વર્ટિકલ ફાર્મિંગ અને તેની પદ્ધતિ શું છે! આવનારા સમય માટે શું મહત્વ ધરાવે છે તે જાણો

વર્ષ 2050 સુધીમાં વિશ્વની વસ્તી વધીને 9.7 અબજ થવાની ધારણા વ્યક્ત કરવામાં આવે છે અને તેમની ભોજનની વ્યવસ્થા કરવી એ એક મોટો પડકાર છે. આપણે આ માટે તૈયારી દર્શાવેલી નથી. ઔદ્યોગિક વિકાસ અને શહેરીકરણને કારણે આપણે દરરોજ ખેતીલાયક જમીન ગુમાવી રહ્યા છીએ. વર્ષ 2015માં રજૂ થયેલા અહેવાલ પ્રમાણે પૃથ્વી પર છેલ્લા 40 વર્ષોમાં તેની ખેતીલાયક જમીનનો ત્રીજો ભાગ ગુમાવ્યો છે.

વધતી જતી વસ્તી તેમજ સતત ઘટતી જતી ખેતીલાયક જમીન વચ્ચે ભોજનની વધતી માંગ એ આપણા સામે સૌથી મોટો પડકાર છે. આ સંજોગોમાં વર્ટિકલ ફાર્મિંગનું મહત્વ વધી જાય છે. 

વર્ટિકલ ફાર્મિંગ શું છે?

શાકભાજી અને અન્ય ખાદ્ય ચીજોની ખેતી એક લેવલ પર કરવાને બદલે ચોક્કસ સ્વરૂપમાં વર્ટિકલ ફાર્મિંગ કરવામાં આવે છે. ગ્રીનહાઉસ હોય કે તમારું મકાન હોય તે ગમે ત્યાં ઉગાડી શકાય છે. તેની ખેતી ઘણી જગ્યા બચાવે છે અને તે આવનારા સમયની ભાવિ ખેતીની ટેકનિક પૈકીની એક છે.

વર્ટિકલ ફાર્મિંગ મોટે ભાગે ગ્રીનહાઉસમાં કરવામાં આવે છે. તેમાં, તાપમાન, પ્રકાશ, ભેજ અને વાયુઓનું કૃત્રિમ નિયંત્રણ ઘરની અંદર ખોરાક અને દવાઓનું ઉત્પાદન શક્ય બનાવે છે.

વર્ટિક ફાર્મિંગ કેવી રીતે કામ કરે છે

તેને સમજવા માટે ચાર મહત્વપૂર્ણ ક્ષેત્રો છે:

• ભૌતિક લેઆઉટ
• પ્રકાશ વ્યવસ્થા
• વૃદ્ધિનું માધ્યમ
• સ્થિરતાના લક્ષણો

વર્ટિકલ ફાર્મિંગનો પ્રાથમિક ધ્યેય પ્રતિ ચોરસ મીટર વધુ ખાદ્ય પદાર્થોનું ઉત્પાદન કરવાનો છે. આ ધ્યેય સિદ્ધ કરવા માટે, એક જ ટાવરમાં અનેક સ્તરોમાં પાકની ખેતી કરવામાં આવે છે.

કુદરતી અને કૃત્રિમ લાઇટિંગના યોગ્ય સંયોજનનો ઉપયોગ ઘરમાં યોગ્ય સ્તરની લાઇટિંગ જાળવવા માટે થાય છે. લાઇટિંગ કાર્યક્ષમતામાં સુધારો કરવા માટે ફરતી પથારી જેવી ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

માટીને બદલે, એરોપોનિક, એક્વાપોનિક અથવા હાઇડ્રોપોનિક વૃદ્ધિના માધ્યમોનો ઉપયોગ થાય છે. પીટ મોસ અથવા નાળિયેરની ભૂકી અને તેના જેવા બિન-માટી માધ્યમો ઊભી ખેતીમાં ખૂબ જ સામાન્ય છ

વર્ટિકલ ફાર્મિંગ પદ્ધતિ ખેતીની ઊર્જા ખર્ચને સરભર કરવા માટે વિવિધ ટકાઉપણું લક્ષણોનો ઉપયોગ કરે છે. ખાસ વાત એ છે કે આ પ્રકારની ખેતીમાં 95% ઓછું પાણી વપરાય છે.

