સોયાબીનની ખેતી કેવી રીતે થાય છે ?

સોયાબીનની ખેતી તેલીબિયાં પાક તરીકે કરવામાં આવે છે, કારણ કે તેના બીજમાંથી વધુ તેલ મેળવવામાં આવે છે. સોયાબીનમાં ભરપૂર માત્રામાં પોષક તત્વો મળી આવે છે, જેના કારણે તે માનવ શરીર માટે વધુ ફાયદાકારક છે. તેમાં 44 ટકા પ્રોટીન, 21 ટકા કાર્બોહાઇડ્રેટ, 22 ટકા ચરબી, 12 ટકા ભેજ અને 5 ટકા રાખ હોય છે. સોયાબીનનો ઉપયોગ શાકભાજી તરીકે ખાવામાં થાય છે અને અનાજમાંથી કાઢેલું તેલ ખાવામાં અને આયુર્વેદિક દવાઓ બનાવવા માટે વપરાય છે.

લોહીમાં હાજર કોલેસ્ટ્રોલની માત્રાને નિયંત્રિત કરવા માટે પણ સોયાબીનનું સેવન કરી શકાય છે. પ્રોટીન ઉપરાંત તેમાં ઘણા પ્રકારના એસિડ પણ જોવા મળે છે. તેની ખેતી માટે ગરમ અને ભેજવાળું વાતાવરણ જરૂરી છે. સોયાબીનની ખેતી મુખ્યત્વે ભારતના મધ્ય પ્રદેશ રાજ્યમાં થાય છે. જો તમે પણ સોયાબીનની ખેતી કરવાનું વિચારી રહ્યા છો, તો આ લેખમાં તમને સોયાબીનની ખેતી કેવી રીતે કરવી તેની માહિતી આપવામાં આવી રહી છે.

સોયાબીનની ખેતી માટે યોગ્ય જમીન, આબોહવા અને તાપમાન

સોયાબીનની સારી ઉપજ માટે સુંવાળી લોમી જમીનની જરૂર પડે છે. હલકી રેતાળ જમીનમાં તેની ખેતી કરવી જોઈએ નહીં. તેની ખેતીમાં, જમીનમાં યોગ્ય ડ્રેનેજ હોવું જોઈએ, અને જમીનની પી.એચ. મૂલ્ય 7 ની મધ્યમાં હોવું જોઈએ.

સોયાબીનની ખેતી માટે ગરમ આબોહવા યોગ્ય માનવામાં આવે છે. સોયાબીનના છોડ ગરમ અને ભેજવાળા વાતાવરણમાં વધુ ઉત્પાદન આપે છે. તેની ખેતી માટે વધારે વરસાદની જરૂર પડતી નથી. સોયાબીનના છોડ સામાન્ય તાપમાનમાં વધુ ઉત્પાદન આપે છે. તેના બીજને અંકુરિત થવા માટે 20 ડિગ્રી તાપમાનની જરૂર પડે છે, અને તેના બીજ ઊંચા તાપમાને સારી રીતે પાકે છે.

સોયાબીનનાં બીજ વાવવાનો યોગ્ય સમય અને પદ્ધતિ

સોયાબીનનું વાવેતર બીજ સ્વરૂપે કરવામાં આવે છે. તેના બીજ રોપવા માટે, એક હેક્ટર ખેતરમાં લગભગ 70KG નાના કદના અનાજ, 80KG મધ્યમ કદના અને 100KG મોટા કદના અનાજની જરૂર પડે છે. સોયાબીનના બીજનું વાવેતર સપાટ ખેતરમાં મશીન દ્વારા કરવામાં આવે છે. આ માટે ખેતરમાં 30 સે.મી.નું અંતર રાખીને પંક્તિઓ તૈયાર કરવામાં આવે છે અને 2 થી 3 સે.મી.ની ઊંડાઈએ બીજ વાવવામાં આવે છે.

બીજ રોપતા પહેલા કેપ્ટન, થીરામ, કાર્બેન્ડાઝીમ અથવા થિયોફેનેટ મિથાઈલની યોગ્ય માત્રામાં મિશ્રણ કરીને તેની સારવાર કરવામાં આવે છે. આનાથી બીજ અંકુરણ સમયે રોગો થવાનું જોખમ ઓછું થાય છે. જૂન અને જુલાઇ મહિના સોયાબીનનાં બીજ વાવવા માટે યોગ્ય ગણવામાં આવે છે.

સોયાબીનના ખેતરની સિંચાઈ

સોયાબીનના બીજનું વાવેતર વરસાદની મોસમમાં કરવામાં આવે છે, તેથી તેના પાકને પ્રારંભિક સિંચાઈની જરૂર પડતી નથી. જો સમયસર વરસાદ ન પડે અને પાકમાં પાણીની અછત હોય તો ખેતરને પાણી આપવું જોઈએ. આ પછી, જ્યારે વરસાદની મોસમ પૂર્ણ થાય છે, ત્યારે તે સમય દરમિયાન અઠવાડિયામાં એકવાર સોયાબીનના છોડને પાણી આપો. આ પછી, જ્યારે છોડ પર શીંગો આવવા લાગે છે, તે સમયે, છોડ પર ભેજ જાળવવા માટે, જરૂરિયાત મુજબ હળવા સિંચાઈ કરવી પડે છે. આ ઉચ્ચ ઉપજ આપે છે.

સોયાબીનની લણણી, ઉપજ અને ફાયદા

સોયાબીનનો પાક બીજ રોપ્યાના 90 થી 100 દિવસમાં ઉત્પાદન માટે તૈયાર થાય છે. જ્યારે તેના છોડ પરના પાંદડા પીળા થઈ જાય છે અને ખરવા લાગે છે અને શીંગોનો રંગ પણ ભુરો દેખાય છે, તે દરમિયાન શીંગો કાપીને છોડથી અલગ કરવામાં આવે છે. કઠોળની લણણી કર્યા પછી, તેને ખેતરમાં સારી રીતે સૂકવવામાં આવે છે. આ પછી સૂકાયેલી શીંગોને થ્રેસર દ્વારા અલગ કરવામાં આવે છે.

સોયાબીનના એક હેક્ટર ખેતરમાંથી 20 થી 25 ક્વિન્ટલ ઉત્પાદન મળે છે. તેની બજાર કિંમત 3,500 થી 4,500 રૂપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલ છે. જે મુજબ ખેડૂત ભાઈઓ તેના એક વખતના પાકમાંથી સરળતાથી 1.25 લાખ સુધીની કમાણી કરી શકે છે.

આ પણ વાંચો: ઓછી મજૂરી અને ઓછા પાણીની ખેતી, રોગ નહીં, લખોનો નફો