ગુજરાતના લોકો શરબતી ઘઉં ખાય છે તે મધ્ય પ્રદેશના વિદિશા જિલ્લામાં આ વખતે ઘઉંનું બમ્પર ઉત્પાદન થયું છે. સારી ઉપજ છતાં 1 લાખ નાના ખેડૂતોને સારા ભાવ મળ્યા નથી. સરકારે બાંધેલા ભાવથી નીચે વેચાણ કરવું પડ્યું છે. મોટા 100 ખેડૂતોએ લાખ-કરોડના ઘઉં વેચ્યા છે તેઓ લાખો પતિ બન્યા છે. રવિ સીઝનની શરૂઆતમાં સારા વરસાદના કારણે ખેડૂતોમાં વાવેતરમાં વધારો થયો હતો. પ્રથમ વખત, વિદિશા જિલ્લામાં 3.88 લાખ હેક્ટરમાં ઘઉંની વાવણી થઇ હતી. આ વખતે ઘઉંનું સરેરાશ ઉત્પાદન પ્રતિ વિઘા ત્રણ ક્વિન્ટલથી વધીને 10 થી 12 ક્વિન્ટલ થયું છે.
25 વર્ષમાં આ સૌથી વધું ઉત્પાદન, ખરાબ સફેદ દાણો અને ભાવ નીચા
પાંઝ ગામમાં 20 વીઘા જમીનમાં 80-90 ક્વિન્ટલ ના બદલે 150 ક્વિન્ટલથી વધુ ઘઉંનો પાક થયો છે. પ્રતિ બીઘામાં મહત્તમ 9 ક્વિન્ટલની ઉપજ છે. જે આ વર્ષે પ્રતિ ક્વિન્ટલ 12 ક્વિન્ટલ હતી. તેમનું કહેવું છે કે 25 વર્ષમાં પહેલી વાર આટલી સારી ઉપજ મળી છે. ટેકાના ભાવે ઘઉંનું વેચાણ કર્યા પછી, તેમની જૂની જવાબદારીઓ ચૂકવી દીધી છે. જિલ્લા સહકારી સેન્ટ્રલ બેંકના સીઈઓ વિનય પ્રકાશસિંઘના જણાવ્યા અનુસાર જિલ્લામાં પહેલીવાર ઘઉંની ખરીદીમાં વિક્રમ બનાવ્યો છે. જિલ્લામાં 7.23 લાખ મેટ્રિક ટન ઘઉંની ખરીદી કરવામાં આવી છે. આમાં 100 થી વધુ મોટા વાવેતર ખેડૂત શામેલ છે. આ ખેડૂતોએ કેન્દ્રમાં 1 કરોડ રૂપિયાથી વધુનો ઘઉં વેચ્યા છે. સિંહના જણાવ્યા મુજબ, જિલ્લામાં 81 હજાર ખેડૂતોએ ઘઉંના વેચાણ માટે નોંધણી કરાવી હતી. તેમાંથી 70 હજાર જેટલા ખેડૂતોએ કેન્દ્રો પર ઘઉંનું વેચાણ કર્યું છે.
શરબતી ઘઉંને સુવર્ણ અને મીઠાશનું અનાજ કહેવામાં આવે છે, ગુજરાતમાં 2 લાખ ટન એમપી શરબતી આવે છે “શરબતી” ઘઉંની સૌથી પ્રીમિયમ છે. શરબતી ઘઉંને સુવર્ણ અનાજ પણ કહેવામાં આવે છે. સ્વાદ મીઠો હોય છે. તેથી તેનું નામ શરબતી છે. ઘઉંની અન્ય જાતો કરતા ગ્લુકોઝ અને સુક્રોઝ જેવા સરળ સુગરની માત્રા વધારે હોય. વિદિશામાં, “શરબતી ઘઉં” ની વાવણી 23,580 હેક્ટર વિસ્તારમાં થાય છે. શરબતી ઘઉં મહારાષ્ટ્ર, ગુજરાત, છત્તીસગ, દિલ્હી, તામિલનાડુ, રાજસ્થાન, આંધ્રપ્રદેશ વગેરે રાજ્યોમાં માંગ છે. મહત્તમ 4 લાખ ક્વિન્ટલ ઘઉં અહીંથી મહારાષ્ટ્ર જાય છે. લગભગ બે લાખ ક્વિન્ટલ ઘઉં ગુજરાત, છત્તીસગ અને દિલ્હી પહોંચે છે. આ સમયગાળા દરમિયાન, આશરે 300 કરોડના ઘઉં અન્ય રાજ્યોમાં 2017માં મોકલવામાં આવ્યા હતા. વેપારીઓના મતે માર્ચ, એપ્રિલ અને મે મહિનામાં લગભગ 12 લાખ ક્વિન્ટલ ઘઉં અન્ય રાજ્યોમાં જાય છે. 3500ના ભાવના સ્થાને 2500 માંડ મળે છે, વરસાદથી નબળી ગુણવત્તા.
