આ વર્ષનું બજેટ કૃષિના પરિપ્રેક્ષ્યમાં: ડૉ.પી.કે.પંત

નમસ્કાર ખેડૂત ભાઈઓ અને બહેનો!... તમે બધા રવિ પાકના સારા પાકની અપેક્ષા રાખી રહ્યા છો, અમારી શુભકામનાઓ તમારી સાથે છે.

આ પણ વાંચો : ખેલો ઈન્ડિયા યુથ ગેમ્સ-2022 મધ્યપ્રદેશમાં શરૂ, 13 દિવસ સુધી ચાલશે કાર્યક્રમ

પરંતુ તેમ છતાં કેટલાક વિસ્તારોમાં આ શિયાળામાં વરસાદના અભાવને કારણે ખેડૂતો પરેશાન છે, સરકાર ઉપલબ્ધ છે. ડેટા, આ વર્ષે બમ્પર પાકની આગાહી કરવામાં આવી છે.આનું કારણ એ છે કે રવિ પાક હેઠળનો વિસ્તાર પાછલા વર્ષો કરતાં 3% વધુ છે.

પરંતુ ખેડૂતોને પણ હવામાન પરિવર્તનના કારણે થતા નુકસાનને સમજવા લાગ્યા છે. 2022-23માં પણ હવામાનને કારણે ચોખા અને ઘઉંના પાકને મોટું નુકસાન થયું હતું. આર્થિક દૃષ્ટિકોણથી, 2023-24 ખૂબ જ અનિશ્ચિત વર્ષ રહેવાની સંભાવના છે.

આ બધી અનિશ્ચિતતા વચ્ચે નાણામંત્રીએ વર્ષ 2023-24નું વાર્ષિક બજેટ રજૂ કર્યું. જેમાં નોંધનીય છે કે સરકાર કુદરતી ખેતીને પ્રોત્સાહન આપી રહી છે, જેના માટે આગામી 3 વર્ષ સુધી એક કરોડ ખેડૂતોને કુદરતી ખેતી અપનાવવામાં મદદ કરવાની જોગવાઈ છે. આ સાથે દેશમાં 10,000 બાયો ઇનપુટ રિસોર્સ સેન્ટરની સ્થાપના કરવાની દરખાસ્ત કરવામાં આવી છે, જે આજના પરિપ્રેક્ષ્યમાં ખૂબ જ ઉપયોગી બની શકે છે.બીજી મહત્વની બાબત, જે ખેડૂતોની સુવિધા માટે છે, તે છે કે ધિરાણનો વ્યાપ વધારવામાં આવ્યો છે. આ વર્ષે ક્રેડિટ કાર્ડ દ્વારા 20 લાખ કરોડ ખેડૂતોને લોનનું વિતરણ કરવાનો લક્ષ્યાંક રાખવામાં આવ્યો છે. મારા મત મુજબ લાખો ખેડૂતોને આનો ફાયદો થશે.મને લાગે છે કે ખેડૂતો માટે કિસાન ડિજિટલ પબ્લિક ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પ્લેટફોર્મ બનાવવું એ સરકાર દ્વારા ખૂબ જ યોગ્ય પગલું છે કારણ કે તે ખેડૂતોને તેમની જરૂરિયાતોને લગતી તમામ માહિતી પ્રદાન કરશે.આ બજેટમાં કેન્દ્ર સરકારે કૃષિ ક્ષેત્રમાં વધુ સ્ટાર્ટઅપ શરૂ કરવા પર ભાર મૂક્યો છે. એગ્રીકલ્ચર સ્ટાર્ટઅપ માટે ડિજિટલ એક્સિલરેટર ફંડ બનાવવું એ એક સારું પગલું હશે, જેનું નામ એગ્રીકલ્ચર ફંડ છે. આના માધ્યમથી સરકાર દ્વારા કૃષિ ક્ષેત્રમાં સ્ટાર્ટઅપ્સને મદદ આપવામાં આવશે.IYOM ના કારણે, આ વર્ષે સરકારે બાજરીને પ્રોત્સાહન આપવા માટે એક અલગ યોજના શરૂ કરી છે. તેને શ્રી અન્ન યોજના નામ આપવામાં આવ્યું છે. આનાથી દેશભરમાં બરછટ અનાજના ઉત્પાદન અને વપરાશમાં વધારો થશે.મને જણાવતા ખૂબ આનંદ થાય છે કે આ વખતે સરકારે બજેટમાં બાગાયત માટે ₹2,200 કરોડની ફાળવણી કરી છે. કહેવાય છે કે તેનાથી બાગાયતને વેગ મળશે.આ સાથે, મત્સ્ય સંપદા નામની નવી યોજનામાં રૂ. 6000 કરોડનું રોકાણ કરવાનો સરકારનો નિર્ણય, જે માછીમારોને વીમા કવચ, નાણાકીય સહાય અને કિસાન ક્રેડિટ કાર્ડની સુવિધા આપશે, તે યોગ્ય સમયસરનું પગલું હશે. તેનો હેતુ ગ્રામીણ સંસાધનોનો ઉપયોગ કરીને ગ્રામીણ વિકાસ અને ગ્રામીણ અર્થતંત્રને વેગ આપવાનો છે.મારા મતે સરકાર દ્વારા સહકારી મંડળીઓ, પ્રાથમિક મત્સ્યોદ્યોગ મંડળીઓ અને ડેરી સહકારી મંડળીઓ સ્થાપવાના પ્રયાસો સારા પરિણામો લાવી શકે છે. જેમાં રૂ. 2,516 કરોડના રોકાણમાં 63,000 પ્રાથમિક કૃષિ ધિરાણ સંસ્થાઓનું કોમ્પ્યુટરાઈઝેશન થવાનું છે.આ માટે એક રાષ્ટ્રીય ડેટાબેઝ બનાવવામાં આવશે, જે કૃષિ વિકાસ માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે, તેની સાથે વિકેન્દ્રિત સંગ્રહ ક્ષમતા મોટા પાયા પર બનાવવામાં આવશે, જેનાથી ખેડૂતો તેમના માલનો સંગ્રહ કરી શકશે અને તેમના ઉત્પાદનના સારા ભાવ મેળવી શકશે.સરકાર આગામી 5 વર્ષમાં વંચિત ગામડાઓમાં મોટી સંખ્યામાં સહકારી મંડળીઓ, પ્રાથમિક મત્સ્ય વ્યવસાય મંડળીઓ અને ડેરી સહકારી મંડળીઓની સ્થાપના કરવા જઈ રહી છે. આ રીતે આ વખતનું બજેટ આગામી ચૂંટણીને ધ્યાનમાં રાખીને બનાવાયું હોય તેવી અપેક્ષા છે.

લેખક

ડો.પી.કે.પંત

સીઓઓ, કૃષિ જાગરણ