હોળી ૨૦૨૩: રંગોનો તહેવાર

ભારત તહેવારોનો દેશ છે, અહીં વિવિધ જાતિના લોકો જુદા જુદા તહેવારો ખૂબ જ ઉત્સાહથી ઉજવે છે અને આ તહેવારોમાંનો એક તહેવાર છે "હોળી". હોળી એક એવો રંગીન તહેવાર છે, જેને તમામ ધર્મના લોકો પૂરા ઉત્સાહ અને આનંદથી ઉજવે છે. પ્રેમથી ભરેલા રંગોથી સુશોભિત આ તહેવાર દરેક ધર્મ, સંપ્રદાય અને જાતિના બંધનો ખોલે છે અને ભાઈચારાનો સંદેશ આપે છે. આ દિવસે લોકો પોતાની જુની નારાજગી ભૂલીને એકબીજાને ગળે લગાડે છે અને એકબીજાને ગુલાલ ઉડાડે છે. બાળકો અને યુવાનો રંગો સાથે મળીને આ તહેવાર ઉજવે છે. આ તહેવાર ફાલ્ગુન મહિનાની પૂર્ણિમાના દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. હોળી સાથે ઘણી બધી કથાઓ જોડાયેલી છે. હોળી ઉજવવાની આગલી રાત્રે હોળી પ્રગટાવવામાં આવે છે. તેની પાછળ એક લોકપ્રિય દંતકથા છે.

ભક્ત પ્રહલાદના પિતા હરિન્યકશ્યપ પોતાને ભગવાન માનતા હતા. તે વિષ્ણુના વિરોધી હતા જ્યારે પ્રહલાદ વિષ્ણુના ભક્ત હતા. તેણે પ્રહલાદને વિષ્ણુની પૂજા કરતા રોક્યા, જ્યારે તે રાજી ન થયો તો તેણે પ્રહલાદને મારવાનો પ્રયાસ કર્યો.

પ્રહલાદના પિતાએ આખરે તેની બહેન હોલિકા પાસે મદદ માંગી. હોલિકાને અગ્નિમાં ન બળવાનું વરદાન હતું. હોલિકા તેના ભાઈને મદદ કરવા સંમત થઈ. હોલિકા પ્રહલાદ સાથે ચિતા પર બેઠી, પરંતુ વિષ્ણુની કૃપાથી પ્રહલાદ સુરક્ષિત રહયા અને હોલિકા બળીને રાખ થઈ ગઈ. આ વાર્તા સૂચવે છે કે સારાની અનિષ્ટ પર જીત થવી જોઈએ. આજે પણ પૂર્ણિમાના દિવસે હોળી પ્રગટાવવામાં આવે છે અને બીજા દિવસે દરેક વ્યક્તિ એકબીજા પર ગુલાલ અને વિવિધ રંગો રેડે છે. આ તહેવાર રંગોનો તહેવાર છે.

હોળી કેવી રીતે ઉજવવી

હોળીનો તહેવાર સમગ્ર ભારતમાં ઉજવવામાં આવે છે, પરંતુ ઉત્તર ભારતમાં તે વધુ ઉત્સાહ સાથે ઉજવવામાં આવે છે. લોકો હોળીનો તહેવાર જોવા માટે બ્રજ, વૃંદાવન, ગોકુલ જેવા સ્થળોએ જાય છે. આ સ્થળોએ આ તહેવાર ઘણા દિવસો સુધી ઉજવવામાં આવે છે.

બ્રજમાં એક એવી પ્રથા છે, જેમાં પુરૂષો મહિલાઓ પર રંગ લગાવે છે અને મહિલાઓ તેમને લાકડીઓથી મારતી હોય છે, આ એક ખૂબ જ પ્રખ્યાત પ્રથા છે, જેને જોવા માટે લોકો ઉત્તર ભારતમાં જાય છે.

ફૂલોની હોળી પણ ઘણી જગ્યાએ ઉજવવામાં આવે છે અને દરેક જણ એકબીજાને મળે છે અને ગીતો વગાડીને ખુશીની ઉજવણી કરે છે.
મધ્ય ભારત અને મહારાષ્ટ્રમાં રંગ પંચમીનું વધુ મહત્વ છે, લોકો એક જૂથ બનાવે છે અને રંગ અને ગુલાલ સાથે એકબીજાના ઘરે જાય છે અને એકબીજાને રંગ લગાવે છે અને "बुरा न मानों होली है" કહે છે. મધ્ય ભારતના ઇન્દોર શહેરમાં, હોળીનો એક અલગ જ ઉત્સવ છે, તેને રંગ પંચમીની "ગેર" કહેવામાં આવે છે, જેમાં આખું ઇન્દોર શહેર એકસાથે બહાર આવે છે અને તહેવારનો આનંદ માણવા માટે નૃત્ય કરે છે અને ગાય છે. આ પ્રકારના કાર્યક્રમ માટે ૧૫ દિવસ અગાઉથી તૈયારીઓ કરવામાં આવે છે.

રંગોના આ તહેવારને "ફાલ્ગુન ઉત્સવ" પણ કહેવામાં આવે છે, જેમાં બ્રજની ભાષામાં જૂના ગીતો ગાવામાં આવે છે. ભાંગ ના પાન પણ હોળીનો ખાસ ભાગ છે. નશામાં હોવાથી, દરેક જણ એકબીજાને ગળે લગાવે છે, તેમની બધી ફરિયાદો ભૂલી જાય છે, દરેક એક બીજા સાથે નાચે છે અને ગાય છે.

હોળી પર ઘરોમાં ઘણી વાનગીઓ બનાવવામાં આવે છે. આપણા દેશમાં દરેક તહેવારોમાં સ્વાદથી ભરપૂર, વિશેષ વાનગીઓ બનાવવામાં આવે છે.

હોળીમાં સાવધાન રહો

• હોળી રંગોનો તહેવાર છે પરંતુ તેની ઉજવણી સાવધાની સાથે કરવાની જરૂર છે. આજકાલ રંગોની ભેળસેળને કારણે અનેક નુકસાનનો સામનો કરવો પડે છે, તેથી ગુલાલથી હોળી ઉજવવી યોગ્ય છે.
• આ સાથે, ગાંજામાં અન્ય નશો મળવો પણ સામાન્ય છે, તેથી આવી વસ્તુઓથી બચવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
• ખોટા રંગોના ઉપયોગથી આંખના રોગોનું જોખમ પણ વધી રહ્યું છે.તેથી કેમિકલ મિશ્રિત રંગોનો ઉપયોગ ટાળવો.
• ઘરની બહાર બનેલી કોઈપણ વસ્તુ ખાતા પહેલા વિચારી લો, તહેવાર દરમિયાન ભેળસેળનું જોખમ વધુ વધી જાય છે.
• એકબીજાને કાળજીપૂર્વક રંગ લગાવો, જો કોઈ ન ઇચ્છે તો તેને દબાણ ન કરો.

હોળીનો આ તહેવાર તમને અને તમારા પરિવારના જીવનમાં ઉત્સાહ, સુખ અને તેજ લાવે.
અમારા તરફથી હોળી અને ધુળેટીની હાર્દિક શુભકામનાઓ

આ પણ વાંચો : મહાશિવરાત્રી શા માટે ઉજવવામાં આવે છે?