આ રાજ્યોમાં વિદિશા ઘઉં દ્વારા એક વર્ષમાં આશરે 25 થી 30 લાખ ક્વિન્ટલ વપરાશ કરવામાં આવે છે. વેપારીઓએ જણાવ્યું કે અહીંની માટીમાંથી ઉત્પન્ન થયેલ ઘઉંનો અલગ સ્વાદ અને સુગંધ છે. તેથી, અન્ય રાજ્યોમાં, શરબતી, 1544, લોકવન અને ઘઉંની અન્ય જાતોની માંગ છે. મુંબઇ, પુના, હૈદરાબાદથી ઓછી માંગને કારણે ખેડૂતોને સરબતીનો સારો ભાવ મળી રહ્યો નથી. અગાઉ કૃષિ મંડળમાં શરબતી ઘઉં પ્રતિ ક્વિન્ટલ 3000 થી 3500 રૂપિયા સુધી વેચવામાં આવતા હતા, જ્યારે આ વર્ષે હજી સુધી માત્ર 2500 થી 2800 રૂપિયા વેચાઇ રહ્યા છે. તે જ સમયે, સિહોરની શરબતી નબળી ગુણવત્તાને કારણે આ વખતે ઓછા ભાવે વેચાઇ રહી છે. દર વર્ષે આ ઘઉં 3 હજાર રૂપિયા ક્વિન્ટલથી ઉપર વેચવામાં આવતા હતા, પરંતુ આ વખતે ઘઉં 2500 રૂપિયામાં વેચવા પડ્યા હતા. ગયા વર્ષે આ સિઝનમાં દરરોજ ઘઉંની 70 થી 80 ટ્રકો મોકલવામાં આવતી હતી. આ વખતે માંગ ઓછી થવાને કારણે ટ્રકોની સંખ્યા અડધી થઈ ગઈ છે.
2.5 લાખ હેકટર શરબતી ઘઉંનો વિસ્તાર ઘટીને 20 હજાર હેક્ટર થયો, ઘઉંની ગુણવત્તા ઘટી
કૃષિ વિભાગના નાયબ નિયામક અમરસિંહ ચૌહાણ કહે છે કે પહેલા જિલ્લામાં એક લાખ હેકટર 2.5 લાખ હેકટર ક્ષેત્રમાં શરબતી ઘઉં હેઠળ હતું, જે ઘટાડીને 15 થી 20 હજાર હેક્ટર કરવામાં આવ્યું છે. લોકવન, સુજાતા ઘઉં જેવી અન્ય જાતોમાં પ્રતિ હેક્ટર 40 થી 50 ક્વિન્ટલ ઉપજ મળે છે, જ્યારે શરબતી ફક્ત 30 ક્વિન્ટલ મહત્તમ છે. વરસાદને કારણે ઘઉંના પકવતાં ખેડુતો મુશ્કેલીમાં મુકાયા હતા. આ ઘઉંને સફેદ ગણીને વેપારીઓ લેતા ન હતા. બીજા દિવસે પણ આવા ઘઉંની ખરીદી કેન્દ્રમાં ખરીદી બંધ કરી દેવામાં આવી હતી. ખેડૂતો તેના ગાડાં પાછા પોતાને ઘરે લઇ ગયા હતા.
Share your comments