ખેડૂતો ઘણા નફાકારક પાકની ખેતી કરીને તેમની આવકમાં વધારો કરી શકે છે. લાભદાયી પાક એ એવા પાકનો ઉલ્લેખ કરે છે જે વધુ નફો આપે છે, જે બજારમાં વેચી શકાય છે અને સારા પૈસા મેળવી શકાય છે. ઘણા ખેડૂતો આવા પાકની ખેતી કરીને સારો નફો કમાઈ રહ્યા છે. આ માટે બજારની માંગ અને તેની કિંમત પર નજર રાખવી ખૂબ જ જરૂરી છે. લાભદાયી પાકની ખેતીમાં કલોનીજીની ખેતીથી પણ સારો નફો મેળવી શકાય છે. તેના માર્કેટ રેટ પણ સારા છે. કલોંજી એક ઔષધીય પાક છે જેનો ઉપયોગ ઘણી પરંપરાગત દવાઓના ઉત્પાદનમાં થાય છે. તેના બીજમાં 0.5 થી 1.6 ટકા તેલ જોવા મળે છે, જેનો ઉપયોગ અમૃત બનાવવામાં થાય છે. આપણા દેશના ઘણા રાજ્યોમાં તેની ખેતી થાય છે, જેમાંથી હિમાચલ પ્રદેશ, પશ્ચિમ બંગાળ, પંજાબ, બિહાર, આસામ વગેરે રાજ્યોમાં તેની ખેતી થાય છે. જો તેની યોગ્ય રીતે ખેતી કરવામાં આવે તો તેમાંથી સારો નફો મેળવી શકાય છે.
જૈવિક દ્રવ્ય ધરાવતી રેતાળ લોમ માટી કલોનીજીની ખેતી માટે સારી છે. પરંતુ ફૂલો અને બીજના વિકાસ સમયે જમીનમાં યોગ્ય ભેજ હોવો જરૂરી છે. ઉત્તર ભારતમાં, તે રવિ પાક તરીકે વાવવામાં આવે છે. તેની ખેતીમાં, પ્રારંભિક તબક્કામાં ઠંડુ હવામાન અનુકૂળ છે, પરંતુ પરિપક્વ તબક્કામાં ગરમ અને શુષ્ક હવામાન પ્રતિકૂળ છે.
કલોંજીની ખેતી માટે જમીનની તૈયારી
કલોંજીની ખેતી માટે જમીન તૈયાર કરતી વખતે એ વાતનું ધ્યાન રાખવું જોઈએ કે જમીન નાજુક અને યોગ્ય ડ્રેનેજવાળી હોવી જોઈએ. ખેતર તૈયાર કરવા માટે પહેલા ખેતરમાં ઊંડી ખેડાણ કરવી. 2 થી 3 છીછરા ખેડાણ પછી, ખેતરમાં શેતૂર. કલોંજીનાં બીજ વાવતાં પહેલાં ખેતરમાં નાની પથારીઓ બનાવવી જોઈએ જેથી પિયત સરળતાથી થઈ શકે. જો જમીનમાં ઉધઈનો ઉપદ્રવ જોવા મળે તો ખેતરમાં છેલ્લા ખેડાણ વખતે ક્વિનોલફોસ 1.5 ટકા અથવા મિથાઈલ પેરાથીઓન 2 ટકા દવા 25 ગ્રામ પ્રતિ હેક્ટરના દરે જમીનમાં સરખે ભાગે વેરવિખેર કરી દેવી. આપવી જોઈએ
કલોનીજીની સુધારેલી જાતો
કલોનીજીની ખેતી માટે અદ્યતન જાતોના બીજ વાવવા જોઈએ. કલોનીજીની અદ્યતન જાતોમાં એનઆરસીએસએસએન-1, આઝાદ કલોંજી, એનએસ-44, એનએસ-32, અજમેર કલોંજી, કાલીજીરા, રાજેન્દ્ર શ્યામ અને પંત ક્રિષ્ના તેની અન્ય જાતો છે જે ખૂબ સારી ઉપજ આપે છે.
