ખેડૂતોની સમસ્યા દૂર કરવા સરકાર શરૂ કર્યો NCEL, જાણો તેના વિશે વિગતવાર

જ્યારથી ભારત સરકાર ડુંગળી, ચોખા અને ઘઉંના આંતરરાષ્ટ્રીય નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે.ત્યારથી જ ખેડૂતોને કેટલીક સમસ્યાઓ થઈ રહી છે.પરંતુ હવે ખેડૂતોને પોતાના પાકની વેચણી કરવામાં થતી આ સમસ્યાને દૂર કરવા માટે કેન્દ્ર સરકારે શરતો સાથે ડુંગળી અને ચોખાના નિકાસને લીલી ઝંડી આપી દીધી છે. પણ હજું પણ ઘઉંના નિકાસ પર પ્રતિબંઘ લાઘવામાં આવ્યું છે. આ સંદર્ભમાં કેન્દ્ર સરકારના એક અધિકારિકએ પોતાની વાત રજુ કરતા જણાવ્યું કે નેશનલ કોઓપરેટિવ એક્સપોર્ટ લિમિટેડ એટલે કે NCEL હેઠળ ભારત સરકાર ડુંગળી અને ચોખાના નિકાસ કરશે. આવી સ્થિતિમાં ખેડૂતો માટે તે સવાલ ઉભો થાય છે કે આ NCEL છે શું?

તેના સાથે જ તે સવાલ પણ ઉભો થાય કે જો એનસીઈએલ કૃષિ ઉત્પાદકોના નિકાસ કરશે તો તેથી ખેડૂતોને શું ફાયદો થશે? કેમ કે એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે એનસીઈએલ દેશમાં અમૂલના તર્જ પર ખેડૂતોના જીવનમાં પરિવર્તન લાવી શકે છે. ચાલો પછી તેના વિશે અમે તમને વિગતવાર જણાવીએ.

 શું છે એનસીઈએલ?

NCEL એટલે નેશનલ કોઓપરેટિવ એક્સપોર્ટ લિમિટેડ એ બહુ રાજ્ય સહકારી મંડળી છે. જે દેશના તમામ રાજ્યોમાં કાર્યરત સહકારી મંડળીઓની એક છત્ર સહકારી એજન્સી કહી શકાય, જે સહકારી ક્ષેત્રની નિકાસ માટે કામ કરશે. જેના હેઠળ દેશમાં 8 લાખથી વધુ નોંધાયેલ સહકારી મંડળીઓ છે, જેમાં 29 કરોડથી વધુ સભ્યો છે. આ સહકારી મંડળીઓ ગ્રામીણ સ્તરે કૃષિ, ડેરી, પશુપાલન, હર્બલ દવાઓ, હસ્તકલા સાથે સંકળાયેલી છે. આ ઉત્પાદનોની વિશ્વ બજારમાં ખૂબ માંગ છે. અત્યાર સુધી, ખાનગી કંપનીઓ આ ઉત્પાદનોને વિશ્વ બજારમાં એટલે કે ભારતમાંથી નિકાસ કરતી હતી, પરંતુ હવે NCEL કૃષિ ઉત્પાદનો સહિત સહકારી સંસ્થાઓના ઉત્પાદનોની નિકાસ કરશે. જણાવી દઈએ કે NCELની શરૂઆત રૂ. 2000 કરોડના ભંડોળથી કરવામાં આવી છે. ખરેખર NCEL ને GCMMF (Amul), IFFCO, KRIBHCO, NAFED અને NCDC દ્વારા સંયુક્ત રીતે પ્રમોટ કરવામાં આવે છે. NCELની અધિકૃત શેર મૂડી ₹ 2000 કરોડ છે.

શું દેશના દરેક ખેડૂત એનસીઈએલનો સભ્ય છે ?

આ પ્રશ્નનો ઉત્તર શોધવા માટે, આપણે સહકારનું ફોર્મેટ અથવા મોડેલ સમજવું પડશે. વાસ્તવમાં,સહકારી મંડળીઓના સભ્યો તેના હિસ્સેદારો હોય છે. ઉદાહરણ તરીકે અમૂલ એ ગુજરાત કોઓપરેટિવ મિલ્ક માર્કેટિંગ ફેડરેશનની બ્રાન્ડ છે, આ સહકારી સમિતિના સભ્યો અમૂલને દૂધ સપ્લાય કરતા તમામ પશુપાલકો છે.

સરકાર કરી રહી છે પેક્સનું વિસ્તાર

હવે સહકાર મંત્રાલય દેશના દરેક ગામમાં PACS એટલે કે પ્રાથમિક કૃષિ ક્રેડિટ સોસાયટીનું વિસ્તરણ કરી રહ્યું છે. જેમને અનાજ અને અન્ય કૃષિ ઉત્પાદનો ખરીદવા અને વેચવાનો અધિકાર છે. જ્યારે PACS NCEL ના સભ્ય બની શકે છે. આવી સ્થિતિમાં PACS દ્વારા દેશના દરેક ખેડૂત સહકારી મંડળી અને NCELનો હિસ્સો બની શકે છે.

એનસીઈએલથી ખેડૂતોને શું ફાયદો થશે

સહકાર મંત્રી અમિત શાહે તેનો ઉત્તર જણાવતા કહ્યું NCEL ખેડૂતો પાસેથી કૃષિ પેદાશો ખરીદશે અથવા પેક કરશે અને તેને વિદેશમાં વેચશે અને તેનો નફો દૂધ સહકારીની તર્જ પર ખેડૂતોને જશે. સરળ શબ્દોમાં કહીએ તો, અમિત શાહે પણ NCELમાં અમૂલની તર્જ પર પ્રોફિટ શેરિંગ મોડલ બનાવવાનો સંકેત આપ્યો છે.

આ પણ વાંચો: ઘઉંનું ભંડારણ: આવી રીતે કરશો ઘઉંના પાકનું ભંડારણ તો ક્યારે પણ નહી વેઠવું પડે નુકસાન

વાસ્તવમાં, અમૂલે પોતે જ નફાની વહેંચણીનું મોડલ બનાવ્યું હતું, જે બાદમાં NDDB દ્વારા અન્ય દૂધ સહકારી સંસ્થાઓમાં લાગુ કરવામાં આવ્યું હતું. આવી સ્થિતિમાં, એવી અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે કે NCEL દેશમાં વિસ્તરણ કરશે અને વિશ્વમાં વેપાર કરશે અને આમાંથી થતા નફાથી દેશના ખેડૂતોનું જીવન બદલાશે.