એક ખેડૂત બીજા ખેડૂતને શિખવાડશે કુદરતી ખેતી, વડા પ્રધાને નવી યોજનાને આપી મંજુરી

પ્રાકૃતિક ખેતી થકી ગુજરાતના ખેડૂતોને થતુ ફાયદાને જ્યારથી વડા પ્રધાન નરેંદ્ર મોદીએ જોયું છે ત્યારથી દેશમાં પ્રાકૃતિક ખેતીની ચર્ચા શરૂ થઈ ગઈ છે. વાસ્તવમાં, વડા પ્રધાને જ્યારે ગુજરાતના મુખ્ય પ્રધાન હતા ત્યારે તેમને પ્રાકૃતિક ખેતી ખેડૂતો દ્વારા વધુમાં વધુ કરવામાં આવે તેનો સપનું જોયું હતું. પીએમ મોદીના આ સપનું ગુજરાતના ખેડૂતો પૂરુ કરી રહ્યા જેના કારણે તેઓને મોટા પાચે લાભ થઈ રહ્યું છે. તેને જોતા વડા પ્રધાન નરેંદ્રભાઈ મોદીની અધ્યક્ષતામાં સોમવારે કેંદ્રીય કેબીનેટની બેઠક યોજાઈ હતી. જેમાં રાષ્ટ્રીય મિશન ઓન નેચુરલ ફાર્મિંગ યોજના (NMNF) શરૂ કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવી છે. આ યોજના હેઠળ પ્રાકૃતિક ખેતીનું પ્રચાર કરવા અને ખેડૂતોને તેનો ફાયદા જણાવવાના સાથે તેઓની પ્રાકૃતિક ખેતી કરવામાં મદદ કરવામાં આવશે. મંત્રિમંડળની બેઠક દરમિયાન નક્કી કરવામાં આવ્યું છે કે આ યોજના માટે નાણાં પંચ 2025-26 સુધી રૂ. 2481 કરોડ ખર્ચ કરવામાં આવશે, જેમાંથી કેંદ્રનો હિસ્સો રૂ. 1584 કરોડ હશે અને રાજ્યનો હિસ્સો રૂ. 897 કરોડ હશે.

યોજાનાનું હેતું

NMNFનો હેતુ બધા માટે સલામત અને પૌષ્ટિક ખોરાક પૂરો પાડવા માટે NF પ્રથાઓને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે. મિશનની રચના ખેડૂતોને ખેતીના ઇનપુટ ખર્ચ અને બાહ્ય રીતે ખરીદેલા ઇનપુટ પર નિર્ભરતા ઘટાડવા માટે મદદ કરવા માટે કરવામાં આવી છે. પ્રાકૃતિક ખેતી સ્વસ્થ ભૂમિ ઇકોસિસ્ટમનું નિર્માણ કરશે અને તેની જાળવણી કરશે, જૈવવિવિધતાને પ્રોત્સાહન આપશે અને વિવિધ પાક પ્રણાલીઓને પ્રોત્સાહિત કરશે જેથી સ્થિતિસ્થાપકતાને વધારવામાં મદદ મળશે, કારણ કે સ્થાનિક કૃષિશાસ્ત્રને અનુરૂપ કુદરતી ખેતીના ફાયદા છે. જણાવી દઈએ NMNF એ ખેડૂત પરિવારો અને ગ્રાહકો માટે ટકાઉપણું, આબોહવાની સ્થિતિસ્થાપકતા અને આરોગ્યપ્રદ ખોરાક તરફ વૈજ્ઞાનિક રીતે કૃષિ પદ્ધતિઓને પુનર્જીવિત કરવા અને મજબૂત કરવા માટે એક પાળી તરીકે શરૂ કરવામાં આવી છે.

ખેડૂતોને પ્રાકૃતિક ખેતીની મળશે ટ્રેનિંગ

ભારત સરકાર દ્વારા શરૂ કરવામાં આવેલ રાષ્ટ્રીય મિશન ઓન નેચુરલ ફાર્મિંગ યોજના હેઠળ સમગ્ર દેશમાં કુદરતી ખેતીને મિશન મોડમાં પ્રોત્સાહન આપવામાં આવશે. આ યોજના હેઠળ દરેક ખેડૂતને (રાસાયણિક ખેતી કરનાર ખેડૂત) તેને વારસામાં મળેલી જમીન પર તેઓને કુદરતી ખેતી શિખવાડવામાં આવશે, જેમાં પશુધન સંકલિત કુદરતી ખેતી પદ્ધતિઓ, વૈવિધ્યસમર પાક પ્રાણાલી વગેરેનો સમાવેશ થશે. તેના સાથે જ પ્રાકૃતિક ખેતીનું જ્ઞાન રાખનાર ખેડૂત પણ બીજા ખેડૂતને પોતાના ફાર્મ પર કુદરતી ખેતીની ટ્રેનિંગ આપશે.  

રિસોર્સ સેન્ટર્સની થશે શરૂઆત

આગામી બે વર્ષમાં, NMNF હેઠળ ગ્રામ પંચાયતોમાં 15,000 ક્લસ્ટરોમાં લાગુ કરવામાં આવશે, જેના થકી પહેલા 2 વર્ષમાં એક કરોડ ખેડૂતો સુધી પહોંચવામાં આવશે અને 7.5 લાખ હેક્ટર વિસ્તારમાં કુદરતી ખેતી શરૂ કરવામાં આવશે. આ યોજનામાં ખેડૂતો, SRLM/PACS/FPOs વગેરેનો વ્યાપ ધરાવતા વિસ્તારોને પ્રાધાન્ય આપવામાં આવશે. વધુમાં, તૈયાર કરવા માટે સરળ ઉપલબ્ધતા અને સુલભતા પ્રદાન કરવા માટે જરૂરિયાત આધારિત 10,000 બાયો-ઇનપુટ રિસોર્સ સેન્ટર્સ (BRCs) ની સ્થાપના કરવામાં આવશે.

