારોહમાં તે તેના પરંપરાગત ડ્રેસમાં ખાલી પગે જ જોડાઈ હતી. રાહી બાઈ સોમ પોપરે, 56, આજે પ્રાચીન પરંપરાઓમાંથી કૌટુંબિક જ્ઞાન અને તકનીકો સાથે ઓર્ગેનિક ખેતીને એક નવો આયામ આપી રહી છે.

રાહીબાઈએ સ્વદેશી બીજને સાચવવા માટે રાજ્યોમાં પ્રવાસ કર્યો અને આવા સ્વદેશી બીજના મૂલ્ય વિશે જાગૃતિ પણ લાવી. તે લોકોને ઓર્ગેનિક ખેતી, કૃષિ-જૈવવિવિધતા અને જંગલી ખાદ્ય સંસાધનો વિશે શિક્ષિત કરે છે. રાહીબાઈએ ખેત તલાવડી અને પરંપરાગત વોટરકોર્સ સહિતની પોતાની જળ સંચયની રચનાઓ બનાવીને નોંધપાત્ર સિદ્ધિ હાંસલ કરી છે. તેણે સફળતાપૂર્વક બે એકર બંજર જમીનને નફાકારક ખેતરમાં ફેરવી અને ત્યાં ઉગાડેલા શાકભાજીમાંથી કમાણી શરૂ કરી. રાહીબાઈએ ગ્રામીણ વિસ્તારો માટે મહારાષ્ટ્ર ટેક્નોલોજી ટ્રાન્સફર ઈન્સ્ટિટ્યૂટની મદદથી ઓર્ગેનિક ખેતીની તકનીકો પણ શીખી છે.