ભારત લાખનું સૌથી મોટું ઉત્પાદક છે. વિશ્વના લાખનું 70 ટકા ઉત્પાદન અહીં થાય છે. ભારત ઉપરાંત ચીન, રશિયા, બર્મા અને વિયેતનામમાં તેની ખેતી થાય છે. ભારતમાં તેનું ઉત્પાદન ઝારખંડ, મધ્યપ્રદેશ, પશ્ચિમ બંગાળ, છત્તીસગઢ અને ઓરિસ્સામાં થાય છે. લાળનો ઉપયોગ સુશોભનની વસ્તુઓ બનાવવા માટે થાય છે. ખેડૂતોની આવક વધારવા માટે ભારતીય કૃષિ અનુસંધાન પરિષદ પરંપરાગત ખેતીની સાથે લાખની ખેતીની તાલીમ આપી રહી છે. તેનાથી ખેડૂતોને સારો ફાયદો થાય છે.
ખેતી
લાખની ખેતી બેર, પલાશ, પીપલ, ગુગલ, રેઈનટ્રી અને ગાલ્વા જેવા વૃક્ષો પર થાય છે. ખેડૂતો આ વૃક્ષો તેમના ખેતરની આસપાસ વાવે છે. લાખ મુખ્યત્વે પરોપજીવી જંતુ છે. જે આ વૃક્ષો પર રહીને પોતાનું જીવન ગુજારે છે. લાખની ઉત્પાદન પ્રક્રિયા ખૂબ જ સરળ છે અને વધુ ખર્ચ કર્યા વિના શરૂ કરી શકાય છે.
લણણી
લાખનો પાક વાવેતર પછી 4 થી 8 મહિનામાં પાકે છે. આ જંતુઓ છોડની સાંઠામાં રહે છે, જેમાંથી બાળક જંતુ નીકળે છે. યજમાન વૃક્ષો પર લાખ જંતુના સંક્રમણ માટે 6 થી 9 ઇંચ લાંબી લાકડી લાગુ કરવામાં આવે છે. આ પછી તેઓને સમાંતર ઊંચાઈએ ઝાડની ડાળીઓ પર બાંધવામાં આવે છે.
આ પણ વાંચો: હવે ડિપ્લોમા વિના બિયારણ, ખાતર અને દવાઓ વેચવાનું લાઇસન્સ મળશે નહીં
જંતુ નિયંત્રણ
લાખના પાકમાં જીવાતોના નિવારણ માટે જંતુનાશક દવાનો છંટકાવ કરવો જોઈએ. દુશ્મન જંતુઓના નિવારણ માટે ફિપ્રોનિલનો છંટકાવ કરવો જોઈએ. જંતુનાશક અને ફૂગનાશક તૈયાર કરવા માટે ફિપ્રોનિલ અને કાર્બેન્ડાઝીમ પાવડરને પાણીમાં ભેળવીને તૈયાર કરવામાં આવે છે.
ઉત્પાદન
તે વર્ષમાં લગભગ બે થી ત્રણ વખત ઉત્પાદન કરી શકાય છે. તેનું પ્રથમ ઉત્પાદન 8 મહિના પછી અને બીજું ઉત્પાદન 4 મહિના પછી કરી શકાય છે. તમને જણાવી દઈએ કે તેની ખેતીમાં લગભગ 60 થી 70 ટકા ફાયદો થાય છે.
Share your comments