શું ભારતમાં બટાટાના બીજની નિકાસ વધશે?

ભારતીય શાકભાજીમાં બટેટા એક એવું શાક છે, જેને કોઈપણ શાકભાજી સાથે મિક્સ કરીને બનાવી શકાય છે. તેથી તેનું ઉત્પાદન પણ ઘણું સારું છે, પરંતુ અફસોસની વાત એ છે કે વિશ્વનો સૌથી મોટો બટાટા ઉત્પાદક દેશ હોવા છતાં ભારત બટાકાના બીજની નિકાસમાં પાછળ છે.

નવ અબજ ડોલરના બટાકાના બીજનું બજાર

ભારતમાં લગભગ 50 મિલિયન ટન બટાકાનું ઉત્પાદન થાય છે. તે જ સમયે બટાકાના બિયારણનું બજાર લગભગ નવ અબજ ડોલરનું છે, તેમ છતાં ભારત બટાકાના બીજની નિકાસ વધારવા સક્ષમ નથી. ભારતીય ખેડૂતો બટાકાને જંગલી રીતે ઉગાડે છે પરંતુ પ્રમાણભૂત બટાકાના બીજ તૈયાર કરવાની સાચી રીતથી અજાણ છે. માત્ર પંજાબ આમાં અપવાદ છે.

બટાકાના બીજની નિકાસમાં નેધરલેન્ડ સિરમોર

ઇન્ડિયન કાઉન્સિલ ઓફ એગ્રીકલ્ચર રિસર્ચ (ICAR)ના ડેપ્યુટી ડાયરેક્ટર જનરલ (હોર્ટિકલ્ચર) ડૉ. આનંદ પ્રકાશ સિંઘના જણાવ્યા અનુસાર, સ્કોટલેન્ડ ભારતને બટાકાના બીજ માટે વૈશ્વિક બજારમાં સ્થાન બનાવવામાં મદદ કરશે. શ્રી સિંઘે જણાવ્યું હતું કે નેધરલેન્ડ, એક નાનો યુરોપીયન દેશ, ભારતના પડોશી દેશો બાંગ્લાદેશ, શ્રીલંકા, નેપાળ, ભૂટાન અને મ્યાનમારને બટાટાના બટાકાના બિયારણની ગુણવત્તા સપ્લાય કરીને વિશ્વનો સૌથી મોટો બટાકાના બીજ નિકાસકાર બન્યો છે.

નિકાસમાં પાછળ રહેવાના કારણો

બટાટાના બિયારણની નિકાસમાં ભારત પાછળ રહેવાનું કારણ ભારતીય બટાકાના ખેડૂતોના યોગ્ય સંગઠનનો અભાવ તેમજ બટાકાની ગુણવત્તા ચકાસવા માટે યોગ્ય એજન્સીનો અભાવ છે. દેશમાં બટાટા માટેની એકમાત્ર એજન્સી શિમલામાં આવેલી સેન્ટ્રલ પોટેટો રિસર્ચ ઈન્સ્ટિટ્યૂટ છે, જ્યાં વૈજ્ઞાનિકોની પણ અછત છે. આવી સ્થિતિમાં, સરકારે એક અલગ સ્વતંત્ર મોનિટરિંગ એજન્સીની સ્થાપના કરવાની જરૂર છે. ડૉ. સિંઘ સ્પષ્ટપણે કહે છે કે 'ગુણવત્તાના માપદંડની ચકાસણી કર્યા વિના વિશ્વ બજારમાં ભારતીય બટાટાના બિયારણની માંગ વધી શકે નહીં. તો ભારતમાં તેની ખામીઓ દૂર કર્યા પછી ગુણવત્તાયુક્ત બટાકાના બિયારણની નિકાસ વધશે એવી શું અપેક્ષા રાખવી?

આ પણ વાંચો:ચોખા-ઘઉં-લોટના ભાવમાં 20%નો વધારો, હવે ઈંડા, દૂધ અને માંસના ભાવ પહોંચશે આસમાને