અરહર દાળના ભાવમાં પ્રતિ કિલો 31 રૂપિયાથી વધુનો વધારો નોંધાયો

કઠોળના ભાવમાં સતત આગ ચાંપી રહી છે. જેના કારણે સામાન્ય માણસને પરેશાની વેઠવું પડી રહી છે. સ્થાનિક જરૂરિયાત પૂરી કરવા માટે સરકારને મોટા પાચે કઠોળના આયાત કરવી પડે છે. ગયા વર્ષથી આયાત લગભગ બમણી થઈ ગઈ છે. વર્ષ 23-24 દરમિયાન કઠોળની આયાત 97 ટકા વધીને 31,700 કરોડ રૂપિયા સુધી પહોંચી ગઈ છે, જો કે એક વર્ષ અગાઉના સમયગાળામાં રૂ. 15,780 કરોડ હતી. પરિણામે એ છે કે ભારતમાં સૌથી વધુ વપરાતી કઠોળ અરહર(તૂર) ની સરેરાશ કિંમત છેલ્લા એક વર્ષમાં નોંઘપાત્ર રીતે વધી છે. ગ્રાહક બાબતોના મંત્રાલયના પ્રાઇસ મોનિટરિંગ ડિવિઝનના ડેટા અનુસાર, છેલ્લા એક વર્ષમાં અરહર દાળની સરેરાશ કિંમત 31.37 રુપિયા પ્રતિ કિલો વધી છે.

અરહર દાળની સરેરાશ કિંમત

આ વર્ષે 25 જૂને અરહર દાળની સરેરાશ કિંમત 161.94 રૂપિયા હતી અને મહત્તમ કિંમત 207 રૂપિયા પ્રતિ કિલો હતી. જ્યારે 25 જૂન, 2023ના રોજ સરેરાશ ભાવ રૂ. 130.57 અને મહત્તમ રૂ. 178 પ્રતિ કિલો હતો. આ તો છૂટક ભાવની વાત છે. લોકો સવાલ ઉઠાવી રહ્યા છે કે ભારત જેવા વિશ્વના સૌથી મોટા કઠોળ ઉત્પાદક દેશમાં કઠોળની કિંમત આટલી કેવી રીતે વધી શકે? વાસ્તવમાં કઠોળને લઈને અન્ય દેશો પર વધતી નિર્ભરતાને કારણે ભાવમાં આટલો વધારો જોવા મળી રહ્યો છે. બજારોમાં આવકો ઘટી છે જેના કારણે ભાવ સતત વધી રહ્યા છે. બીજી તરફ, આપણા દેશમાં તેની ઓછી વાવણી અને ઉત્પાદનના અભાવને કારણે સંકટ વધુ વધી રહ્યું છે.

એમએસપીથી કિંમત બમણી

એક તરફ કઠોળમાં આત્મનિર્ભર ભારતનો નારા લગાવવામાં આવી રહ્યો છે તો બીજી તરફ ખેડૂતો તેની વાવણી ઓછી કરી રહ્યા છે. તેલીબિયાં પાકોની જેમ કઠોળનું સંકટ પણ ઝડપથી વધી રહ્યું છે. કેન્દ્ર સરકારે વર્ષ 2023-24 માટે તુવેર દાળની લઘુત્તમ ટેકાના ભાવ (MSP) 7000 રૂપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલ રાખ્યા છે. જ્યારે ઓપન માર્કેટમાં ભાવ બમણાથી વધુ થઈ ગયા છે.

કેન્દ્રીય કૃષિ મંત્રાલયના એક સંશોધન અહેવાલ મુજબ, દેશમાં તુવેર દાળની જથ્થાબંધ કિંમત 1 થી 25 જૂન, 2024 વચ્ચે 14837.9 રૂપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલ પર પહોંચી ગઈ છે, જે ગયા વર્ષે 11629.35 રૂપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલ હતી. મતલબ કે છેલ્લા એક વર્ષમાં કિંમતમાં 27.59 ટકાનો વધારો થયો છે. જો 2022 ના સમાન સમયગાળા સાથે સરખામણી કરવામાં આવે તો, કિંમતમાં 71.14 ટકાનો વધારો થયો છે, કારણ કે 1 થી 25 જૂન 2022 દરમિયાન, કિંમત પ્રતિ ક્વિન્ટલ માત્ર 8669.97 રૂપિયા હતી.

કઠોળની આવકમાં સતત ઘટાડો

કેન્દ્રીય કૃષિ મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર કઠોળની આવકમાં સતત ઘટાડો થઈ રહ્યો છે. આ વર્ષે 1 જૂનથી 25 જૂન વચ્ચે દેશમાં 13611 ટનની આવક થઈ હતી, જે ગયા વર્ષે સમાન સમયગાળામાં એટલે કે 1થી 25 જૂન, 2023 વચ્ચે 22220 ટન હતી. એટલે કે ગત વર્ષની સરખામણીએ જૂનમાં તુવેર દાળની આવકમાં 39 ટકાનો ઘટાડો નોંધાયો છે. આવકમાં ઘટાડો થવાને કારણે ભાવ ખૂબ જ ઝડપથી વધે છે. જો આપણે વર્ષ 2022 ના સમાન સમયગાળાની વાત કરીએ તો, 33514 ટન કઠોળની આવક થઈ હતી, તેથી આવકમાં 59 ટકાનો ઘટાડો થયો છે.