કઠોળ પાકની ખેતી પહેલા આવી રીતે કરો જમીનની તૈયારી, જાણો સંપૂર્ણઁ માહિતી

રવિ પાકની કાપણી થઈ ગઈ છે. ખેડૂતોએ અનાજ અને પશુઓના ચારાને સાચવી રાખ્યા પછી તેઓએ ખરીફ સીઝનના પાકની વાવણીની તૈયારી કરી રહ્યા છે. આવી સ્થિતિમાં અમે ખેડૂતોને જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ કે ખરીફ પાકની વાવણી કરતા પહેલા કઈ બાબતો પર ધ્યાન આપવાની જરૂર છે. જો યોગ્ય સમયે તૈયારી કરવામાં આવે તો કામ સરળ બને છે અને પાક પણ સારો થાય છે. આ આર્ટિકલમાં અમે ખેડૂતોને ખરીફ પાક કઠોળના વિશેમાં જણાવીશુ કે કઠોળના પાકના બીજની વાવણી કરવાથી પહેલા ખેડૂતોને ક્યા પ્રકારની સાવચેતી રાખવી જોઈએ અને તેથી પહેલા જમીનની તૈયારી કેવી રીતે કરવી જોઈએ. જેથી કઠોળની ખેતી કરનાર ખેડૂતોને તેનું સારો એવો ઉત્પાદન મળી શકાય અને તેઓ પોતાની આવકમાં પણ તેના થકી વધારો કરી શકાય.

બદલાતા સમયમાં ખેતીના કામમાં મશીનનો ઉપયોગ વધ્યો છે. ઘઉંની કાપણી કમ્બાઈન (હાર્વેસ્ટર) વડે કરવામાં આવે છે. તે ઊંચી જગ્યાએથી પાકને કાપી નાખે છે. જેના કારણે દાંડી ખેતરમાં રહે છે. દાંડી બાળવી એ ખેતરની ફળદ્રુપતા માટે જ નહીં પરંતુ પર્યાવરણ માટે પણ હાનિકારક છે. આવી સ્થિતિમાં, સારા વરસાદ પછી, ખેતરમાં રોટાવેટર હળથી ખેડાણ કરવું જોઈએ. જેના કારણે દાંડીના નાના-નાના ટુકડા થઈ જાય છે અને વરસાદ પડતાં તે ઓગળીને ખેતરમાં જ ખાતર બની જાય છે.

કઠોળ પાક અરહરની ખેતી માટે જમીનની તૈયારી

કઠોળ પાક અરહરની ખેતી કરવાથી પહેલા ખેતરમાં બે-ત્રણ વાર સારી રીતે ખેડાણ કરો અને તેના પછી ખેડતી વખતે, સડેલા ગાયના છાણને 5 ટન પ્રતિ હેક્ટરના હિસાબે ખેતરમાં સારી રીતે ભેળવી દો. અરહર પાક એ જમીનનો પાક છે, તેથી ખેતરમાં પાણી સ્થિર ન હોવું જોઈએ, તેની કાળજી રાખજો.ત્યાં અમે તમને જણાવી દઈએ કે અરહરની વાવણીનો સમય જૂનના મઘ્યથી લઈને જુલાઈ મધ્ય સુઘી હોય છે. અરહરના બીજ 20 કિલો પ્રતિ હેક્ટર મુજબ વાવવું જોઈએ. ત્યાર પછી 25:50:25 કિગ્રા. એન.પી.કે. પ્રતિ હેક્ટર, ચૂનો-4 ક્વિન્ટલ/હેક્ટર મુજબ વાપરવા જોઈએ.

નિંદામણ અને લણણી

અરહરના ખેતરમાં બે વખત નિંદામણની જરૂર હોય છે. પ્રથમ નિંદામણ વાવણીના 25 થી 30 દિવસે અને બીજું નિંદામણ 40 થી 45 દિવસ પછી કરવું જોઈએ.જ્યારે અરહરની શીંગો પાકી જાય, ત્યારે છોડને સિકલ વડે કાપીને તડકામાં સૂકવી દો. લાકડીની મદદથી છોડને હરાવીને અનાજને અલગ કરો અને અરહરના દાણાને તડકામાં સારી રીતે સૂકવીને સ્ટોર કરી રાખો.

કઠોળ પાક અડદની ખેતી માટે જમીનની તૈયારી

કઠોળ પાક અડદના વાવેતર પહેલા સ્થાનિક હળ વડે બે-ત્રણ વખત ખેતરમાં સારી રીતે ખેડાણ કરવો જોઈએ. ધ્યાન રાખજો કે ખેડતી વખતે હેક્ટર દીઠ 5 ટનના દરે સડેલું ગાયનું છાણ પણ તેમા નાખવાનું રહેશે, જેને ખેતરમાં સારી રીતે મિક્સ કરવું પડશે. જણાવી દઈએ અડદ એ ઉંચી જમીનનો પાક છે, તેથી ખેતરમાં પાણી સ્થિર ન હોવું જોઈએ.

