દેશમાં એવા ઘણાખરા ખેડુતો છે જેમને ખેતીનો બહુ મોટો ફાયદો નથી થતો, તેઓ આર્થિક રીતે પણ ખૂબ જ નબળા છે. તો વળી કોરોના મહામારીના આ મુશ્કેલ સમયમાં ખેડૂતોની સ્થિતિ વધુ ગંભીર બની રહી છે.
દેશમાં એવા ઘણાખરા ખેડુતો છે જેમને ખેતીનો બહુ મોટો ફાયદો નથી થતો, તેઓ આર્થિક રીતે પણ ખૂબ જ નબળા છે. તો વળી કોરોના મહામારીના આ મુશ્કેલ સમયમાં ખેડૂતોની સ્થિતિ વધુ ગંભીર બની રહી છે. આવા આર્થિક રીતે નબળા ખેડૂતોને સમૃધ્ધ બનાવીને આત્મનિર્ભર બનાવવાના લક્ષ્ય સાથે, એક તરફ પ્રધાનમંત્રી ખેડૂત સન્માન નિધિ યોજના અંતર્ગત દેશના નાના અને સીમાંત ખેડુતોને છ હજાર રૂપિયાની આર્થિક સહાય આપવામાં આવી રહી છે. તો બીજી બાજુ કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારના સંયુક્ત સહયોગથી નાના અને સીમાંત ખેડૂતોને 15 લાખ રૂપિયા સુધીની આર્થિક સહાય આપવાની યોજના પણ છે. તો ચાલો જાણીએ FPO શું છે અને તે ખેડૂતો માટે કેવી રીતે સહાયક છે ?
શું છે FPO ?
એફપીઓનું સંપૂર્ણ નામ ખેડૂત નિર્માતા સંગઠન છે. તે એક પ્રગતિશીલ ખેડૂતોની સંસ્થા છે. આ યોજનાનો ઉદ્દેશ ખેતીને નફાકારક વ્યવસાય બનાવવાનો છે દેશમાં સરેરાશ 1.1 હેકટર કરતા ઓછા વાવેતર ધરાવતા નાના અને સીમાંત ખેડુતોની સંખ્યા 86 ટકા છે. આ નાના, સીમાંત અને જમીન વિહોણા ખેડુતોને કૃષિ ઉત્પાદન દરમિયાન અનેક પડકારોનો સામનો કરવો પડે છે. તો વળી આ ખેડૂતોને આર્થિક નબળાઇના કારણે તેમના ઉત્પાદનમાં પણ માર્કેટિંગના પડકારોનો સામનો કરવો પડે છે. ખેડૂતોની આ તમામ સમસ્યાઓને ધ્યાનમાં રાખીને એફ.પી.ઓ.ની રચના કરવામાં આવી છે.
એફપીઓ નાના, સીમાંત અને જમીન વિહોણા ખેડુતોને એકત્રીત કરવામાં અને આ મુદ્દાઓ સાથે કામ કરવા માટે ખેડૂતોની સામૂહિક શક્તિ વધારવામાં મદદ કરે છે. આ યોજના ખેડુતોના પાકને વધુ સારું બજાર આપવા માટે શરૂ કરવામાં આવી છે. કોઈપણ એફપીઓ માટે કંપનીની એક્ટ હેઠળ નોંધણી કરાવવી જરૂરી છે. આ એફપીઓ સંગઠનોને કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકાર મળીને રૂ .15 લાખની સહાય આપે છે.
તે કેવી રીતે બને છે સંગઠન ?
ખેડૂત નિર્માતા સંગઠનની રચના ઓછામાં ઓછા 11 ખેડુતોને સમાવિષ્ટ કરીને કરવામાં આવે છે. સરકાર આ સંસ્થાને 3 વર્ષમાં 15 લાખ રૂપિયાની સહાય પૂરી પાડે છે.આ નાણાંકીય મદદ લેવા માટે ઓછામાં ઓછા 300 ખેડુતોએ દેશના સાદા વિસ્તારોમાં કાર્યરત એફપીઓમાં સામેલ થવું જોઈએ. ડુંગરાળ વિસ્તારોમાં 100 ખેડુતોનું સંગઠન હોવું જોઈએ.
કેમ મળે છે પૈસા?
આ રકમ એફપીઓને ખેડૂતોને મદદ કરવા માટે આપવામાં આવે છે. આના માધ્યમથી ખેડુતો ખેતી માટે જરૂરી ચીજવસ્તુઓ ખરીદી શકે છે. ઉદાહરણ તરીકે ખેડુતો ખાતરો, બીજ અને દવાઓ ખરીદવા માટે આ સહાય લઈ શકે છે. અત્રે નોંધનીય છે કે કેન્દ્ર સરકારે વર્ષ 2024 માટે પીએમ કિસાન એફપીઓ યોજના હેઠળ લગભગ 6885 કરોડ રૂપિયા ફાળવ્યા છે.
એફપીઓનું મુખ્ય કાર્ય
લોન આપવી-
એફપીઓ ખેડુતોને તેમની ખેતીની જરૂરિયાત પૂરી કરવા માટે લોન આપે છે.ખેડૂત ટ્રેક્ટર ખરીદવા, પાઇપલાઇન નાખવા, પમ્પ સેટ ખરીદવા અને કુવા બાંધવા માટે લોન લઈ શકે છે.
ખાતરનાં બિયાં -
એફપીઓ ઓછા ખર્ચમાં ખેડૂતોને સારી ગુણવત્તાની ખાતરો, બિયારણ, ખાતરો, જંતુનાશકો, પમ્પ સેટ્સ અને અન્ય જરૂરીયાતો પણ ઉપલબ્ધ કરાવે છે.
બજાર -
એફપીઓના સભ્ય ખેડૂતોની પેદાશોની ખરીદી, સંગ્રહ અને પેક કરવાનું કામ કરશે અને તેને બજારમાં વેચે છે. જેના કારણે ખેડુતોને તેમના ઉત્પાદનમાં સારો નફો મળી શકશે.
વચેટિયાઓથી મુક્તિ
ચાલો તમને જણાવી દઈએ કે એફપીઓ સંગઠન બનાવવાનો હેતુ ખેડુતોના પાકને વધુ સારી બજાર આપવાનો છે. આનાથી ખેડુતોને વચેટિયાઓથી મુક્ત કરવામાં આવશે નોંધનીય છે કે ઘણી વખત ખેડૂતોના પાકનો ખર્ચ પણ બહાર આવી શકતો નથી જ્યારે વચેટિયાઓ આ પાકમાંથી મોટી કમાણી કરે છે.આવી સ્થિતિમાં જો ખેડુતોને સારું બજાર મળે તો તેમની આવક વધશે. આ ઉપરાંત દેશના નાના અને સીમાંત ખેડૂતો એફપીઓ સંસ્થા દ્વારા તેમના પાકને વધુ સારા ભાવે વેચીને સારી આવક મેળવી શકશે. આ યોજનાના ચાલુ વર્ષમાં 2024 સુધીમાં 10 હજાર એફપીઓ બનાવશે. તો ખેડૂત ભાઈઓ, તમે પણ ખેડૂત ઉત્પાદક સંસ્થામાં જોડાઇને સરકારની આ યોજનાનો લાભ લઈ શકો છો.
Share your comments