કલોંજી બીજ વાવવાની પદ્ધતિ/પદ્ધતિ
ભારતમાં કલોનીની ખેતી માટે સપ્ટેમ્બરના મધ્યથી મધ્ય ઓક્ટોબર સુધીનો શ્રેષ્ઠ સમય માનવામાં આવે છે. આ દરમિયાન તેની ખેતી પર સારું ઉત્પાદન મેળવી શકાય છે. આ સીધી વાવણી માટે એક હેક્ટરમાં 7 કિલો બિયારણની જરૂર પડે છે. બીજ વાવતા પહેલા, તેની માવજત કરવી જોઈએ, જેના કારણે પાકમાં જંતુના રોગો ઓછા થાય છે. કલોંજી બીજને કેપ્ટન, થીરામ અને બાવિસ્ટિન સાથે 2.5 ગ્રામ પ્રતિ કિલોના દરે વાવણી પહેલા માવજત કરવી જોઈએ. તેને પંક્તિ પદ્ધતિથી વાવવા જોઈએ જેથી નિંદામણ સરળ બને. પંક્તિ પદ્ધતિમાં વાવણી કરતી વખતે ધ્યાનમાં રાખો કે બીજની વાવણી 30 સે.મી.ના અંતરે બનાવેલી હરોળમાં કરવી જોઈએ. બીજ 2 સે.મી.ની ઊંડાઈ સુધી વાવવા જોઈએ. જો બીજ આનાથી વધુ ઊંડાઈએ વાવવામાં આવે તો તેનું સંચય સારી રીતે થતું નથી.
કલોંજી પાકને કેવી રીતે પિયત આપવું
કલોંજીની ખેતીમાં ઓછામાં ઓછા 5 થી 6 પિયતની જરૂર પડે છે. તેનું પ્રથમ પિયત બીજ વાવ્યા પછી તરત જ કરવું જોઈએ. આ પછી, ખેતરમાં બીજ અંકુરણ સમયે, જમીનમાં ભેજ જાળવી રાખવા માટે હળવા પિયત આપવું જોઈએ. તે જ સમયે, છોડના વિકાસ દરમિયાન, 15 થી 20 દિવસના અંતરે પિયત આપવું જોઈએ.
કલોંજી પાકમાં નીંદણનું નિયંત્રણ કેવી રીતે કરવું
કલોંજી પાકમાં નીંદણની હાજરી ઉત્પાદનને અસર કરે છે, તેથી તેનું નિવારણ પણ જરૂરી છે. નીંદણને રોકવા માટે, બીજ રોપ્યાના લગભગ 20 થી 25 દિવસ પછી શરૂઆતમાં છોડને હળવા નિંદામણ કરવું જોઈએ. નીંદણ નિયંત્રણ માટે, છોડને બે થી ત્રણ વાર કૂદકો મારવો જોઈએ. પ્રથમ નિંદામણ બાદ બાકીનું નિંદામણ 15 દિવસના અંતરે કરવું જોઈએ.
કલોંજી લણણી
કલોંજીનો પાક રોપ્યા પછી લગભગ 130 થી 140 દિવસમાં તૈયાર થઈ જાય છે. છોડ પાક્યા પછી, તે મૂળ સાથે ઉખડી જાય છે. છોડને જડમૂળથી ઉપાડ્યા પછી, તેને થોડા દિવસો માટે તડકામાં સૂકવવા દેવામાં આવે છે. આ પછી, જ્યારે છોડ સંપૂર્ણપણે સુકાઈ જાય છે, ત્યારે લાકડીઓ વડે માર કરીને દાણાને અલગથી બહાર કાઢવામાં આવે છે.
કલોંજી ની ખેતી થી કેટલો નફો થઈ શકે?
કલોનીજીની વિવિધ જાતોમાંથી હેક્ટર દીઠ સરેરાશ 10 ક્વિન્ટલની ઉપજ મેળવી શકાય છે. સામાન્ય રીતે કલોંજીનો બજાર ભાવ 20 હજાર પ્રતિ ક્વિન્ટલની આસપાસ હોય છે. આ મુજબ એક હેક્ટરમાં વરિયાળીની ખેતી કરીને લગભગ બે લાખ રૂપિયાની કમાણી કરી શકાય છે.
આ પણ વાંચો: દ્રાક્ષની ખેતી કેવી રીતે કરવી ? અહીં શીખો
Share your comments