ખેડૂતોના ખેતરમાં કરવામાં આવશે ફાર્મની સ્થાપના

NMNF હેઠળ, લગભગ 2000 NF મોડલ ડેમોન્સ્ટ્રેશન ફાર્મની સ્થાપના કૃષિ વિજ્ઞાન કેન્દ્રો (KVKs), કૃષિ યુનિવર્સિટીઓ (AUs) અને ખેડૂતોના ખેતરોમાં કરવામાં આવશે, અને અનુભવી અને પ્રશિક્ષિત ખેડૂત માસ્ટર ટ્રેનર્સ દ્વારા સપોર્ટ કરવામાં આવશે. ઇચ્છુક ખેડૂતોને KVKs, AUs અને NF ખેડૂતોના ખેતરોની પ્રેક્ટિસમાં તેમના ગામોની નજીકના NF પૅકેજ, NF ઇનપુટ્સની તૈયારી વગેરે પર મોડલ ડેમોન્સ્ટ્રેશન ફાર્મ્સમાં તાલીમ આપવામાં આવશે. 18.75 લાખ પ્રશિક્ષિત ઇચ્છુક ખેડૂતો તેમના પશુધનનો ઉપયોગ કરીને અથવા બીઆરસી પાસેથી ખરીદી કરીને જીવામૃત, બીજમૃત વગેરે જેવા ઇનપુટ્સ તૈયાર કરશે. 30,000 કૃષિ સખીઓ/સીઆરપીને ક્લસ્ટરોમાં જાગૃતિ પેદા કરવા, એકત્રીકરણ કરવા અને ઇચ્છુક ખેડૂતોને હેન્ડહોલ્ડ કરવા માટે તૈનાત કરવામાં આવશે. કુદરતી ખેતીની પદ્ધતિઓ ખેડૂતોને ખેતીના ઇનપુટ ખર્ચ અને બહારથી ખરીદેલ ઇનપુટ્સ પર નિર્ભરતા ઘટાડવામાં મદદ કરશે જ્યારે જમીનની તંદુરસ્તી, ફળદ્રુપતા અને ગુણવત્તાને પુનર્જીવિત કરશે અને જળ ભરાઈ, પૂર, દુષ્કાળ વગેરે જેવા આબોહવા જોખમો સામે સ્થિતિસ્થાપકતા નિર્માણ કરશે.

ખાતરો, જંતુનાશકો, વગેરે અને ખેડૂત પરિવાર દ્વારા દેશના લોકો માટે સ્વસ્થ અને પૌષ્ટિક ખોરાક પૂરો પાડવાનું આ યોજનાનું લક્ષ્ય છે. વધુમાં, પ્રાકૃતિક ખેતી દ્વારા, એક સ્વસ્થ ધરતી માતા ભવિષ્યની પેઢીઓને આપવામાં આવશે. જમીનમાં કાર્બન સામગ્રી અને પાણીના ઉપયોગની કાર્યક્ષમતામાં સુધાર દ્વારા, NF માં જમીનના સુક્ષ્મસજીવો અને જૈવવિવિધતામાં વધારો થશે.

ખેડૂતોને મળશે સરળ પ્રમાણપત્ર સિસ્ટમ

ખેડૂતોને તેમની કુદરતી ખેતીની પેદાશોના બજારમાં પ્રવેશ આપાવવા માટે  એક સરળ  પ્રમાણપત્ર સિસ્ટમ અને સમર્પિત સામાન્ય બ્રાન્ડિંગ પ્રદાન કરવામાં આવશે. NMNF અમલીકરણનું વાસ્તવિક સમયનું જીઓ-ટેગ અને સંદર્ભિત મોનિટરિંગ ઓનલાઈન પોર્ટલ દ્વારા કરવામાં આવશેભારત સરકાર/રાજ્ય સરકારો/રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓની હાલની યોજનાઓ અને સહાયક માળખા સાથે સંકલન સ્થાનિક પશુધનની વસ્તી વધારવા, કેન્દ્રીય પશુ સંવર્ધન ફાર્મ્સ/પ્રાદેશિક ચારા સ્ટેશનો પર NF મોડલ પ્રદર્શન ફાર્મના વિકાસ માટે, જિલ્લામાં બજાર જોડાણો પૂરા પાડવા માટે શોધ કરવામાં આવશે. સ્થાનિક ખેડૂતોના બજારો, APMC (કૃષિ ઉત્પન્ન બજાર સમિતિ) માટે કન્વર્જન્સ દ્વારા બ્લોક/GP સ્તર મંડીઓ, હાટ, ડેપો, વગેરે. વધુમાં, વિદ્યાર્થીઓને RAWE પ્રોગ્રામ દ્વારા NMNF માં જોડવામાં આવશે અને NF પર અંડરગ્રેજ્યુએટ, અનુસ્નાતક અને ડિપ્લોમા અભ્યાસક્રમો સમર્પિત કરવામાં આવશે.