અડદની વાવણીનો સમય

કઠોળ પાક અડદની વાવણીનો યોગ્ય સમય જૂનના મધ્યથી જુલાઈના મધ્ય સુધી હોય છે. પરંતુ તમે ઇચ્છો તો અડદની વાવણીમાં તેથી વધુ સમય પણ લઈ શકો છો. કેમ કે અડદ મોડી વાવણી માટે યોગ્ય કઠોળ પાક છે. તમે તેની વાવણી મધ્ય ઓગસ્ટ સુધી પણ કરીને સારો એવો ઉત્પાદન મેળવી શકો છો. વધુ માહિતી માટે જણાવી દઈએ કે પ્રતિ હેક્ટર 30 કિગ્રા બીજની વાવણી કરી શકાય છે. અને ખાતર માટે 25:50:25 કિગ્રા. એન.પી.કે. પ્રતિ હેક્ટર મુજબ તેમાં નાખી શકાય છે,

અડદની દાળ માટે બે વાર નિંદામણ જરૂર પડે છે. પ્રથમ નિંદામણ વાવણીના 20 દિવસ પછી અને બીજું નિંદામણ 40 દિવસ પછી કરવું ફાયદાકારક ગણાએ છે.અડદની દાળ પાકી જાય પછી શીંગોનો રંગ કાળો થઈ જાય છે અને છોડ પણ પીળો થવા લાગે છે. છોડને એકવાર દાતરડી વડે લણવા જોઈએ અને તડકામાં સૂકવવા જોઈએ. રોઝમેરીને પીસવાની અને બીજને અલગ કરવાની સલાહ આપવામાં આવે છે. અનાજને તડકામાં સારી રીતે સૂકવીને સંગ્રહિત કરો.

કઠોળ પાક મગની દાળની વાવણી

કઠોળ પાક મગની દાળની વાવણી કરવાથી પહેલા ખેતરમાં સ્થાનિક હળ વડે બે-ત્રણ વખત સારી રીતે ખેડાણ કરો. ખેડતી વખતે હેક્ટર દીઠ 5 ટનના દરે સડેલું ગાયનું છાણ નાખો. તેને ખેતરમાં સારી રીતે મિક્સ કરી દો. બીજા કઠોળ પાકની જેમ મૂંગ એ પણ ઉંચી જમીનમાં ઉગાડવામાં આવતો પાક છે, તેથી કાળજી રાખો કે ખેતરમાં પાણી સ્થિર ન હોવું જોઈએ. જણાવી દઈએ મઘની વાવણી માટેનો યોગ્ય સમય મધ્ય જૂનથી મધ્ય જુલાઈ છે. મગ ઉનાળામાં વાવણી માટે પણ યોગ્ય છે, જેનું વાવણી મધ્ય ફેબ્રુઆરીથી મધ્ય માર્ચ સુધીમાં થાય તો શ્રેષ્ઠ ગણાવામાં આવે છે. મઘના બીજની વાવણી પ્રતિ હેક્ટર 30 કિગ્રા મુજબ કરવું જોઈએ. તેમાં ખાતર 25:50:25 કિગ્રા. એન.પી.કે. પ્રતિ હેક્ટર મુજબ નાખવું જોઈએ.

મઘની દાળને કેટલી વખત પડે છે નિંદામણની જરૂર

મઘના પાકને બે વાર નીંદ નિંદામણની જરૂર પડે છે. પ્રથમ નિંદામણ વાવણીના 15-20 દિવસે અને બીજું નિંદામણ 35 દિવસ પછી કરવું જોઈએ. તમને જણાવી દઈએ કે મગની દાળ એક સાથે પાકતી નથી. પાકેલા કઠોળની લણણી 2-3 વખત પૂર્ણ થાય છે. કઠોળને તડકામાં સારી રીતે સૂકવી, થ્રેશ કરો અને બીજને અલગ કરો. મગના દાણાને તડકામાં સૂકાવ્યા પછી સ્ટોર કરવું જોઈએ.

કઠોળ પાક કુલ્થી દાળની વાવણી

કુલ્થી દાળની વાવણી પહેલા ખેતરને સ્થાનિક હળ વડે બે-ત્રણ વખત સારી રીતે ખેડીને સમતળ કરો. હોર્સરાડિશની ખેતી ઉપરની જમીનમાં કરવામાં આવે છે, જેમાં પાણી સ્થિર હોવું જોઈએ નહીં.વાવણી માટેનો યોગ્ય સમય ઓગસ્ટ છે.બીજની દર 20 કિગ્રા પ્રતિ હેક્ટર છે અને ખાતર માટે એન.પી.એનું ઉપયોગ પ્રતિ હેક્ટર : 20:40:20 કિગ્રા મુજબ કરવું જોઈએ.

કુલ્થી દાળના પાકને બે વખત નિંદામણ જરૂર હોય છે. પ્રથમ નિંદામણ વાવણીના 20 દિવસ પછી અને બીજું નિંદામણ 35-40 દિવસ પછી કરવાથી ફાયદો થાય છે. શીંગોનો રંગ ભુરો થઈ જાય છે અને છોડ પીળા થવા લાગે છે. સમજી જજો કે પાક લણણી માટે તૈયાર થઈ ગયો છે. પાકેલા છોડને સિકલ વડે કાપો, તેને તડકામાં સૂકવો, તેને થ્રેશ કરો અને બીજને અલગ કરો. તેના બીજને તડકામાં સારી રીતે સૂકવ્યા પછી જ સ્ટોર કરો.