આપણે સૌ આયુર્વેદની વાત કરીએ છીએ, જેમાં અનેક વખત ત્રિફળા શબ્દનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવે છે. આ એક એવી આયુર્વેદિક ઔષધિ છે, જે ત્રણ ફળોનું મિશ્રણનું ઔષધિય સમૂહ છે.
ત્રિફળા શું હોય છે?
ત્રિફળા બે શબ્દોથી તૈયાર કરવામાં આવે છે, ત્રિ અથવા ત્રણ અને ફળા એટલે ફળ. તેને અંગ્રેજીમાં થ્રી ફ્રુટ પણ કહેવામાં આવે છે. આયુર્વેદમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે તેને ત્રણ ઔષધિય ગુણોવાળા ફળોના મિશ્રણથી તૈયાર કરવામા આવે છે .આંબળા, બહેડા (બિભીતક) અને હરડ (હરીતકી). ત્રિફળા તેના મિશ્રણોથી તૈયાર થયેલ એક યૌગિક નિરુપણ છે. તેના સેવનથી અનેક શારીરિક રોગોમાંથી છૂટકારો મળે છે. ત્રિફળા બજારમાં અનેક વિવિધ ફોર્મ્યુલેશનમાં ઉપલબ્ધ છે. જેમ કે ત્રિફળા ચૂર્ણ, ત્રિફળા ટેબલેટ્સ અને ત્રિફળા સીરપ વગેરે.
- આંબલા
- બહેડા
- હરડ
ત્રિફળા ચૂર્ણ તૈયાર કરવાની વિધિ
- સૌથી પહેલા આ ત્રણ ફલોને 3થી 4 દિવસ સુધી સુર્ય પ્રકાશમાં સુકવવામાં આવે છે.
- ત્યારબાદ બીજ કાઢીને ત્રણ ફળોના ગર્ભને ગ્રાઈન્ડરની મદદથી સારી રીતે સંગ્રહિત કરવામાં આવે છે.
- હવે ત્રણેય ફલોને 3:2:1 ભાગોમાં સારી રીતે મિશ્રિત કરવામાં આવે છે
- આ રીતે ત્રિફળા ચૂર્ણ તૈયાર થઈ જશે.
- તેને એક એર ટાઈટ કન્ટેનરમાં પેક કરીને રાખવામાં આવે
ત્રિફળા ચૂર્ણના ફાયદા
જેમની પાચન શક્તિ નબળી હોય છે તે લોકો માટે ત્રિફળા ચૂર્ણનું સેવન ઘણુ જરૂરી ઉપાય હોય છે. તે ફક્ત પાચન શક્તિને મજબૂત કરે છે. તેમ જ પેટ સંબંધિત પરેશાનિયોને દૂર કરે છે.
આંખો માટે ઔષધિ
આંખો માટે ત્રિફળા ટોનિકની માફક કામ કરે છે. સાથે જ આંખોના લેન્સમાં રહેલા ગ્લુટાથિઓન નામના એન્ટી ઓક્સિડેન્ટને સાથે લાલિમા અને મોતિયા બિંદુની સમસ્યામાં ત્રિફળા ચૂર્ણ લાભદાયક છે.
વજન ઘટાડે છે
ત્રિફળા ચૂર્ણનું સેવન શરીરમાં રહેલા ફેટને ઓછા કરે છે અને વજનને ઘટાડવામાં મદદ કરે ચે. તમે ત્રિફળાને ગરમ પાણીમાં મિશ્રિત કરીને દિવસમાં 2થી 3 વખત પી શકો છો.
હૃદયને સ્વસ્થ્ય રાખે છે
ત્રિફળા ચૂર્ણનું સેવન બ્લડપ્રેસરને નિયંત્રિત કરે છે. આ સાથે હૃદયની સુરક્ષા કરે છે. એટલું જ નહીં તે કોલેસ્ટ્રોલને પણ ઓછો કરે છે.
ત્રિફળા ચૂર્ણથી નુકસાન
ત્રિફળાના અનેક લાભ અને ઉપયોગ હોય છે, જોકે જો વધારે ઉપયોગ કરવામાં આવે તો તેની અનેક આડઅસરો પણ થઈ શકે છે. આ સંજોગોમાં તેનો ઉપયોગ સાવધાનીથી કરવો જોઈએ. તેનું સેવન આયુર્વેદિત ચિકિત્સકની સલાહ પ્રમાણે કરવી જોઈએ.લૂઝ મોશન, બ્લડ સુગર લો થવાનુ અને તેની ગર્ભ પર આડઅસર પણ થઈ શકે છે.
Share your comments