દેશમાં મકાઈ એ ત્રીજું સૌથી વધુ ઉગાડવામાં આવતા અનાજ છે. બદલાતા સમયમાં તેનું મહત્વ પણ વધ્યું છે, કારણ કે તે ફક્ત માનવ ખોરાક માટે અને પોલ્ટ્રી ઉદ્યોગનું જીવન રત્ન માટે પણ ઉપયોગી નથી, પરંતુ હવે તે ઉર્જા પાક તરીકે પણ ખૂબ જ ઝડપથી ઉભરી રહ્યું છે. કારણ કે તેનો ઉપયોગ ઇથેનોલ બનાવવા માટે કરવામાં આવી રહ્યો છે, જો કે પેટ્રોલમાં ભેળવવામાં આવી રહ્યું છે, જેથી દેશમાં પેટ્રોલિયમની આયાત ઓછી થાય અને ખેડૂતોને ફાયદો થાય. આ જ કારણ છે કે હવે ખેડૂતો માત્ર અન્ન પ્રદાતા જ નહીં પરંતુ ઉર્જા પ્રદાતા પણ બની ગયા છે. પરંતુ ત્યાં તેના ઉત્પાદનને લઈને સૌથી મોટી સમસ્યા છે,તેથી કરીને કેંદ્ર સરકારે ખેડૂતોને મકાઈનું વઘુમાં વઘુ ઉત્પાદન કરવાની ભલામણ કરી છે.
મકાઈને ઉત્પાદન વધારવા સરકાર શરૂ કર્યો પ્રોજેક્ટ
ઈથનોલ માટે મકાઈની જરૂરિયાતને જોતા કેન્દ્ર સરકારે મકાઈનું ઉત્પાદન વધારવા માટે ઈથનોલ ઉદ્યોગોનો કેચમેન્ટ એરિયામાં મકાઈના ઉત્પાદનમાં વઘારો નામનો એક પ્રોજેક્ટર શરૂ કર્યો છે. જેની જવાબદારી કેન્દ્ર સરકારે આઈસીએઆર હેઠળ આઈઆઈએમઆરને આપી છે. આ પ્રોજેક્ટમાં ખેડૂતો, એફપીઓ, ડિસ્ટિલરી અને બીજ ઉદ્યોગોને સાથે લઈને કામ કરવામાં આવશે. તેમના થકી વધુ મકાઈનું ઉપજ આપતી બિયારણનું વિતરણ કરવામાં આવશે. જેને શરૂઆત પણ થઈ ગઈ છે અને અત્યાર સુધીમાં મઘ્ય પ્રદેશ, રાજસ્થાન, મહારાષ્ટ્ર, ઓડિશા અને ઉત્તર પ્રદેશના ખેડૂતોને મકાઈના વધુ ઉત્પાદન આપતી જાતો ડીએચએમ-117 અને ડીએચએમ-121 જાતોના 3000 કિલો બિયારણનું વિતરણ પણ કરી દીધું છે.
15 રાજ્યોમાં 15 ક્લસ્ટર બનાવવામાં આવશે
આ પ્રોજેક્ટનું નેતૃત્વ કરી રહેલા IIMRના વરિષ્ઠ મકાઈ વૈજ્ઞાનિક ડૉ.એસ.એલ. જાટે આ પ્રોજેક્ટ વિશે માહિતી આપી હતી. તેમણે જણાવ્યું કે આ પ્રોજેક્ટ હેઠળ સમગ્ર ભારતમાં 15 રાજ્યોમાં 15 ક્લસ્ટર બનાવવામાં આવ્યા છે. આ અંતર્ગત 78 જિલ્લાઓનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે, જ્યાં મકાઈનું ઉત્પાદન વધારવાનું અભિયાન ચલાવવામાં આવશે. આ 16 રાજ્યોમાં આંધ્ર પ્રદેશ, આસામ, પંજાબ, ગુજરાત, રાજસ્થાન, મધ્ય પ્રદેશ, ઉત્તર પ્રદેશ, ઓડિશા, મહારાષ્ટ્ર, પશ્ચિમ બંગાળ, તેલંગાણા, તમિલનાડુ, કેરળ, ઉત્તરાખંડ, કર્ણાટક અને હરિયાણાનો સમાવેશ થાય છે.
1500 એકરમાં મકાઈની વાવણી
આ અંતર્ગત 1500 એકરમાં મકાઈની વાવણી થવાની છે, જેમાંથી ખરીફ 2024ની સિઝનમાં 1140 એકરમાં વાવેતરનો લક્ષ્યાંક રાખવામાં આવ્યો છે. આ માટે તમામ સંબંધિત જિલ્લાઓમાં સુધારેલા બિયારણનું વિતરણ કરવામાં આવી રહ્યું છે. અત્યાર સુધી, બાયોસીડની સાથે, DMH 117, DMH 122, DMRH 1308, પાયોનિયર 3401, પાયોનિયર 3396, DKC 9144, DKC 9133 અને DKC 9178, Corteva, Bioseed, Bayer જેવી કંપનીઓના બીજનો પણ સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે.
પેટ્રોલમાં 20 ટકા ઈથનોલ ભેળવવાનું લક્ષ્ય
ભારતીય મકાઈ સંશોધન સંસ્થાના ડાયરેક્ટર ડો.હનુમાન સહાય જાટે પત્રકારોને જણાવ્યું હતું કે સરકાર વધુ ઇથેનોલનું ઉત્પાદન કરવા માંગે છે. આ માટે મકાઈના વધુ ઉત્પાદનની જરૂર છે. કેન્દ્ર સરકારે 2025-26 સુધીમાં પેટ્રોલમાં 20 ટકા ઇથેનોલ ભેળવવાનું લક્ષ્ય નક્કી કર્યું છે. ઇથેનોલનું ઉત્પાદન મુખ્યત્વે શેરડી, મકાઈ અને લણણી કરેલા ચોખામાંથી થાય છે. પરંતુ શેરડી અને ડાંગરનો પાક વધુ પાણી વાપરે છે, જ્યારે મકાઈને બહુ ઓછા પાણીની જરૂર પડે છે. તેથી, ઇથેનોલ માટે મકાઈનો ઉપયોગ પ્રકૃતિ માટે પણ સારો રહેશે.
Share your comments