વર્ટીકલ ફાર્મિંગના ફાયદા

પાણી અને જગ્યા ઓછી વાપરે છે

વર્ટિકલ ફાર્મિંગ ટેક્નિક વડે ખેડૂતો 95 ટકા ઓછું પાણી અને 99 ટકા ઓછી જમીનનો ઉપયોગ કરી શકે છે. તમે વર્ષભરના રોલિંગ અથવા સતત પાક દ્વારા પરંપરાગત ખેતરોની પાકની ઉપજના 240 ગણા ઉત્પાદન કરી શકો છો. એવો અંદાજ છે કે 2050 સુધીમાં, વિશ્વની લગભગ 80 ટકા વસ્તી શહેરી વિસ્તારોમાં રહેશે. આનાથી આ પ્રદેશોમાં ખોરાકની માંગમાં વધારો થશે અને ઊભી ખેતી આ વધેલી માંગને પહોંચી વળવાનો માર્ગ પૂરો પાડે છે.

સમગ્ર વર્ષ દરમિયાન ઉત્પાદન વધ્યું

વર્ટિકલ ફાર્મિંગમાં સમગ્ર વર્ષ દરમિયાન ઉત્પાદનમાં સતત વધારો પૂરો પાડે છે. એ દિવસો ગયા જ્યારે અમુક ફળો અને શાકભાજી માત્ર મોસમ પ્રમાણે જ ઉપલબ્ધ હતા. તેના બદલે, વર્ટિકલ ફાર્મ હવામાન અથવા આબોહવા પર ખૂબ ઓછી નિર્ભરતા સાથે આખા વર્ષ દરમિયાન તમામ પ્રકારના પાકનું ઉત્પાદન કરવામાં સક્ષમ છે.

પર્યાવરણીય અસરો દૂર કરે છે

ઇન્ડોર વર્ટિકલ ફાર્મિંગ પરંપરાગત ખેતી સાથે સંકળાયેલા વ્યવસાયિક જોખમોને પણ નોંધપાત્ર રીતે ઘટાડી શકે છે. ઇન્ડોર ફાર્મિંગ વન્યજીવન સુધી પહોંચવાની મંજૂરી આપતું નથી, જે ખેડૂતો અને મૂળ પ્રજાતિઓ વચ્ચે સંઘર્ષ તરફ દોરી જાય છે. તે ખેડૂતોને ધમકીઓ અને રોગો જેમ કે મેલેરિયા, ઝેરી રસાયણો અને અન્ય પડકારો માટે ખુલ્લા પાડતું નથી.

વર્ટિકલ ફાર્મિંગના પડકારો

જો કે, દરેક વસ્તુની જેમ, ઊભી ખેતીમાં પણ તેની ખામીઓ છે. વર્ટિકલ ફાર્મિંગ સિસ્ટમની સ્થાપના માટે શરૂઆતમાં ઊંચી કિંમત ખૂબ મોટી સમસ્યા છે. આ ઉપરાંત કોમ્પ્યુટરાઈઝ્ડ અને મોનિટરિંગ સિસ્ટમ, રિમોટ કંટ્રોલ સિસ્ટમ અને સોફ્ટવેર, ઓટોમેટિક રેકિંગ અને સ્ટેકીંગ સિસ્ટમ, પ્રોગ્રામેબલ એલઈડી લાઇટિંગ સિસ્ટમ, ક્લાઈમેટ કંટ્રોલ સિસ્ટમ વગેરે જેવી ઓટોમેશન સાથે સંપૂર્ણ સિસ્ટમ ઊભી કરવાનો ખર્ચ પણ ઘણો ખર્ચાળ છે.