રાજમાની ખેતી કેવી રીતે કરવામાં આવે છે?

રાજમા એ કઠોળનો પાક છે, જેના દાણા અન્ય કઠોળ કરતા ઘણા મોટા હોય છે. તેના કાચા કઠોળને શાકભાજીમાં નાખીને ઉપયોગમાં લેવાય છે. તેના છોડને વધવા માટે આધારની જરૂર પડે છે, કારણ કે તેના છોડ ઝાડીઓ અને વેલાના રૂપમાં ઉગે છે. રાજમામાં પ્રોટીનનું પ્રમાણ જોવા મળે છે, જે શરીર માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. ભારતમાં રાજમા પાક ઉત્તર, દક્ષિણ અને પૂર્વીય રાજ્યોમાં મોટા પ્રમાણમાં ઉગાડવામાં આવે છે. તેનો પાક રવિ અને ખરીફ બંને સમયમાં કરી શકાય છે.

રાજમાની ખૂબ સારી કિંમત બજારોમાં ઉપલબ્ધ છે, જેના કારણે રાજમાની ખેતી ખેડૂતો માટે ફાયદાકારક સાબિત થઈ રહી છે. જો તમે પણ રાજમાની ખેતી કરવાનું મન બનાવી રહ્યા છો, તો આ લેખમાં તમને રાજમાની ખેતી અને રાજમાથી કમાણી સંબંધિત વિશેષ માહિતી આપવામાં આવી રહી છે.

રાજમાની ખેતી માટે યોગ્ય જમીન, આબોહવા અને તાપમાન

રાજમાની ખેતી માટે યોગ્ય ડ્રેનેજવાળી રેતાળ લોમ જમીન જરૂરી છે. રાજમાની ખેતીમાં જમીનની પી.એચ. મૂલ્ય 6.5 થી 7.5 ની વચ્ચે હોવું જોઈએ. તે ભીનું અને શુષ્ક આબોહવા પાક છે, જેમાં આબોહવા અને તાપમાન વધુ મહત્વનું છે. ભારતમાં રાજમાની ખેતી ખરીફ અને રવી બંને સિઝનમાં થાય છે.

રાજમાના છોડને સારી રીતે વધવા માટે સામાન્ય તાપમાનની જરૂર પડે છે. વધુ ગરમ અને ઠંડુ વાતાવરણ તેના છોડ માટે ફાયદાકારક નથી. રાજમા બીજને અંકુરણ સમયે 20 થી 25 તાપમાનની જરૂર પડે છે, અને અંકુરણ પછી તેના છોડ 10 થી 30 ડિગ્રી તાપમાને સારી રીતે વિકાસ પામે છે. તેના પાક માટે, તાપમાન લઘુત્તમ 10 અને મહત્તમ 30 ડિગ્રી હોવું જોઈએ. જો તાપમાન આના કરતા વધારે હોય, તો ફૂલો ખરવાનું જોખમ રહેલું છે.

રાજમાના ખેતરની તૈયારી અને ખાતરનો જથ્થો

રાજમાના ખેતરને તૈયાર કરવા માટે સૌ પ્રથમ તેને માટી ફેરવતા હળ વડે ઊંડે ખેડાણ કરવું જોઈએ, તેનાથી જૂના પાકના અવશેષો સંપૂર્ણપણે નાશ પામે છે. ખેતર ખેડ્યા પછી થોડી વાર આ રીતે ખુલ્લું છોડી દો. આ પછી, ખેતરમાં 10 થી 15 ગાંડી જૂના ગાયના છાણ ખાતર મૂકો અને બે થી ત્રણ ત્રાંસી હળ કરો, જેના કારણે ગાયનું છાણ જમીનમાં સારી રીતે ભળી જાય છે.

ખાતરને જમીનમાં ભેળવીને તેમાં પાણી નાખીને પાલવ બનાવો. જ્યારે ખેતરની માટી સૂકી દેખાવા લાગે ત્યારે તેમાં રોટાવેટર લગાવો અને તેને ચલાવો, તેનાથી ખેતરની જમીન નાજુક થઈ જશે. આ પછી, ખેતરમાં પગ મૂકીને જમીન સમતળ કરવામાં આવે છે. જો તમે તેની ખેતીમાં રાસાયણિક ખાતરનો ઉપયોગ કરવા માંગો છો, તો તેના માટે તમારે 120 KG D.A.P. પ્રતિ હેક્ટર રકમ આપવાની રહેશે. આ પછી ખેતરમાં છેલ્લી ખેડાણ વખતે તેમાં 60 કિલો નાઈટ્રોજનનો છંટકાવ કરવો પડે છે.

રાજમાના બીજ રોપવાનો યોગ્ય સમય અને પદ્ધતિ

રાજમા બીજનું વાવેતર ડ્રિલ પદ્ધતિથી કરવામાં આવે છે. તેના બીજને હરોળમાં વાવવામાં આવે છે, તેથી બીજ રોપતા પહેલા ખેતરમાં એકથી દોઢ ફૂટનું અંતર રાખીને હરોળ તૈયાર કરવામાં આવે છે. આ પછી, તેના બીજને 10 થી 15 સે.મી.નું અંતર રાખીને ડ્રિલ પદ્ધતિથી રોપવું. રાજમા બીજ રોપતા પહેલા તેને કાર્બેન્ડાઝીમ અથવા ગૌમૂત્રથી માવજત કરવી જોઈએ. આ છોડમાં રોગોનું જોખમ ઘટાડે છે.

રાજમાના છોડની સિંચાઈ

રાજમાના છોડને વધારે સિંચાઈની જરૂર પડતી નથી. તેનું પ્રથમ પિયત બીજ રોપ્યાના લગભગ 20 થી 25 દિવસ પછી કરવું જોઈએ. પરંતુ જે ખેડૂતોએ સૂકી જમીનમાં તેનું વાવેતર કર્યું છે, તેઓએ ખેતરમાં ભેજ જાળવવા માટે બીજ રોપણીથી માંડીને બીજ અંકુરણ સુધી હળવી સિંચાઈ કરવી જોઈએ. તેના છોડને વધુમાં વધુ 4 થી 5 સિંચાઈની જરૂર પડે છે.

રાજમા કઠોળની ઉપજ અને કમાણી

રાજમાના છોડને તૈયાર થવામાં લગભગ 120 થી 130 દિવસનો સમય લાગે છે, તે પછી જ્યારે તેના પાંદડા પીળા દેખાવા લાગે છે, ત્યારે તેના છોડને જમીનની નજીક કાપી નાખવા જોઈએ. છોડની લણણી કર્યા પછી, તેને તડકામાં સારી રીતે સૂકવવામાં આવે છે. આ પછી, મશીનની મદદથી, તેના બીજને યોગ્ય રીતે બહાર કાઢો. ખેડૂત ભાઈઓ એક હેક્ટર ખેતરમાં લગભગ 25 ક્વિન્ટલ ઉપજ મેળવી શકે છે. જથ્થાબંધ સ્વરૂપે રાજમાની બજાર કિંમત રૂ. 8,000 પ્રતિ ક્વિન્ટલ છે. જે મુજબ ખેડૂત ભાઈઓ એક હેક્ટર ખેતરમાં 1.5 લાખની કમાણી કરીને સારો નફો મેળવી શકે છે.

આ પણ વાંચો: ઓછા ખર્ચમાં વધુ નફો થશેઃ કરો મરચાની ખેતી